Ο Τζον Κυριακού είναι ο Ελληνοαμερικανός πρώην πράκτορας της CIA που έγινε γνωστός σε όλη την Αμερική, όταν κατήγγειλε δημοσίως τις αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες για βασανιστήρια -με τη μέθοδο του εικονικού πνιγμού- υπόπτων για τρομοκρατία στις φυλακές του Γκουαντάναμο.
Ετσι, έγινε ο μοναδικός πράκτορας που φυλακίστηκε, γιατί κατήγγειλε τις ανακριτικές πρακτικές της υπηρεσίας του. Το 2013 καταδικάστηκε σε κάθειρξη 30 μηνών για παράβαση του νόμου περί προστασίας των δεδομένων. Υστερα από δύο χρόνια στη φυλακή ζει εδώ και αρκετό καιρό ξανά με την οικογένειά του. Σε συνέντευξή του στον «Ε.Τ.» μιλά για τις απειλές μαφιόζων στη φυλακή, τη θητεία του στο κλιμάκιο της CIA που ερευνούσε για τη «17Ν» στην Αθήνα, τις σχέσεις του με τον περιβόητο πράκτορα της CIA Gust Avrakotos που υπηρέτησε στην Ελλάδα την ταραγμένη δεκαετία του ’60 και την πολύκροτη υπόθεση των υποκλοπών εις βάρος της κυβέρνησης Καραμανλή.
Εχετε μετανιώσεις για τις καταγγελίες που κάνατε;
Δεν μετανιώνω καθόλου. Ισως ακούγεται τρελό, αλλά θα το ξανάκανα. Κάποιος έπρεπε να πει κάτι. Είμαι χαρούμενος που ήμουν εγώ που το έκανα. Για το μόνο που λυπάμαι είναι ότι ακόμα και μετά την επίσημη έκθεση της Γερουσίας για τα βασανιστήρια, κανένα άλλο στέλεχος της CIA δεν μίλησε για τους βασανισμούς.
Πώς νιώθει ένας πράκτορας στη φυλακή;
Στην αρχή ανησυχούσα για την ασφάλειά μου. Κατά τη μεταφορά μου στη φυλακή, ένας από τους φύλακες μου είπε: «Αν κάποιος έρθει στο κελί σου χωρίς πρόσκληση, αυτό είναι μια επιθετική πράξη». Μετά από μόνο δύο ώρες, δύο νεοναζί μπήκαν στο κελί μου. Σηκώθηκα απότομα και ύψωσα τις γροθιές μου. Ενας από αυτούς με ρώτησε αν είμαι γκέι. Απάντησα όχι. Μετά με ρώτησε: «Είσαι καρφί;». «Οχι», του απάντησα. «Είσαι παιδεραστής;». «Οχι», του είπα. Μετά μου είπε ότι μπορούσα να κάθομαι με τους νεοναζί στο κυλικείο. Αργότερα, δύο μέλη της οργάνωσης «Nation of Islam» ήρθαν στο κελί μου. Ξανά πετάχτηκα έτοιμος για μάχη. Ενας από αυτούς μου είπε ότι ο αρχηγός τους, Louis Farrakhan, πίστευε ότι ήμουν ήρωας για το μουσουλμανικό λαό και ότι δεν θα είχα κανένα πρόβλημα μαζί τους. Τελικά, ένα από τα πολλά μέλη της ιταλικής μαφίας με ρώτησε, «γιατί κάθεσαι με τους ναζί;». Εγώ απάντησα ότι με προσκάλεσαν να καθίσω μαζί τους από την πρώτη ημέρα. Μου είπε να σταματήσω να κάθομαι μαζί τους. «Από σήμερα είσαι με τους Ιταλούς», μου εξήγησε. Ετσι, για το υπόλοιπο της ποινής μου παρέμεινα με τους Ιταλούς και κανείς δεν τόλμησε να με ενοχλήσει.
Για τις υποκλοπές εις βάρος της κυβέρνησης Καραμανλή ο εισαγγελέας πρότεινε να παραπεμφθούν σε δίκη τέσσερα άτομα, ανάμεσά τους ο Αμερικανός πράκτορας, William Basil. Θεωρείτε ότι μπορεί οι αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες να λειτούργησαν εκτός νόμιμου πλαισίου;
Το σκάνδαλο αυτό έλαβε χώρα αφότου έφυγα από τη CIA. Δεν γνωρίζω τα δεδομένα της υπόθεσης. Και για να σου πω την αλήθεια, η CIA δεν θα μπορούσε να γνωρίζει την υπόθεση αυτή. Δεν είναι μια επιχείρηση με την οποία θα μπορούσε να έχει ασχοληθεί η CIA. Φυσικά, υπάρχουν άλλες αμερικάνικες κυβερνητικές υπηρεσίες που κάνουν αυτού του είδους τα πράγματα, αλλά εγώ δεν είμαι αρμόδιος για να το συζητήσω.
Πιστεύετε ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες θα μπορούσαν να έχουν συμμετοχή στις υποκλοπές;
Μόνο εικασίες θα μπορούσα να κάνω.
Αμερικάνικες και ελληνικές αρχές θεωρείτε ότι πάντα λειτουργούν στα θέματα ασφάλειας σε νόμιμο πλαίσιο;
Αμερικάνικες και ελληνικές κυβερνήσεις διαχρονικά είχαν στενές σχέσεις στο παρασκήνιο. Από την εμπειρία μου στην Ελλάδα διαπίστωσα ότι η συνεργασία μας ήταν πράγματι σε νόμιμο πλαίσιο. Είμαι περήφανος για τη συνεργασία μου με τις ελληνικές αρχές. Κάναμε πολύ καλή δουλειά απέναντι στους τρομοκράτες.
Κατά τη διάρκεια των ερευνών για τη 17Ν υπηρετήσατε για ένα διάστημα στην Αθήνα. Πιστεύετε ότι έχουμε μάθει όλα τα μέλη της 17Ν ή όχι; Ποια η γνώμη σας για τις έρευνες;
Δεν νομίζω ότι θα μάθουμε ποτέ εάν έχουν συλληφθεί όλα τα μέλη της 17Ν. Η οργάνωση ήταν τόσο μυστική, τόσο στεγανοποιημένη, που είναι αδύνατο να γνωρίζουμε όλη την ιστορία της. Για παράδειγμα, ακόμα δεν ξέρουμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε η δολοφονία του Αμερικανού πλοιάρχου George Tsantes. Κανείς δεν ανέλαβε την ευθύνη.
Για εμένα, η μάχη κατά της 17Ν που δόθηκε μαζί με την ελληνική κυβέρνηση ήταν το κορύφωμα της καριέρας μου στη CIA. Οι Ελληνες πρέπει να είναι περήφανοι για τη δουλειά της Αστυνομίας για την εξάρθρωση της οργάνωσης. Ηταν αναπόφευκτο ότι η 17Ν θα έκανε κάποιο λάθος. Και όταν το έκανε, η Αστυνομία ήταν έτοιμη να δράσει.
Ποιες ήταν οι σχέσεις σας με τον Avrakotos;
Ο Gust Avrakotos ήταν δάσκαλος και μέντοράς μου. Και οι δύο προερχόμαστε από το ίδιο μέρος της Πενσιλβάνια, ήταν στο πανεπιστήμιο μαζί με τον πατέρα μου, ενώ και οι δύο είχαμε ένα βαθύ ενθουσιασμό για την Ελλάδα. Παρ’ όλ’ αυτά είχαμε σοβαρές διαφορές στην πολιτική σκέψη. Ο Gust ήταν ένας σκληρός υποστηρικτής της χούντας και ήταν πάρα πολύ συντηρητικός στις πολιτικές του απόψεις. Συνήθιζα να τον αποκαλώ φασίστα. Εκείνος γελούσε, αλλά εγώ όντως το πίστευα. Ο Gust είχε πολύ στενές σχέσεις με μέλη της χούντας και κράτησε επαφές με κάποια από τα μέλη των οικογενειών τους μέχρι το θάνατό του.
Μια φορά στο γραφείο συζητούσα με ένα συνάδελφό μου, στον οποίο ανέφερα ότι ο Μάλλιος, ο οποίος δολοφονήθηκε από τη 17Ν, ήταν βασανιστής στη χούντα. Ο Gust το άκουσε και εξαγριώθηκε. Με άρπαξε από το πουκάμισο και με έσπρωξε στον τοίχο. Μου φώναξε, «έπρεπε να σε σκοτώσω. Ο Μάλλιος ήταν φίλος μου». Δύο συνάδελφοί τον τράβηξαν από πάνω μου. Του είπα, «ανεξαρτήτως ότι ήταν φίλος σου, παραμένει βασανιστής. Και μη με ξαναγγίξεις».
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ