Όλοι έχουμε στιγμές στη ζωή μας, τις οποίες θα θέλαμε μάλλον να ξεχάσουμε. Όπως τότε που σε έστειλαν από το σχολείο στο σπίτι επειδή τα έκανες πάνω σου ή εκείνο το καλοκαίρι που αποφάσισες να χαραμίσεις βλέποντας τηλεόραση από το πρωί μέχρι το βράδυ, αντί να κάνεις καμιά βόλτα.
Λοιπόν, όλα αυτά ωχριούν συγκρινόμενα με το να υποφέρεις από μετατραυματική αγχώδη διαταραχή (PTSD). Τα άτομα που υποφέρουν από κάποια τραυματική ανάμνηση και για οποιοδήποτε λόγο δεν μπορούν να το διαχειριστούν ή να το αντιμετωπίσουν, γενικά αισθάνονται αδύναμοι, ευάλωτοι και συχνά υποφέρουν από συναισθηματικά ή σωματικά προβλήματα όπως είναι το στρες, η επιθετικότητα και η αϋπνία.
Μόνο οι μισοί όσων υποφέρουν από PTSD επανέρχονται μετά από μακρά θεραπεία. Οι υπόλοιποι μισοί «κολλάνε» με ένα σύνδρομο που μπορεί να κάνει τις ζωές τους αφόρητες. Για εκείνους τους ανθρώπους, η μόνη λύση φαίνεται να είναι η πλήρης διαγραφή της τραυματικής ανάμνησης.
Αυτό ακούγεται περισσότερο δραματικό από ότι στην πραγματικότητα είναι. Ο Edward Meloni, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο Χάρβαρντ, έχει επινοήσει μια νέα μέθοδο που χρησιμοποιεί το αέριο ξένο -ένα ευγενές αέριο που έχει γίνει διάσημο στο YouTube επειδή κάνει τη φωνή σου πιο βαθιά- για να βοηθήσει ανθρώπους να ξεχάσουν τις τραυματικές αναμνήσεις τους.
Ο Meloni δοκίμασε τη μέθοδο του σε αρουραίους οι οποίοι είχαν εκπαιδευτεί σε έναν συγκεκριμένο φόβο, βλέποντας συγκεκριμένες εικόνες ενώ τους έκαναν ηλεκτροσόκ. Την επόμενη μέρα, οι επιστήμονες έδειχναν τις ίδιες εικόνες στους αρουραίους και εκείνοι ίδρωναν ενώ αυξανόταν ο καρδιακός ρυθμός τους. «Όταν όμως τους χορηγήσαμε ξένο, ένα αέριο που ανταγωνίζεται τους υποδοχείς NMDA (από όπου προέρχεται ο φόβος), οι αρουραίοι φαινόταν να ξεχνούν τον φόβο τους» λέει ο Meloni. «Ελπίζουμε ο FDA να το εγκρίνει σύντομα, ώστε να μπορέσουμε να αρχίσουμε τις κλινικές δοκιμές σε άνθρωπο μέσα σε ένα χρόνο».
Η ιδέα ότι μπορείς να διαγράψεις μια ανάμνηση είναι τόσο συναρπαστική, όσο και τρομακτική. Κι αν κάτι πάει στραβά; Ο Meloni ισχυρίζεται ότι δεν είναι όσο δραματικό θα ήθελαν να πιστέψεις κάποια μυθιστορήματα ή ταινίες επιστημονικής φαντασίας. «Η έρευνα δείχνει ότι το ξένο μπορεί να αφαιρέσει τη συναισθηματική φόρτιση από μια τραυματική ανάμνηση, αλλά όχι την ίδια την ανάμνηση. Η πιθανότητα να εξαφανιστεί η ανάμνηση εντελώς είναι πολύ μικρή».
Το ό,τι η πιθανότητα είναι πολύ μικρή, δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε να συμβεί κιόλας. Οι αναμνήσεις είναι εκείνες που μας κάνουν αυτό που είμαστε, οπότε εάν εξαφανιστούν, μπορεί να να αλλάξει εντελώς η προσωπικότητα ενός ανθρώπου. Ο Meloni φαίνεται να πανικοβάλλεται λιγότερο από εμένα. «Ακόμα κι αν η ανάμνηση εξαφανιζόταν εντελώς, και πάλι θα ήθελα να χρησιμοποιήσω τη μέθοδο σε κάποιες περιπτώσεις».
Σύμφωνα με τον καθηγητή, το ξένο είναι ακίνδυνο - ήδη χρησιμοποιείται για διάφορους σκοπούς, συμπεριλαμβανομένης της αναισθησίας. Επιπλέον, το φάρμακο θα χρησιμοποιείται μόνο στις πλέον ακραίες περιπτώσεις, σε ανθρώπους που δεν μπορούν να βοηθηθούν με τη συμβατική θεραπεία. «Από τότε που η θεραπεία μου δημοσιοποιήθηκε από τα μέσα ενημέρωσης, δέχομαι εκατοντάδες email και τηλεφωνήματα κάθε μέρα από ανθρώπους που θέλουν να ξεφορτωθούν την τραυματική εμπειρία τους με οποιοδήποτε τίμημα» λέει ο Meloni. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι πολέμιοι της θεραπείας δεν έχουν ιδέα τι περνάνε τα άτομα με τραυματικές εμπειρίες. «Πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι ολόκληρη η ζωή σου καταστρέφεται μετά από μια τέτοια εμπειρία. Ως εκ τούτου, συχνά κάνετε τις λάθος επιλογές, που μπορεί να οδηγήσουν σε ακόμα περισσότερα προβλήματα».
Αν υποθέσουμε ότι η τραυματική ανάμνηση μπορεί να ξεχαστεί εντελώς, τι επιπτώσεις θα είχε στην κοινωνία μας; Ρώτησα την καθηγήτρια Douwe Draaisma, η οποία ειδικεύεται στη φύση και τη λειτουργία της ανθρώπινης μνήμης.
«Στην ηθικοπλαστική λογοτεχνία συχνά βρίσκεις ως παράδειγμα το "χάπι της λήθης", ένα χάπι που διαγράφει την τελευταία σου ανάμνηση. Αν υποθέσουμε ότι το θύμα ενός βιασμού πάρει ένα από αυτά τα χάπια, τότε οι συνέπειες για τον δράστη θα μπορούσαν να είναι λιγότερο σοβαρές» λέει η Draaisma. «Ή ακόμα χειρότερα: ο βιαστής θα μπορούσε να υποχρεώσει το θύμα να πάρει το χάπι. Αυτό είναι ένα από τα διλήμματα που εγείρονται με θεραπείες σαν κι αυτές».
Όλο αυτό μου φάνηκε λίγο παρατραβηγμένο αλλά η Draaisma μου είπε ότι έχει ήδη συμβεί κάτι ανάλογο. «Ένα αυτιστικό κορίτσι συνελήφθη να κλέβει από κατάστημα και χαράκωσε κάποιον με ένα ψαλίδι. Σε αυτή την περίπτωση ο δράστης κατέληξε με μια τραυματική εμπειρία και υποφέρει από πολλαπλά μετατραυματικά αγχώδη συμπτώματα PTSD. Έπρεπε να νοσηλευτεί και οι γιατροί της χορήγησαν θεραπεία EMDR για να την βοηθήσουν να αντιμετωπίσει την τραυματική εμπειρία της». Ο δράστης έπαψε να αισθάνεται το συναισθηματικό βαρίδι αυτού που είχε κάνει, αλλά μπορείτε να αναλογιστείτε τι σημαίνει αυτό για την τιμωρία που θα έπρεπε να του/της επιβληθεί.
Το ότι οι επιστήμονες και οι ειδικοί σε θέματα ηθικής εξακολουθούν να συζητούν το θέμα σαν να έχουμε να κάνουμε καθαρά με κάτι υποθετικό, είναι παράξενο. Ερευνώντας το θέμα, βρήκα έναν ιστότοπο, το heriondetoxeurope.com, που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι προφανώς υπάρχει ένας γιατρός στο Βελιγράδι, ο δρ. Vorobiev ο οποίος δίνει θεραπείες με αέριο ξένο εδώ και καιρό. Η κλινική του εστιάζει κυρίως στους Βρετανούς, οι οποίοι θέλουν να ξεφορτωθούν με φθηνό τρόπο τον εθισμό τους στα ναρκωτικά. Ο δρ. Vorobiev δεν απάντησε στις προσπάθειές μου να έρθουμε σε επαφή, αλλά ο Meloni χάρηκε πολύ όταν του είπα για την πρακτική του Vorobiev. «Ίσως να μπορούμε να συνεργαστούμε με τους Σέρβους για να δοκιμάσουμε ένα πραγματικά έχει αποτέλεσμα!» είπε.
Ο ενθουσιασμός του Meloni ίσως σχετίζεται με το γεγονός ότι στις ΗΠΑ τουλάχιστον 22 βετεράνοι του πολέμου αυτοκτονούν καθημερινά. Ορισμένοι βετεράνοι που υποφέρουν από PTSD λαμβάνουν MDMA στο πλαίσιο θεραπείας, ενώ άλλοι βρίσκουν παρηγοριά σε ένα αρχοντικό όπου γίνονται τρελά πάρτι με στρίπερς και θαυμαστές του συγκροτήματος Juggalos. Ίσως οι καιροί απαιτούν δραστικά μέτρα, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να επιχειρήσουμε την πλήρη διαγραφή της ανάμνησης κάποιου.
ΠΗΓΗ: thetoc.gr