O Αντιστράτηγος Μιχαήλ Καραμαλάκης κατάγεται από τον Αχεντριά του Δήμου Αχαρνών - Αστερουσίων Ηρακλείου, ενώ γεννήθηκε στο Σουφλί του Νόμου Έβρου το 1964.
Κατατάχθηκε στο Σώμα της πρώην Χωροφυλακής το έτος 1982 και αποφοίτησε από τη Σχολή Αξιωματικών το έτος 1988.
Ολοκλήρωσε ευδόκιμα τις σπουδές του στο Τμήμα Επαγγελματικής Μετεκπαίδευσης επιτελών στελεχών της ΕΛ.ΑΣ. το 2000.
Συμμετείχε με επιτυχία σε επιμορφωτικά σεμινάρια για θέματα Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας, Οργανωμένου Εγκλήματος, Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Ναρκωτικών, Τεχνικών και Τακτικής Προανάκρισης, Αυτοάμυνας, Οπλοτεχνικής και Αυτοπροστασίας, Καταπολέμησης Ρατσισμού και Ξενοφοβίας, Τροχαίας, Σχέσεων Αστυνομίας και Κοινού, Διαχείρισης Κρίσιμων και Έκτακτων Περιστατικών. Εκπροσώπησε το Σώμα σε ομάδες εργασίας, συνέδρια και ημερίδες με αντικείμενο ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας, αλλά και διεθνούς αστυνομικής συνεργασίας.
Συντέλεσε καθοριστικά στην εδραίωση του συνδικαλιστικού δικαιώματος για το προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας, ασκώντας για ικανό χρονικό διάστημα καθήκοντα μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αξιωματικών.
Διετέλεσε ενεργό στέλεχος του Ευρωπαϊκού Διοικητικού Συμβουλίου των αστυνομικών συνδικάτων (CESP), συνεισφέροντας με την εμπειρογνωμοσύνη του στη διαδικασία εναρμόνισης των αστυνομικών και δικαστικών δομών στην Ευρώπη.
Υπηρέτησε επί σειρά ετών, ως Διοικητής, σε μάχιμες υπηρεσίες της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Κρήτης.
Ως Ανώτατος Αξιωματικός υπηρέτησε με τον βαθμό του Ταξιάρχου από τον Μάρτιο του 2012, ως Διευθυντής της Διεύθυνσης Αστυνομίας Ηρακλείου, μέχρι και τον Απρίλιο του 2014 που προήχθη στο βαθμό του Υποστρατήγου και τοποθετήθηκε ως Γενικός Διευθυντής της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Κρήτης.
Την 16/02/2016 προήχθη στο βαθμό του Αντιστράτηγου και τοποθετήθηκε ως Γενικός Επιθεωρητής Αστυνομίας Βορείου Ελλάδος. Κατά την εκεί θητεία του, είχε, μεταξύ άλλων, την εποπτεία και τον συντονισμό για την εκκένωση του προσφυγικού καταυλισμού της Ειδομένης, το Μάιο του 2016.
Την 21/01/2017 τοποθετήθηκε στη θέση του προϊσταμένου επιτελείου του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ., ενώ από 05/08/2018 έως 01/11/2018 ασκούσε παράλληλα και τα καθήκοντα του Υπαρχηγού.
Την 02/11/2018 τοποθετήθηκε στη θέση του Υπαρχηγού του Σώματος.
Κατά την επαγγελματική του σταδιοδρομία, του απονεμήθηκαν από την Ελληνική Πολιτεία, για την υπηρεσιακή του απόδοση και για την αστυνομική του δράση πλήθος επαίνων και ηθικών αμοιβών. Έχει παρασημοφορηθεί με τους Αργυρούς Αστέρες του Ανώτερου Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής και του Φοίνικα, με τα μετάλλια του του Ανώτερου Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής και του Φοίνικα, αλλά και τους προβλεπόμενους Χρυσούς Σταυρούς, καθώς επίσης και με τις διαμνημονεύσεις της Ευδοκίμου Διοικήσεως Α’, Β΄& Γ’ Τάξεως, της Αστυνομικής Αξίας Α’, Β΄& Γ’ Τάξεως και της Αξίας και της Τιμής Β’ & Γ΄ Τάξεων.
Είναι έγγαμος και πατέρας δύο τέκνων.