1. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 36 του ν. 4249/2014 ο Αρχηγός της Αστυνομίας επιλέγεται (κατά απόλυτη διακριτική ευχέρεια-άρθρο 39 π.δ.24/1997) από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥ.Σ.Ε.Α) για θητεία δύο ετών, η οποία δύναται να παραταθεί μέχρι ένα ακόμη έτος. Η αποστρατεία του Αρχηγού πριν από τη λήξη της θητείας του επιτρέπεται είτε κατόπιν αιτήσεώς του είτε για σοβαρούς λόγους που ανάγονται στην άσκηση των καθηκόντων του ή το κύρος της θέσεώς του, μετά από αιτιολογημένη απόφαση του ΚΥ.Σ.Ε.Α. Με την ίδια απόφαση μπορεί (=διακριτική ευχέρεια) να του απονέμεται ο βαθμός του Στρατηγού εν αποστρατεία.
2. Ειδικότερα η αποστρατεία (αυτεπάγγελτη) του Αρχηγού πριν τη λήξη της θητείας του γίνεται σε δύο περιπτώσεις: α) για σοβαρούς λόγους που ανάγονται στην άσκηση των καθηκόντων του ή β) για σοβαρούς λόγους που ανάγονται στο κύρος της θέσεώς του. Στις περιπτώσεις αυτές δεν δικαιολογείται η απονομή του βαθμού του Στρατηγού εν αποστρατεία. Ειδικά όταν δεν έχει ολοκληρώσει ευδόκιμα τη διετή θητεία του. Τα ίδια ισχύουν mutatis mutandis και για την απονομή του τίτλου του Επιτίμου (π.δ.296/1990). Κατωτέρω αναλύεται ποιοί μπορεί να είναι οι λόγοι αυτοί!!!
3. Το αστυνομικό προσωπικό έχει υποχρέωση «πολιτικής ουδετερότητας». Υπόκειται δηλαδή σε περιορισμό έκφρασης των πολιτικών του πεποιθήσεων και απόλαυσης των πολιτικών του δικαιωμάτων, διότι "Απαγορεύονται απολύτως οι οποιασδήποτε μορφής εκδηλώσεις υπέρ πολιτικών κομμάτων … στα όργανα των σωμάτων ασφαλείας …" (άρθρο 29 παρ. 3 Συντ.) και οι "αξιωματικοί …. των σωμάτων ασφαλείας" υπάγονται σε δυσμενή εκλογική ρύθμιση και εκλογικά κωλύματα (άρθρο 56 παρ. 1 και παρ. 3 Συντ.).
4. Η συστηματική συμμετοχή Αρχηγού σε προεκλογικές συγκεντρώσεις συγκεκριμένου Κόμματος έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τους ανωτέρω κανόνες, αφού είναι εκτός των καθηκόντων του και προσβάλλει το κύρος της θέσεώς του και του αστυνομικού θεσμού. Και μια τέτοια ενέργεια ούτε επιχειρησιακά μπορεί να δικαιολογηθεί. Κανένας επιχειρησιακός κανόνας, αλλά ούτε οι αρμοδιότητας και οι ρόλοι επιτρέπουν την παρουσία Αρχηγού στην πρώτη σειρά των «χειροκροτητών». Διότι είναι αδύνατον με αυτό τον τρόπο να ασκηθεί εποπτεία και προστασία της εκδήλωσης. Η «δικαιολογία» ότι ο Υπουργός έδωσε τη σχετική εντολή είναι τουλάχιστον άστοχη και απαράδεκτη. Γιατί αυτή είναι εκτός της εξουσίας του, αφού δεν αφορά (άρθρο 3 ν.2800/2000) «χάραξη της πολιτικής δημόσιας τάξης», στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής, κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 26 παρ. 2 και 82 του Συντ. και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Γιατί αφορά αποκλειστικά τη διοίκηση και την επιχειρησιακή τακτική της Αστυνομίας.
5. Ο Αρχηγός, «ασκώντας τη διοίκηση του Σώματος» (άρθρο 11 παρ.1 ν. 2800/2000), είναι ο θεματοφύλακας της Αστυνομικής Δεοντολογίας και των Οργανικών Νόμων και Κανονισμών αυτού και επιπλέον οφείλει ως Ηγέτης να τηρεί του κανόνες και τις αρχές της διοικητικής επιστήμης (management). Δεν μπορεί να τους παραβιάζει ο ίδιος. Οφείλει να φροντίζει για την ορθολογική στελέχωση των Υπηρεσιών και τη συγκρότηση των Συλλογικών Οργάνων χωρίς αποκλεισμούς, αλλά και για την κατανομή των ρόλων και εξουσιών. Δεν μπορεί να αποκλείει τον αρχαιότερο Αντιστράτηγο από τη συμμετοχή στα Υπηρεσιακά Συμβούλια και ακόμη χειρότερα να μην τον «ορίζει» Υπαρχηγό, όταν ο νόμος προβλέπει ρητά, ότι ο αρχαιότερος Αντιστράτηγος είναι ο Υπαρχηγός (άρθρο 36 παρ. 2 του ν. 4249/2014). Αυτό δεν έρχεται μόνο σε αντίθεση με τις αρχές της διοίκησης και του management, αλλά αποτελεί ευθεία παραβίαση του νόμου.
6. Επίσης αποτελεί μη χρηστή διοίκηση και καταχρηστική άσκηση διακριτικής ευχέρειας το να διενεργούνται έκτακτες κρίσεις δύο-τρεις μήνες πριν τις τακτικές και χωρίς να έχει προηγηθεί αξιολόγηση. Να προάγεται κάποιος σε Ταξίαρχο τον Ιανουάριο στις τακτικές κρίσεις και να αποστρατεύεται εκτάκτως τον Νοέμβριο πριν κλείσει χρόνο ή να προάγεται εκτάκτως σε Ταξίαρχο τον Νοέμβριο και τον Ιανουάριο σε λιγότερο από τρεις μήνες να αποστρατεύεται. Αυτό συνιστά (όπως αναφέρεται και στις αιτήσεις ακυρώσεως ενώπιον του ΣτΕ των εκτάκτως αποστρατευθέντων και της Π.Ο.ΑΞΙ.Α-που δυστυχώς συμβαίνει για πρώτη φορά) παραβίαση των άρθρων 2 παρ. 1, 4 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 103 παρ. 7 του Συντάγματος και του άρθρου 57 Α.Κ. Συνιστά παραβίαση των αρχών της ισότητας, της αξιοκρατίας και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας. Συνιστά παραβίαση των αρχών της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου και της ασφάλειας δικαίου. Συνιστά παραβίαση των αρχών του σεβασμού της ανθρώπινης αξίας και προστασίας της προσωπικότητας. Συνιστά παραβίαση των αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης των κρινόμενων και αξιολογούμενων αξιωματικών (ΣτΕ 2799/1994, 1253/2003, 5094/1996 κ.α.) και της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ.1 και ΑΠ 43/2005 Ολ.).
7. Η νέα Κυβέρνηση υποχρεούται να αποκαταστήσει τη νομιμότητα και το Κράτος Δικαίου καταργώντας τις επίμαχες διατάξεις (γιατί συνιστούν παραβίαση του άρθρου 43 παρ. 2 εδ. α του Συντάγματος, αφού εισάγονται διατάξεις εκτός νομοθετικής εξουσιοδότησης και περιέχονται περιστασιακές-ευκαιριακές ρυθμίσεις, όπως έχει κριθεί με αποφάσεις της Ολομελείας-ΣτΕ 1466,1467/1995) για τις έκτακτες κρίσεις και προχωρώντας στην αποκατάσταση των εκτάκτως (παρανόμως) αποστρατευθέντων (επαναφέροντας τα πράγματα στην κατάσταση πριν μεσολαβήσει η παράνομη ενέργεια).
8. Οφείλει επίσης να προβεί σε επιλογή νέας Ηγεσίας. Σημειώνεται ότι οι αποφάσεις του ΚΥ.Σ.Ε.Α. ανάγονται στη διαχείριση της πολιτικής εξουσίας και ανήκουν στις λεγόμενες «κυβερνητικές πράξεις» ή «πράξεις της κυβερνήσεως» (actes de gouverment) και με βάση το άρθρο 45 παρ.5 του π.δ. 18/1989 δεν υπόκεινται σε αίτηση ακυρώσεως.
9. Εξάλλου, αν ο Αρχηγός δεν απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της Κυβέρνησης, οφείλει να θέσει την παραίτησή του στη διάθεση του νέου Υπουργού για αυτονόητους λόγους. Σημειώνεται με έμφαση, ότι στην τελευταία αλλαγή Ηγεσίας (Αστυνομίας αλλά και Πυροσβεστικής) δεν τηρήθηκε η αναφερόμενη στις δύο πρώτες παραγράφους (1-2) διαδικασία από την παρούσα Κυβέρνηση, αφού αυτή έγινε χωρίς καμιά αιτιολογία. Τότε που ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη δήλωνε, ότι «ψάχνω αλλά δεν βρίσκω λάθη επιχειρησιακά» (sic) και η Αστυνομική (και Πυροσβεστική) Ηγεσία ότι «αισθάνεται περήφανη» γιατί τα «πήγε εξαιρετικά» (sic) στη διαχείριση της κρίσης. Και το οξύμωρο (και ταυτόχρονα τραγικό) είναι, ότι τα ηνία ανέλαβαν οι επιχειρησιακά υπεύθυνοι. Η πρακτική αυτή όμως φανερώνει, ότι η εκάστοτε Κυβέρνηση μπορεί να κάνει ότι θέλει!!! Δυστυχώς!!!
10.Τέλος το σύνολο της ιστορίας-υπόθεσης πρέπει να αποτελέσει case study για τις μελλοντικές γενιές των αξιωματικών. Ειδικότερα για το τι δεν αποτελεί χρηστή διοίκηση και πρέπει να αποφεύγεται!!!
Νικόλαος Αθ.Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α/Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών.