Ακτινογραφία της ελληνικής μαφίας αποτελεί η απόρρητη έκθεση της Ασφάλειας Αττικής που παρέδωσε την Τετάρτη στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Στις περίπου 100 σελίδες του απόρρητου εγγράφου αναλύονται με λεπτομέρειες η διάρθρωση και η δράση των πιο ισχυρών εγκληματικών ομάδων με έδρα κυρίως την Αττική. Εκβιασμοί, δολοφονίες, λαθρεμπόριο και επιχειρήσεις-βιτρίνες περιγράφονται στην έκθεση, που τέθηκε υπόψη της «Κ».
Στόχος της πρωτοβουλίας του κ. Χρυσοχοΐδη είναι να προκαλέσει μια ευρείας κλίμακας αστυνομική και δικαστική έρευνα στα πρότυπα αντίστοιχων επιχειρήσεων, που τα τελευταία χρόνια έχουν διεξαχθεί στη γειτονική Ιταλία κατά της πανίσχυρης μαφίας. Αξιωματούχοι του υπουργείου παρομοίασαν την πρωτοβουλία του Ελληνα υπουργού με την επιχείρηση «Καθαρά χέρια» που διεξήχθη στην Ιταλία τη δεκαετία του ’90. Οπως μάλιστα πληροφορείται η «Κ», ο κ. Χρυσοχοΐδης προτίθεται να μεταβεί το αμέσως επόμενο διάστημα στη Ρώμη για συνομιλίες με την υπουργό Εσωτερικών της Ιταλίας.
Την απόρρητη αναφορά προς τον κ. Πλιώτα συνέταξαν τις τελευταίες εβδομάδες στελέχη της Υποδιεύθυνσης Δίωξης Εγκλημάτων κατά Ζωής και Ιδιοκτησίας (ΥΔΕΖΙ) με αφορμή πρόσφατες δολοφονίες όπως αυτές του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ στις 9 Απριλίου στον Αλιμο και του πρώην πυγμάχου της ΑΕΚ Μιχάλη Καπίρη στις 16 Μαΐου, στη Μεταμόρφωση.
Το πρωί της Τετάρτης, ο κ. Χρυσοχοΐδης, συνοδευόμενος από τον διοικητή της Ασφάλειας Πέτρο Τζεφέρη, παρέδωσε στον κ. Βασίλη Πλιώτα τη διαβαθμισμένη έκθεση ζητώντας εμμέσως πλην σαφώς από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να διατάξει εκτεταμένη έρευνα για τη δράση των οργανώσεων της επονομαζόμενης «Greek Mafia». Ως προς τα επόμενα βήματα, θα πρέπει να θεωρείται πιθανό ο κ. Πλιώτας, μετά τη μελέτη του σχετικού υλικού, να διατάξει προκαταρκτική εξέταση για τη δράση των εγκληματικών ομάδων παρέχοντας μ’ αυτόν τον τρόπο νομική ομπρέλα στην ΕΛ.ΑΣ. για μαζικές άρσεις τηλεφωνικού και τραπεζικού απορρήτου των υπόπτων.
Θα πρέπει ακόμα να θεωρείται ιδιαίτερα πιθανό η ευθύνη της ελληνικής επιχείρησης «Καθαρά χέρια» να ανατεθεί σε ειδικό εισαγγελέα, με αποκλειστική αρμοδιότητα το συντονισμό όλων των επιμέρους ερευνών της ΕΛ.ΑΣ.
Στην απόρρητη έκθεση, ως σημείο καμπής περιγράφεται η δολοφονία του Βασίλη Γρίβα, το 2017 στα Γλυκά Νερά. Σύμφωνα με τους αναλυτές της Ασφάλειας, ο φόνος του πρώην αθλητή body building προκάλεσε ανισορροπία μεταξύ των «μπράβων» και οδήγησε σε πόλεμο αλληλοεξόντωσης των ομάδων της νύχτας, ο οποίος μετρά έκτοτε 12 νεκρούς. Στόχος των αντίπαλων φατριών ήταν και παραμένει ο έλεγχος των καταστημάτων και των εσόδων που τους αποφέρει η λεγόμενη «προστασία», με τους αστυνομικούς να προχωρούν στην εκτίμηση ότι η μάχη για την επικυριαρχία στη νύχτα θα συνεχιστεί καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει πρόθεση για ανακωχή. Από το πληροφοριακό υλικό της Ασφάλειας προκύπτει ότι οι βασικές, αντίπαλες ομάδες μπράβων στην Αττική είναι τρεις, ενώ οι συνολικά καταγεγραμμένες (μικρότερες σε ισχύ και αριθμό μελών) υπερβαίνουν τις 20.
Ομάδες εκβιαστών υπάρχουν ακόμα σε Πάτρα, Αγρίνιο, Ζάκυνθο, Καλαμάτα και Μύκονο. Δεν θα πρέπει να διαφύγει την προσοχή ότι ενόψει της νέας τουριστικής σεζόν η ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. αντικατέστησε τους περισσότερους από τους αστυνομικούς που υπηρετούν στο «Νησί των ανέμων», ενώ παρόμοιες πρωτοβουλίες αναμένονται και σε άλλα τουριστικά νησιά, με βαριά εγκληματικότητα.
Παραδοσιακά, τα μέλη των εγκληματικών ομάδων εισπράττουν εκβιαστικά χρήματα από ιδιοκτήτες μπαρ, καφέ και εστιατορίων οδηγώντας, σε ορισμένες περιπτώσεις, μικροεπιχειρήσεις σε οικονομική καταστροφή. Στις σελίδες της έκθεσης μάλιστα παρατίθενται, κατά πληροφορίες, παραδείγματα ιδιοκτητών καταστημάτων, που ενώ αδυνατούσαν να καλύψουν βασικές οικονομικές υποχρεώσεις, όπως τους μισθούς των υπαλλήλων τους, υποχρεώθηκαν να καταβάλλουν σε βάθος χρόνου πάνω από 200.000 ευρώ σε ομάδες εκβιαστών. Οι αναλυτές της Ασφάλειας επισημαίνουν ότι οι ομάδες των μπράβων είναι κυρίαρχες και σε άλλες μορφές και πεδία εγκληματικότητας, όπως το εμπόριο όπλων και εκρηκτικών, ο έλεγχος των οίκων ανοχής, το λαθρεμπόριο τσιγάρων και πετρελαίου, ενώ βρίσκονται πίσω από επιθέσεις σε δικαστικούς, αστυνομικούς και σωφρονιστικούς υπαλλήλους. Ανάμεσα στα παραδείγματα που παρατίθενται είναι η περίπτωση αρχηγικού μέλους μιας από τις πιο ισχυρές ομάδες «νονών» της νύχτας, ο οποίος τα τελευταία χρόνια φέρεται να έχει υπό τον έλεγχό του πρατήρια καυσίμων κ.ά.
Το οργανόγραμμα
Η δομή των εγκληματικών οργανώσεων είναι ιεραρχική και παραπέμπει στην αντίστοιχη της σικελικής μαφίας. Οι ομάδες είναι πολυμελείς, έχουν αρχηγό, υπαρχηγούς και μέλη με συγκεκριμένους ρόλους. Σε όλες τις καταγεγραμμένες ομάδες οι επικεφαλής είναι Eλληνες, ενώ ως μέλη συμμετέχουν ακόμα Αλβανοί, Ρουμάνοι όπως επίσης και ομογενείς από χώρες της πρώην Σοβιετικής Eνωσης. Συνολικά, στη διαβαθμισμένη έκθεση της ΕΛ.ΑΣ. παρατίθενται τα ονόματα 500 σκληρών ποινικών που παρότι έχουν κατά καιρούς συλληφθεί, καταδικαστεί και εκτίσει ποινές φυλάκισης συνεχίζουν απρόσκοπτα τη δράση τους. Ορισμένοι απ’ αυτούς έχουν δολοφονηθεί στο πλαίσιο του λεγόμενου «ξεκαθαρίσματος λογαριασμών».
Στην έκθεση γίνεται αναφορά σε επαφές και διασυνδέσεις των μπράβων με μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων. Ως παράδειγμα παρατίθεται η απόπειρα απόδρασης πέντε μελών της «Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς» και του «ποινικού» Παναγιώτη Βλαστού από τις φυλακές τον Δεκέμβριο του 2011. Στην απόρρητη μελέτη περιγράφονται επαφές των «νονών» με επίορκους αστυνομικούς, σωφρονιστικούς υπαλλήλους και δικηγόρους, με όλους τους παραπάνω να παρέχουν –σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ.– άμεση συνδρομή στη διάπραξη αξιόποινων πράξεων. Παρόμοιες εξάλλου σχέσεις και επαφές είχαν αποτυπωθεί σε πόρισμα έρευνας που διεξήγαγε η ΕΥΠ την περίοδο 2015-2017.
Η ανάλυση ολοκληρώνεται με αναφορές σε μεθόδους για το «ξέπλυμα» χρήματος που υιοθετούν οι οργανωμένες εγκληματικές ομάδες. Ανάμεσα στα παραδείγματα που αναφέρονται είναι η αγορά πρατηρίων υγρών καυσίμων, φούρνων, καταστημάτων πώλησης αλκοολούχων ποτών, η ίδρυση κατασκευαστικών εταιρειών, η αγορά ξενοδοχείων, ποδοσφαιρικών ομάδων ακόμα και οι επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά πάρκα.
Απευθυνόμενοι προς τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, οι αναλυτές της Ασφάλειας κάνουν αναφορά και σε σοβαρούς περιορισμούς που αντιμετωπίζουν στις έρευνές τους. Κατά πληροφορίες, επισημαίνουν την απροθυμία λόγω φόβου των ιδιοκτητών καταστημάτων να καταθέσουν για την εις βάρος τους εκβίαση. Υπογραμμίζουν ακόμα τους περιορισμούς που υφίστανται για τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων των μελών εγκληματικών ομάδων και καταλήγουν με την επισήμανση ότι η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης δημιουργεί αίσθημα ατιμωρησίας μεταξύ των σκληρών κακοποιών.
Ασφάλεια όπως Αντιτρομοκρατική
Αλλαγές στη διάρθρωση των υπηρεσιών ασφαλείας κατά το πρότυπο της Αντιτρομοκρατικής προωθεί το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Ενα από τα σχέδια που επεξεργάζονται ο υπουργός Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και οι συνεργάτες του προβλέπει την ανεξαρτητοποίηση της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής (ΓΑΔΑ) και την ενοποίηση των κεντρικών υπηρεσιών Ασφαλείας (Δίωξη Ναρκωτικών, Δίωξη Οργανωμένου Εγκλήματος κ.ο.κ.) υπό τη σκέπη μιας ενιαίας υπηρεσίας με πανελλαδική ακτίνα δράσης. Μια δεύτερη παρόμοια υπηρεσία (υπό μορφήν υποδιεύθυνσης) θα δημιουργηθεί στη Θεσσαλονίκη με επιχειρησιακή εμβέλεια στη Βόρεια Ελλάδα. Ενα τέτοιο «σχήμα» θα απαλλάξει τις ειδικές υπηρεσίες ασφαλείας από το βάρος να διαθέτουν προσωπικό σε μέτρα τάξης (πορείες, φύλαξη στόχων) όπως συμβαίνει σήμερα και θα επιτρέπει στα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. να εστιάσουν σε έρευνες για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος.
Γιάννης Σουλιώτης