Η «οικογένεια» των 13 κρατουμένων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, στην ανδρική πτέρυγα των φυλακών Κορυδαλλού, εδώ και λίγες ημέρες «ξαναγύρισε» στο σπίτι της. Ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος, που είχε καταστραφεί από πυρκαγιά τον Σεπτέμβριο του 2012, στήθηκε πάλι από την αρχή και άνοιξε την πόρτα του για να μας υποδεχθεί.
Η πρόσκληση του ΚΕΘΕΑ για τα εγκαίνια της δομής του ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ στις Φυλακές Κορυδαλλού δεν προμήνυε τίποτα απ’ αυτό που ζήσαμε. Αντί μιας τυπικής τελετής εγκαινίων, με εκφώνηση λόγων από φορείς, οικοδεσπότες της εκδήλωσης ήταν οι 13 κρατούμενοι που συμμετέχουν στο «στεγνό» πρόγραμμα απεξάρτησης και οι θεραπευτές τους. Καλεσμένοι, εκτός από τον υπουργό Δικαιοσύνης, Νίκο Παρασκευόπουλο και τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας, Ανδρέα Ξανθό και τα μέλη του ΔΣ του ΚΕΘΕΑ, ήταν φυσικά και πολλοί πρώην κρατούμενοι που κέρδισαν το στοίχημα της απεξάρτησης και της ζωής.
Κι ενώ στη διαδρομή από την πύλη των φυλακών μέχρι και το κεντρικό κτίριο, κυριαρχούν παντού τα κάγκελα, τα σημεία ελέγχου και οι κλειστές πόρτες, μια μικρή σιδερένια σκάλα σε οδηγεί σ’ έναν μικρό ολάνθιστο κήπο.
Η ταμπέλα «ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ» είναι το μόνο που σηματοδοτεί για τη χρήση του χώρου, πίσω από την βαριά σιδερένια πόρτα. Και ξαφνικά η πόρτα ανοίγει, χρωματιστοί τοίχοι, μια τεράστια βιβλιοθήκη, ένας πάγκος με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, πολύχρωμα έπιπλα και μια κουζίνα που αστράφτει από καθαριότητα.
Χαμογελαστά πρόσωπα, άνδρες διαφόρων ηλικιών, που σπεύδουν να σε καλωσορίσουν στο «σπίτι» τους, να σε συστήσουν στα υπόλοιπα μέλη της «οικογένειας» τους.
Η αμηχανία είναι έκδηλη. Όχι, όμως, από την πλευρά των οικοδεσποτών, αλλά από μας, τους επισκέπτες, που μέσα σε δευτερόλεπτα καλούμαστε να καταρρίψουμε κοινωνικές προκαταλήψεις και προσωπικές δεισιδαιμονίες. Το ένθερμο καλωσόρισμα, όμως, των 13 χρηστών-κρατουμένων και των θεραπευτών τους και τα γλυκά και αλμυρά κεράσματα που έφτιαξαν, εδικά για την περίσταση, σπάει σιγά-σιγά τον πάγο.
Ζωή με φίλους, αξιοπρέπεια και ελπίδες
Κάποιοι, πιο θαρρετοί αναλαμβάνουν τον ρόλο του «ξεναγού». Ο Διονύσης είναι 26 ετών, έχει πια αποφυλακιστεί χάρη στη συμμετοχή του στο πρόγραμμα και τώρα φιλοξενείται στον ξενώνα του Κέντρου Υποδοχής και Επανένταξης του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, στην Αθήνα.
«Ψάχνω για δουλειά. Χθες, περπάτησα όλη την Αγ. Άννης και την Αγίου Πολυκάρπου, αφήνοντας βιογραφικά σε εταιρείες. Κουράστηκα πολύ. Γυρίζοντας στον ξενώνα σκεφτόμουν ότι δεν πρέπει να απογοητεύομαι. Σήμερα, όλοι ψάχνουν για δουλειά. Η ανεργία είναι τεράστια. Δεν το βάζω κάτω, όμως. Έχω, πια, πίστη στον εαυτό μου. Ξέρετε, σήμερα λίγο πριν έρθω στον Κορυδαλλό, με πήραν τηλέφωνο από μια εταιρεία. Διάβασαν το βιογραφικό μου και θέλουν να με δουν από κοντά», λέει χαμογελαστός.
Για πρώτη φορά, μετά από 13 χρόνια στην χρήση ουσιών και την παρανομία, αισθάνεται ότι έχει ζωή, φίλους, αξιοπρέπεια και ελπίδες.
«Μπήκα στα ναρκωτικά πριν καν τελειώσω το Δημοτικό. Τα ναρκωτικά έφεραν και την παρανομία. Πριν μπω στη φυλακή δεν ήξερα τίποτα για τα προγράμματα απεξάρτησης. Μπαίνοντας μέσα, αισθανόμουν κουρασμένος. Από περιέργεια ήρθα στο ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ. Κατάλαβα, όμως, από την πρώτη στιγμή ότι μπορούσα να βοηθήσω τον εαυτό μου να αλλάξει. Με τη βοήθεια των ανθρώπων του ΚΕΘΕΑ άρχισα σιγά-σιγά να αποκτώ και πάλι εμπιστοσύνη στους ανθρώπους. Να αισθάνομαι αλληλεγγύη για τα άλλα παιδιά που συμμετέχουν στο πρόγραμμα», θυμάται ο Διονύσης.
Κι ενώ το οκτάωρο καθημερινό πρόγραμμα του ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ δημιουργεί ένα περιβάλλον προστασίας, το στοίχημα που έπρεπε να κερδίζει ο Διονύσης κάθε απόγευμα ήταν η επιστροφή στο κελί.
Το μεγάλο παζάρι με τον εαυτό σου
«Το μεγάλο παζάρι είναι με τον εαυτό σου. Να μείνεις μακριά από τις προκλήσεις των συγκρατούμενων σου. Να μην υποκύψεις στον πειρασμό της χρήσης. Το πιο εύκολο πράγμα μέσα στη φυλακή, είναι να βρεις ναρκωτικά και να μπλέξεις σε καβγάδες», παραδέχεται.
Έμαθε, όμως, να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του και έγινε κυρίαρχος του εαυτού του. Σήμερα, ο Διονύσης έχει αφήσει πίσω του το μαύρο παρελθόν του και επέστρεψε στο «σπίτι» του στις φυλακές Κορυδαλλού για να ξαναδεί τον αναπλασμένο χώρο, αλλά και τα πρόσωπα όλων αυτών που τον κάνουν πιο ζεστό και όμορφο.
Πρώην χρήστες με στόχους και απαιτήσεις από την κοινωνία
Στη συζήτηση παρεμβαίνει ο Μιχάλης, 36 ετών. Απεξαρτημένος, αποφυλακισμένος κι αυτός και πλήρως κοινωνικά επανενταγμένος. «Ήρθα από την Κέρκυρα, όπου ζω και εργάζομαι, για να ξαναδώ τους θεραπευτές μου. Να δω και τα παιδιά που συμμετέχουν στο πρόγραμμα», λέει.
Αποφοίτησε το 2013 απ’ το πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ και φιλοδοξία του είναι κάποτε να γίνει θεραπευτής. Προσφέρει ήδη εθελοντική εργασία στην δομή που λειτουργεί στην Ηγουμενίτσα. «Όταν τελειώσω τις σπουδές μου στην Ψυχολογία, θέλω να γίνω θεραπευτής. Να βοηθήσω όσους περισσότερους ανθρώπους μπορώ», δηλώνει.
Τα ναρκωτικά τα γνώρισε σε ηλικία 17 ετών. «Έχασα τη μητέρα μου και ο θάνατος της με έκανε να βιώσω μια τεράστια μοναξιά. Τα ναρκωτικά με έκαναν να ξεχνάω την απουσία της. Όσο, όμως ξεχνούσα το πρόβλημα μου, τόσο έχανα τον εαυτό μου. Έφτασα να κάνω απόπειρες αυτοκτονίας για να λυτρωθώ. Είχα κουραστεί να αγωνιώ καθημερινά για το αν θα βρω τη δόση μου για να μην πονάω», θυμάται ο Μιχάλης.
Το 2006 φυλακίστηκε για μικροκλοπές. «Στο Κορυδαλλό βρίσκεις ναρκωτικά πιο εύκολα απ’ ό,τι έξω. Πας στον ψυχίατρο και σου γράφει ό,τι θέλεις. Είναι κι αυτός ένας τρόπος να έχουν την κατάσταση υπό έλεγχο. Άμα τα ναρκωτικά βγουν απ’ τις φυλακές, τότε οι κρατούμενοι θ’ αρχίσουν να έχουν απαιτήσεις, να διεκδικούν καλύτερες συνθήκες κράτησης», λέει.
Το ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ έδωσε στον Μιχάλη την ευκαιρία να αλλάξει ζωή. Να βρει σκοπό. Να θέσει στόχους και να έχει απαιτήσεις από την κοινωνία. Το 2010 όταν αποφυλακίστηκε, η οικονομική κρίση μόλις είχε ξεσπάσει στην Ελλάδα. «Ήθελα, όμως να έχω μια δουλειά που να μου εξασφαλίζει τα προς το ζην, να έχω ένσημα και να είμαι ανεξάρτητος. Όταν είδα ότι τα πράγματα στην Αθήνα ζόριζαν. Αποφασίσαμε με την γυναίκα μου να πάμε στην Κέρκυρα. Σήμερα, εργάζομαι σαν συντηρητής σε μια τουριστική εταιρεία. Έχω έναν γιο 15 μηνών. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ να αποκτήσω παιδί» εξηγεί με αφοπλιστική ειλικρίνεια ο Μιχάλης.
Η ζωή σε μια μικρή επαρχιακή πόλη είναι μεν πιο οικονομικά προσιτή, αλλά η στάση της κοινωνίας πιο σκληρή απέναντι σ’ ένα ζευγάρι πρώην χρηστών. «Με την στήριξη όμως της οικογένειας της γυναίκας μου, αντιμετωπίζουμε κάθε πρόβλημα και αποκρούουμε κάθε κακία. Έχουμε ένα παιδί να μεγαλώσουμε. Να κάνουμε τον γιο μας καλύτερο άνθρωπο από εμάς. Να μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε πρόκληση που θα συναντήσει. Να βρίσκει υγιείς διεξόδους στα προβλήματα του», καταλήγει ο Μιχάλης.
Ο Διονύσης και ο Μιχάλης, μπορεί να έχουν κερδίσει τη μάχη, αλλά δεν ξεχνούν και τους 13 κρατούμενους που συμμετέχουν, σήμερα, στο πρόγραμμα ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ. Ήρθαν να τους δουν, να τους ενθαρρύνουν και να πουν στον υπουργό Δικαιοσύνης ότι το σύστημα σωφρονισμού πρέπει να αλλάξει.
Μαίρη Μπιμπή
ΠΗΓΗ: tanea.gr