Στον αχαρτογράφητο χώρο της ιστορίας της εγκληματικότητας στη χώρα μας και στα ανοιχτά πεδία και περιθώρια που αφήνει στη μελέτη διαφόρων εκφάνσεών της περιστράφηκε η συζήτηση στις πρώτες ενότητες του συνεδρίου «Εξουσίες, επιστημονική ουδετερότητα και εγκληματολογικός λόγος» που ξεκίνησε χθες στο αμφιθέατρο του ΕΒΕΑ (Ακαδημίας 18) και θα συνεχιστεί έως την Παρασκευή.
Η διεπιστημονική προσέγγιση με την εμπλοκή ιστορικών έφερε στο φως ενδιαφέροντα στοιχεία:
◾ Κάποια απ' αυτά είναι προς μελλοντική αξιοποίηση, καθώς μόλις πέρσι επί υπουργίας Γιάννη Πανούση άνοιξαν τα αρχεία της αστυνομίας στους επιστήμονες, ένα υλικό που ξεπερνά τις 2,5 εκατομμύρια σελίδες, αλλά και σχεδόν 2.000 οπτικοακουστικά τεκμήρια που μόλις άρχισαν να ταξινομούνται.
Αυτά μπορούν να δώσουν ένα περίγραμμα της ελληνικής κοινωνίας στη σύγχρονη ιστορία, τόσο σε ό,τι αφορά τον μετασχηματισμό της στις πόλεις με την αστικοποίηση όσο και με το να παράσχει πληροφορίες ικανές να συνθέσουν ένα πανόραμα της αγροτικής Ελλάδας μεταπολεμικά μέσα από τα αναλυτικά αρχεία της χωροφυλακής.
Τεκμήρια που δεν αφορούν μόνο κοινές εγκληματικές πράξεις και το οργανωμένο έγκλημα, αλλά ακόμη και τη δράση πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων, όσο και τη στάση των αρχών απέναντι στα γεγονότα: «Σχεδόν 60 χρόνων ιστορία, πηγή αυτογνωσίας για την αστυνομία και σε κάθε περίπτωση η δική της ιστορία», όπως επισήμανε η ιστορικός Κωνσταντίνα Μπότσιου (Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου), επικεφαλής της επιτροπής αξιοποίησής τους.
◾ Τον τρόπο που το Πανεπιστήμιο Αθηνών υπηρέτησε τη «λογική του καταδίδειν», ανταποκρινόμενο στα αιτήματα του ελληνικού κράτους και των μηχανισμών του στο πλαίσιο του «κομμουνιστικού κινδύνου», ανέδειξε μέσα από μελέτη των αρχείων του η ιστορικός Νίκη Μαρωνίτη (Πάντειο) για την περίοδο 1924-1936, ακολουθώντας μάλιστα τη σκλήρυνση της κυβερνητικής πολιτικής σε βαθμό που τα μέτρα που έλαβαν οι πανεπιστημιακές αρχές αποτέλεσαν τον προπομπό για τις μετέπειτα διαδεδομένες πρακτικές, όπως ήταν το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων και οι δηλώσεις μετανοίας.
Οι 2.000 φάκελοι
◾ Το έγκλημα κατά της μνήμης με το κάψιμο 17.500.000 φακέλων πολιτών το 1989 από την κυβέρνηση συνεργασίας των δύο παραδοσιακά αντιπάλων -της Ν.Δ. και του Συνασπισμού της Αριστεράς- κι ενώ ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης εκτιμούσε ότι οι φάκελοι που καταστράφηκαν ήταν διπλάσιοι, φανερώνοντας έτσι τις τεράστιες διαστάσεις που είχε λάβει αυτή η συστηματική και κεντρική κρατική λειτουργία, έθιξε ο ιστορικός Βαγγέλης Καραμανωλάκης.
Ταυτόχρονα επανέφερε το αίτημα να ανοίξουν οι περίπου 2.000 φάκελοι που διασώθηκαν και να αποδοθούν ως ιστορική πηγή στην κοινωνία, θυμίζοντας ότι το 2009 η απερχόμενη κυβέρνηση Καραμανλή αποφάσισε να παρατείνει το καθεστώς απορρήτου για ακόμη είκοσι χρόνια με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα το περιεχόμενό τους.
◾ Την εξέλιξη της αστυνομίας πόλεων από άοπλο σώμα όταν ιδρύθηκε, με βάση το βρετανικό μοντέλο, σε ένοπλο λίγα χρόνια αργότερα, το 1929, ως μια επιλογή στρατιωτικοποίησης και κρατικής βίας απέναντι στον εσωτερικό εχθρό ώστε να συναθροιστεί με τα υπόλοιπα ένοπλα τμήματα των κατασταλτικών μηχανισμών, ανέδειξε ο δρ Ιστορίας Αχιλλέας Φωτάκης.
◾ Την ανοχή στο λαθρεμπόριο ως εργαλείο εδραίωσης της αποικιοκρατικής εξουσίας στα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα ανέδειξε η εισήγηση του εγκληματολόγου Γιώργου Παπανικολάου ως παράδειγμα συμβίωσης «επίσημου κράτους με τον υπόκοσμο στον αντίποδα του κυρίαρχου λόγου».
Δείτε το πλήρες πρόγραμμα του συνεδρίου στην ιστοσελίδα της «Εφημερίδας των Συντακτών».
efsyn.gr