Το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.
Η Peg O' Connor έχει αφιερώσει την καριέρα της στο να μελετάει και να σκέπτεται για θέματα που εφάπτονται της χρήσης ναρκωτικών. Το blog της «Philosophy Stirred, Not Shaken», θέτει μερικά πολύ καίρια ερωτήματα που εφάπτονται στη χρήση των ναρκωτικών ουσιών και ενός ξέφρενου τρόπου ζωής: Γιατί οι φοιτητές αγαπούν τόσο πολύ το MDMA; Μπορεί η ντροπή να καταστρέψει τη ζωή σου; Και φυσικά, είναι ΟΚ να έχει φίλους μόνο για να παρτάρεις;
Η φιλοσοφία, ιστορικά, έχει αντιμετωπίσει τα ναρκωτικά με έναν κάπως πιο ιδιοσυγκρασιακό τρόπο από τις άλλες επιστήμες. Στο βιβλίο του από το 1954, The Doors of Perception, o Aldous Huxley καταγράφει την κατάρρευση του «εγώ» του, καθώς και τις γνώσεις που έλαβε κατά τη διάρκεια ενός 8ωρου «trip» με μεσκαλίνη, μια ψυχεδελική ουσία που προτιμούσε και ο Satre. Από την άλλη, ο Nietzsche λέγεται πως ήταν εθισμένος στο όπιο ενώ έγραφε το Genealogy of Morality, ενώ μια μελέτη του 2013αποκάλυψε πως το 90% των φοιτητών φιλοσοφίας στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει κάνει χρήση ναρκωτικών.
Η φιλοσοφία μπορεί να μας πει πολλά περισσότερα για τη χρήση των ναρκωτικών από ό,τι μπορεί να μας πουν οι άλλες, σαφώς πιο «ξερές» επιστήμες ή και τα νομικά, πράγμα που εξηγεί γιατί οι έρευνες δείχνουν πως η φιλοσοφία πολλές φορές βοηθάει και άτομα που προσπαθούν να ανακάμψουν από τον εθισμό τους σε ναρκωτικές ουσίες. Η Peg, μια πρώην αλκοολική η οποία είναι «στεγνή» εδώ και δέκα χρόνια, υποστηρίζει πως η φιλοσοφία τη βοήθησε να καταλάβει τα αίτια και τις επιπτώσεις του εθισμού της, καθώς και ότι τη βοηθά να παραμένει νηφάλια και να ζει καλύτερα.
Η Peg πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο Life on the Rocks: Finding Meaning in Addiction and Recovery, οπότε και τη ρωτήσαμε -από φιλοσοφικής άποψης ασφαλώς- αν το να παίρνει κάποιος ναρκωτικά είναι ΟΚ.
VICE: Αρχικά, πώς ταιριάζουν η φιλοσοφία και η χρήση ναρκωτικών;
Peg O' Connor: Η φιλοσοφία, από αρχαιοτάτων χρόνων, είχε πάντα βασικό της μέλημα το πώς μπορούμε να ζήσουμε καλύτερα. Μπορεί να δώσει στους ανθρώπους τη δυνατότητα να ρωτήσουν: «Γιατί το κάνω αυτό; Διασκεδάζω; Πού χωράνε τα ναρκωτικά στο ευρύτερο πλαίσιο της ζωής μου; Επηρεάζει αυτή η ουσία την προσωπικότητά μου με κάποιον τρόπο; Είμαι το άτομο που θέλω να είμαι;». Θεωρώ πως αυτά τα ερωτήματα τα θέτουν όλοι στους εαυτούς τους σε γενικές γραμμές, απλώς οι φιλόσοφοι το κάνουν πιο συνειδητοποιημένα.
Αυτός είναι ο λόγος που οι φοιτητές της φιλοσοφικής κάνουν περισσότερα ναρκωτικά;
Νομίζω πως πολύς κόσμος γοητεύεται από τη φιλοσοφία επειδή τους δίνεται η δυνατότητα να θέσουν κάποια ερωτήματα τα οποία απασχολούν και τους ίδιους, μόνο που το κάνουν σε ένα ακαδημαϊκό πλαίσιο. Οι μαθητές μου ενδιαφέρονται περισσότερο για τους υπαρξιακούς φιλόσοφους: τον Sartre, τον Camus, τον Kierkegaard. Νομίζω ότι η εν λόγω κατηγορία φιλοσόφων αποτυπώνεται πιο έντονα σε ένα πιο νεαρό κοινό γιατί θέτουν ερωτήματα που είναι πιο κοντά στις αναζητήσεις τους όπως: «Πώς βρίσκομαι σε αυτόν τον κόσμο; Ποιες είναι οι ευθύνες μου; Γιατί υποφέρω με αυτόν τον τρόπο; Τι σημαίνει αυτή η κατάσταση;».
Μετά υπάρχει και ο ρομαντικός τρόπος που αντιμετωπίζονται πολλές φορές τα ναρκωτικά. Όπως έχεις τους μεγάλους αλκοολικούς συγγραφείς που εκφράζουν απίστευτα βαθιές σκέψεις έτσι έχεις και τους μουσικούς και τους ποιητές, που εκφράζουν την άποψη πως τα ναρκωτικά και το αλκοόλ θα τους βοηθήσουν με κάποιο τρόπο να εκφράσουν το ταλέντο που κρύβουν μέσα τους ή κάτι τέτοιο. Η ιδέα πως οι φοιτητές της φιλοσοφικής παίρνουν περισσότερα ναρκωτικά είναι κομμάτι μια πολιτισμικής παραγωγής, ανήκει στην ευρύτερο πλαίσιο της πανεπιστημιακής εμπειρίας.
Από φιλοσοφικής άποψης, είναι ανήθικο να κάνεις χρήση ναρκωτικών;
Δεν ξέρω αν είναι ό,τι καλύτερο να θίξουμε αυτό θέμα στο πλαίσιο του ηθικού και του ανήθικου. Όμως, πρέπει πάντα να εξετάζουμε τους λόγους για τους οποίους κάποιος κάνει χρήση, τι παίρνουν και πόσο παίρνουν. Το ότι κάτι μπορεί να είναι νόμιμο, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι εθιστικό ή δεν μπορεί να σου κάνει κακό.
Πώς μπορεί η φιλοσοφία να βοηθήσει περιπτώσεις εθισμού στα ναρκωτικά;
Η φιλοσοφία προσπαθεί πάντα να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα που έχουν να κάνουν με το νόημα της ζωής, καθώς και με τις δυσκολίες και τα βάσανα που αντιμετωπίζουμε. Ο εθισμός στα ναρκωτικά αποτελεί συχνά τόσο τον λόγο που υποφέρουμε, αλλά λειτουργεί και ως η συνέπεια των επιλογών μας, των βάσανών μας. Σχετίζεται με την ανθρώπινη υπόσταση και την ανθρώπινη φύση, θέματα με τα οποία η φιλοσοφία καταπιάνεται εδώ και καιρό. Απλά δεν έχουμε συνδυάσει ακόμα όσο θα έπρεπε την φιλοσοφική σκέψη με τους προβληματισμούς μας για τον εθισμό στα ναρκωτικά και το αλκοόλ.
Πιστεύεις πως η χρήση ναρκωτικών είναι πάντα ένας τρόπος απόδρασης;
Όχι. Εκεί είναι το ζήτημα. Ζούμε όμως σε μια κοινωνία της οποία η κουλτούρα εξυμνεί την χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών, λέγοντας ουσιαστικά πως συμβολίζει το πέρασμα στην ωριμότητα. Όποια ταινία κι αν δεις που έχει θέμα τη φοιτητική ζωή, βλέπεις ότι μέρος της διασκέδασης που προβάλλουν είναι το να παίρνουν ναρκωτικά και να μπλέκουν σε διάφορες περιπέτειες. Δεν προβάλλουν όμως ποτέ τις καταστροφικές συνέπειες τέτοιων επιλογών.
Πώς σε βοήθησε η φιλοσοφία με τον εθισμό σου;
Με πολλούς τρόπους. Αλλά πάνω από όλα, με βοήθησε να εξασκήσω την ελεύθερη βούλησή μου. Ο William James κάνει έναν θαυμάσιο διαχωρισμό μεταξύ του να εύχεσαι για κάτι και να έχεις τη θέληση να το κάνεις. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ευχόμουν η ζωή μου να ήταν διαφορετική, χωρίς όμως τη θέληση να κάνω κάτι για αυτό. Η θέληση είναι σαν το κουμπί που ενεργοποιεί τα πάντα. Αν θέλεις πραγματικά κάτι, απλά πατάς το κουμπί.
Το βιβλίο της Peg με τίτλο, «Life on the Rocks: Finding Meaning in Addiction and Recovery» κυκλοφορεί τώρα. Αποκτήστε το εδώ.
http://www.vice.com/