Με πληθώρα νομικών «όπλων» εφοδιάζει η Δικαιοσύνη τους ιδιοκτήτες οχημάτων, ώστε όταν παραπλανώνται από την κατασκευάστρια ή πωλήτρια εταιρεία για τις συμφωνημένες ιδιότητες του ΙΧ τους ή όταν εντοπίζουν κατασκευαστικά λάθη και ελαττωματικές λειτουργίες, να μπορούν να αποζημιωθούν.
Στην πράξη, η νομολογία των δικαστηρίων (αξιοποιώντας διατάξεις του Αστικού Κώδικα και της προστατευτικής για τους καταναλωτές νομοθεσίας) δίνει τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες «προβληματικών» ΙΧ να πετύχουν δικαστικά να εξαναγκάσουν την εταιρεία να διορθώσει το λάθος (ή να πληρώσει για την επισκευή του αλλού) ή να πετύχουν την επιστροφή μέρους του τιμήματος που κατέβαλαν, λόγω της μειωμένης πλέον αξίας του οχήματος εξαιτίας της κατασκευαστικής αστοχίας, της ελαττωματικής λειτουργίας κ.λπ.
Ιδιαίτερους προβληματισμούς σε νομικό επίπεδο προκαλούν η υπόθεση της αυτοκινητοβιομηχανίας Volkswagen και το διεθνές σκάνδαλο με το «πειραγμένο» λογισμικό, που παραποιεί τις τιμές των ρύπων που εκπέμπουν οι ντιζελοκινητήρες. Ηδη σε διάφορες χώρες έχουν ξεκινήσει διαδικασίες από την ίδια την εταιρεία για να αντικατασταθεί το προβληματικό λογισμικό, ενώ πολλοί εξετάζουν τις δυνατότητες που τους προσφέρει η προσφυγή σε ένδικα μέσα.
Στην Ελλάδα, όπου έχουν εισαχθεί γύρω στα 10.000 ντιζελοκίνητα οχήματα, παραγγέλθηκε από την Εισαγγελία Πρωτοδικών η διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για να διαπιστωθεί εάν προκύπτουν ή όχι ποινικές ευθύνες λόγω της παραποίησης αλλά και λόγω της αυξημένης ρύπανσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Σε περίπτωση αδικοπραξίας, η νομολογία του Αρείου Πάγου παρέχει ακόμα περισσότερα νομικά εφόδια. Ετσι, μπορεί να ζητηθεί αποζημίωση (με τις ρυθμίσεις για την προσυμβατική ευθύνη και τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές) όταν ο καταναλωτής παραπλανήθηκε και το ΙΧ δεν έχει κάποια από τις ιδιότητες για τις οποίες αποφάσισε να το αγοράσει ή όταν η εταιρεία γνώριζε ότι δεν υπήρχαν τα χαρακτηριστικά που εμφάνιζε, αλλά το απέκρυψε. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει υπαιτιότητα της εταιρείας και εφόσον το ελάττωμα, η κατασκευαστική αστοχία κ.λπ. μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο ακόμα και την ασφάλεια της οδήγησης (και συνεπώς τη σωματική ακεραιότητα του οδηγού) μπορεί να αξιωθεί αποζημίωση όχι μόνο για την υλική ζημιά αλλά και για την ηθική βλάβη που υπέστη ο καταναλωτής λόγω προσβολής της προσωπικότητάς του.
«Καμπάνα» και για τη ρύπανση
Η χρηματική αυτή ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης γίνεται αποδεκτή από τον ΑΠ σε περίπτωση ελαττωματικών οχημάτων, ενώ αναγνωρίζεται τέτοιο δικαίωμα ως προσβολή της προσωπικότητας και όταν ρυπαίνεται το περιβάλλον. Ακόμα μεγαλύτερες μπορούν να είναι βέβαια οι αποζημιώσεις στην περίπτωση που το ελάττωμα προκάλεσε ένα τροχαίο με τραυματισμό, υλικές ζημιές κ.λπ., ενώ σε αναστροφή της πώλησης (επιστροφή του ΙΧ και του τιμήματος) μπορεί να οδηγήσει μόνο η διαπίστωση ενός πολύ σοβαρού λειτουργικού προβλήματος. Πλούσια είναι η προστατευτική για τους ιδιοκτήτες ΙΧ νομολογία του ΑΠ, που «ανάβει πράσινο φως» για αποζημιώσεις, μέσα από τις ακόλουθες αποφάσεις:
• Οδηγός πολύ αξιόπιστου αυτοκινήτου, λίγους μήνες μετά την αγορά του, διαπίστωσε ότι το ΙΧ παρουσίαζε κατά την οδήγηση μια έντονη ροπή προς τα δεξιά. Το συνεργείο της πωλήτριας εταιρείας έλεγξε το ΙΧ χωρίς να βρει κάποιο πρόβλημα, αποκλείοντας το ενδεχόμενο κάποιου κατασκευαστικού λάθους, αφού είχε βεβαιωθεί από την κατασκευάστρια εταιρεία η άρτια λειτουργία όλων των μηχανολογικών κ.λπ. τμημάτων του με εξονυχιστικούς ποιοτικούς ελέγχους, με τη χρήση ηλεκτρονικών διαγνωστικών μηχανημάτων.
Το πρόβλημα που πρωτοεμφανίστηκε πριν καν συμπληρώσει το ΙΧ 9.000 χλμ., συνεχίστηκε και μετά τον έλεγχο. Ο οδηγός προχώρησε σε αλλαγή όλων των ελαστικών, μολονότι δεν προέκυπτε ιδιαίτερη φθορά τους χωρίς, όμως, να διορθωθεί η κατάσταση, καθώς το αμάξι εξακολούθησε να... «γέρνει» προς τα δεξιά.
Υστερα από αλλεπάλληλους ανούσιους ελέγχους και αντίστοιχη αλληλογραφία, ο οδηγός κατέφυγε σε πραγματογνώμονες και στη Δικαιοσύνη και τελικά αποδείχθηκε ότι υπήρχε κατασκευαστική αστοχία σε λανθάνουσα κατάσταση (γι' αυτό δεν εμφανίστηκε αμέσως). Το ελάττωμα αφορούσε λανθασμένη γεωμετρία στον μπροστινό άξονα.
Στη δικαστική απόφαση επισημαίνεται ότι το ελάττωμα οφείλεται σε αμελή συμπεριφορά των υπευθύνων για τη σχεδίαση και την κατασκευή του ΙΧ και η εταιρεία ευθύνεται γιατί το πρόβλημα δεν έγινε έγκαιρα αντιληπτό, ενώ όφειλαν να το γνωρίζουν τόσο η κατασκευάστρια όσο και η πωλήτρια. Κατά τον ΑΠ, η αμέλεια αυτή είναι υπαίτια και παράνομη, καθώς ξεπερνά τα όρια των χρηστών συναλλακτικών ηθών. Κι αυτό γιατί παραβιάζει τη γενική υποχρέωση πρόνοιας και ασφάλειας που έχει η αυτοκινητοβιομηχανία προς τους αγοραστές των ΙΧ της, να παίρνει όλα τα κατάλληλα μέτρα προστασίας της σωματικής ακεραιότητας του οδηγού και της οικογενείας του, ο οποίος την εμπιστεύθηκε αγοράζοντας το αυτοκίνητο.
Διαπιστώνοντας ότι υπήρξε αδικοπραξία από την πλευρά της εταιρείας, το δικαστήριο αναγνώρισε ότι οφείλει στον ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου αποζημίωση λίγο μεγαλύτερη των 10.000 ευρώ, λόγω του ελαττωματικού ΙΧ που μπορεί να έβαζε σε κίνδυνο την ακεραιότητά του, αλλά και για ηθική βλάβη λόγω προσβολής της προσωπικότητάς του.
• Σε άλλη παρεμφερή υπόθεση, εταιρεία υποχρεώθηκε να αποζημιώσει μια παραβάτη οδηγό με 18.000 ευρώ για τις υλικές ζημιές και την ηθική βλάβη που υπέστη λόγω της ελαττωματικής λειτουργίας αερόσακου σε τροχαίο. Η αποζημίωση θα ήταν διπλάσια, αν δεν αναγνωριζόταν ότι η οδηγός ήταν συνυπεύθυνη κατά 50% του τροχαίου, αφού μπήκε αντίθετα σε μονόδρομο με αποτέλεσμα να συγκρουστεί με άλλο όχημα, χωρίς μάλιστα να φορά ζώνη...
100.000 € για προβληματικό αερόσακο
Σε άλλη περίπτωση επιδικάστηκε μεγάλη αποζημίωση ύψους 100.000 ευρώ (συν τους νόμιμους τόκους) καθώς το ΙΧ μεγάλης εταιρείας είχε ελαττωματικό αερόσακο, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά ο ιδιοκτήτης του σε τροχαίο. Στη συγκεκριμένη υπόθεση κρίθηκε ότι υπήρξε ελαττωματική λειτουργία του αερόσακου, παράνομη και υπαίτια (αμελής) συμπεριφορά της κατασκευάστριας εταιρείας. Σε μετωπική σύγκρουση που προκάλεσε άλλη απρόσεκτη οδηγός, ο αερόσακος δεν προστάτεψε επαρκώς το θύμα, αλλά λόγω ελαττωματικής λειτουργίας του, συνέβαλε στον σοβαρό τραυματισμό του.
ΑΛEΞΑΝΔΡΟΣ ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ
http://www.ethnos.gr/