Πένθος, αγανάκτηση, ματαιωμένες προσδοκίες. Οι δολοφονίες νεαρών μαύρων από αστυνομικούς στο Φέργκιουσον και στο Κλίβελαντ έχουν εξοργίσει πολλούς στις ΗΠΑ. Τα τραγικά γεγονότα δείχνουν πόσο βαθύ παραμένει το κοινωνικό χάσμα μεταξύ μαύρων και λευκών, και πολλοί έχουν εγκαταλείψει την ελπίδα ότι ο Μπαράκ Ομπάμα, ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της χώρας, μπορεί να αλλάξει κάτι προς το καλύτερο.
Οι μαύροι πολίτες της Αμερικής, το 12,6% του πληθυσμού, είχαν μεγάλες ελπίδες για τον πρόεδρό «τους». Πήγαν μαζικά στις κάλπες το 2008 και το 2012, για να γράψουν Ιστορία, εκλέγοντας τον πρώτο μαύρο πρόεδρο στις ΗΠΑ. Ποτέ προηγουμένως δεν είχαν ψηφίσει τόσο πολλοί μαύροι, όσο σε αυτές τις δύο εκλογές.
Τον Μάρτιο του 2008, όταν ο υποψήφιος τότε Ομπάμα εξεφώνησε την μεγάλη ομιλία του για το ρατσισμό, ακουγόταν σαν κάποιος που θα μπορούσε να ενώσει τη χώρα. Αλλά, αντίθετα από τις προθέσεις του, ο Ομπάμα είναι τώρα πρόεδρος μιας χώρας πιο διχασμένης από ποτέ.
Και ο βαθύτερος διχασμός είναι μεταξύ μαύρων και λευκών. Αυτή είναι η πραγματική τραγωδία του πρώτου Αφροαμερικανού προέδρου των ΗΠΑ.
«Το Φέργκιουσον σηματοδοτεί το τέλος της εποχής του Ομπάμα», λέει ο Κόρνελ Γουέστ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, και κορυφαίος μαύρος διανοούμενος. «Είναι μια πολύ θλιβερή κατάληξη. Ξεκινήσαμε με τεράστιες ελπίδες και τελειώνουμε με βαθιά απογοήτευση».
Ο Ομπάμα, λέει ο Γουέστ, δεν έκανε τίποτα για να αναμορφώσει ένα δικαστικό σύστημα που αρνείται κάθε μορφή δικαιοσύνης για νέους με μαύρο ή καφέ δέρμα. Προσθέτει ότι ο πρόεδρος έχει μέρος της ευθύνης για τον «φυλετικό και ταξικό πόλεμο» με θύματα τους μαύρους.
Οι πυροβολισμοί στο Φέργκιουσον είναι κίνδυνος για την κοινωνική ειρήνη σε μια χώρα που κάποτε περηφανευόταν ότι ήταν το μεγάλο χωνευτήρι των πολιτισμών.
Αντ' αυτού, οι ΗΠΑ είναι μια διαιρεμένη χώρα με μια κυρίως λευκή ελίτ και έναν αφροαμερικανικό πληθυσμό που έχει όλο και λιγότερα χρήματα, λιγότερη εκπαίδευση και μικρότερη επιρροή. Σε πολλές περιοχές, οι μαύροι είναι πλέον λιγότεροι από τον αυξανόμενο ισπανόφωνο πληθυσμό.
Οι ΗΠΑ έχουν βεβαίως πολλούς μαύρους σταρ της ποπ, διάσημους μαύρους αθλητές και, από το 2009, έναν μαύρο πρόεδρο. Παρ' όλα αυτά, οι περισσότεροι άνθρωποι με σκούρο δέρμα είναι ακόμα πολύ μακριά από την πραγματική ισότητα, και το κοινωνικό χάσμα παραμένει κραυγαλέο.
Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: έξι χρόνια μετά την ομιλία του Ομπάμα, περισσότεροι από το 25% των μαύρων στην Αμερική ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Μεταξύ των λευκών, το ποσοστό είναι 12,8%. Σύμφωνα με το Pew Research Center, το ετήσιο εισόδημα ενός λευκού νοικοκυριού ήταν κατά περίπου 27.000 δολάρια υψηλότερο από εκείνο ενός μαύρου νοικοκυριού το 2011.
Το μαύρο «νησί της φτώχειας στη μέση ενός τεράστιου ωκεανού υλικής ευημερίας», για το οποίο μιλούσε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ πριν από 50 χρόνια, εξακολουθεί να υπάρχει το 2014.
Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, κρατικά όργανα, όπως οι δυνάμεις του νόμου και της τάξης κάνουν κατάφωρες διακρίσεις. Οι πιθανότητες να πυροβολήσει και να σκοτώσει η αστυνομία έναν νεαρό μαύρο άνδρα είναι 21 φορές μεγαλύτερες από ό, τι για τους νέους λευκούς νεαρούς.
Ο θάνατος του 18χρονου Μάικλ Μπράουν δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό, ούτε εξαίρεση στον κανόνα. Μόλις πριν από 10 μέρες, αστυνομικός στο Κλίβελαντ πυροβόλησε και σκότωσε ένα 12χρονο αγόρι, επειδή έπαιζε με ένα ψεύτικο πιστόλι σε μια παιδική χαρά.
Πολλοί λευκοί αστυνομικοί βλέπουν τους νεαρούς μαύρους σαν κίνδυνο για την δημόσια ασφάλεια που πρέπει να τον σταματήσουν, ακόμα και με τα όπλα. Και στα μάτια πολλών μαύρων, λευκοί αστυνομικοί όπως ο 28χρονος Ντάρεν Γουίλσον που σκότωσε στο Φέργκιουσον δεν είναι τίποτα άλλο παρά ρατσιστές δολοφόνοι.