1. Είναι γνωστό το πρόβλημα με την αναξιοκρατία που επικρατεί στις κρίσεις-προαγωγές των αξιωματικών των Σωμάτων Ασφαλείας και των Ενόπλων Δυνάμεων. Για το πρόβλημα εκδόθηκαν στο παρελθόν σχετικά πορίσματα του Συνηγόρου του Πολίτη (ΣτΠ), στα οποία τονίζονταν η μη προσήκουσα συμπεριφορά και οι αυθαίρετες πρακτικές της Διοίκησης. Επιπλέον σήμερα η πρακτική ιδίως της μη συμμόρφωσης στις δικαστικές αποφάσεις έλαβε και το χαρακτήρα «υποχρέωσης» με το 3ο Μνημόνιο.
[custom:google-ads]
2. Είχαμε τονίσει ότι οι πρόσφατες αλλαγές του π.δ. 6/2018 βελτίωσαν τη διαδικασία αξιολόγησης, πλην όμως απετέλεσαν «μετέωρο βήμα», αφού στη διαδικασία των κρίσεων δεν πρόσθεσαν κανένα στοιχείο, που να εμποδίζει τη διοίκηση από την πρακτική της αυθαιρεσίας. Αντιθέτως μάλιστα η ηλεκτρονική αξιολόγηση (που σίγουρα είναι πιο αντικειμενική), μπορεί να αποτελέσει «εργαλείο» για ευκολότερη αιτιολόγηση των δυσμενών κρίσεων, αφού θα περιέχει περισσότερες χαμηλές βαθμολογίες. Αυτό όμως συνεπάγεται δυσχέρεια δικαίωσης ενώπιον των Δικαστηρίων. Το πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη συγκριτικής κρίσης. Στο ότι δηλαδή κάποιος δεν μπορεί να επικαλεστεί, ότι προήχθη ο άλλος με χαμηλότερες βαθμολογίες. Η κρίση είναι ατομική. Ο καθένας κρίνεται με τα στοιχεία του δικού του φακέλου. Έτσι τα συμβούλια, παρά την πάγια νομολογία και τη βεβαιότητα ακύρωσης των πράξεων, από τη μια μεριά αποστρατεύουν όποιον θέλουν και από την άλλη προάγουν ακόμη και αυτόν που έχει χειρότερες βαθμολογίες (ακόμη και ποινικές εκκρεμότητες) και δεν συγκεντρώνει τα ελάχιστα προβλεπόμενα προσόντα, αφού κανείς (προφανώς ο ενδιαφερόμενος δεν το κάνει) δεν μπορεί να προσβάλει τις εν λόγω πράξεις. Με αυτό τον τρόπο στο Σώμα μπορεί να μένουν οι μέτριοι-καλοί και να αποστρατεύονται οι άριστοι. Γι αυτό είχαμε προτείνει ένα σύστημα προαγωγών, οιονεί συγκριτικό, με αντικειμενικά κριτήρια-μόρια!!!
3. Τα πρακτικά των κρίσεων συνήθως μνημονεύουν δύο βαθμολογίες. Μια παρωχημένη και μια πρόσφατη. Στηρίζονται δηλ. αποκλειστικά και αποσπασματικά μόνο, αφενός σε παρωχημένα, πέραν της 10ετίας, στοιχεία του φακέλου και αφετέρου λαμβάνουν υπόψη μεμονωμένες βαθμολογίες επιμέρους προσόντων, που δεν ασκούν κρίσιμη επιρροή στο σύνολο αυτών, χωρίς ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία κατά παράβαση της πάγιας νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ). Γίνεται δηλαδή εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και υπέρβαση της διακριτικής εξουσίας της Διοίκησης. Όπως έχει ειδικώς κριθεί, η απλή παράθεση στοιχείων εκθέσεων ικανότητας που καταδεικνύουν απόκλιση από τον απόλυτο βαθμό «δέκα» (10) σε συγκεκριμένα ουσιαστικά προσόντα, δεν αρκεί για δυσμενή κρίση. Η απόλυτη βαθμολογία 10 για τους ανώτατους βαθμούς, που είχε καθιερωθεί με το π.δ.104/2000, αντικαταστάθηκε σήμερα με τη βαθμολογία τουλάχιστον 91 στην νέα κλίμακα του 100 (π.δ. 6/2018). Η διακριτική ευχέρεια δεν απαλλάσσει από την υποχρέωση αιτιολογίας, αντιθέτως καθιστά ακόμη επιτακτικότερη την υποχρέωση αυτή προκειμένου να καταστούν ελέγξιμα τα όριά της. Έτσι το δικαστήριο δέχεται τις αιτήσεις ακυρώσεως και αναπέμπει τις υποθέσεις ενώπιον των αρμοδίων οργάνων. Πολλές φορές όμως, η μη συμμόρφωση και έκδοση ομοίων, κατ’ ουσίαν, διοικητικών πράξεων, παρά τη βεβαιότητα της επικείμενης εκ νέου δικαστικής ακύρωσης, εμφανίζει την εκτελεστική εξουσία ως εμπαίζουσα τη δικαστική και φαλκιδεύει πλήρως το δικαίωμα δικαστικής προστασίας.
4. Οι πρόσφατες έκτακτες κρίσεις απετέλεσαν την επιτομή της αυθαιρεσίας, της κατάχρησης εξουσίας και της μη χρηστής διοίκησης. Τονίζεται ειδικότερα, ότι έγιναν, χωρίς να έχει προηγηθεί η σύνταξη των εκθέσεων αξιολόγησης για το τρέχον έτος. Χωρίς να έχουμε δηλ. μεταβολή των στοιχείων του φακέλου. Η έκδοση του π.δ. 98/2018 για τη διενέργεια έκτακτων κρίσεων αποτέλεσε αντιγραφή-επανάληψη του παλαιότερου π.δ. 499/1989, το οποίο όμως κρίθηκε, ότι δεν έχει νόμιμο εξουσιοδοτικό έρεισμα, με την υπ’ αριθμ.1467/1995 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ (βλ.και 3500/2002 Γ΄Τμήμα) και είναι αντισυνταγματικό. Η μόνη διαφοροποίηση είναι, ότι η διενέργεια των έκτακτων κρίσεων συνδέεται με την επιλογή νέου Αρχηγού. Στην περίπτωση όμως ύπαρξης κενών θέσεων προβλέπεται διαδικασία πλήρωσης αυτών. Δεν υπήρχε λόγος να γίνουν νέες κρίσεις και να μην εφαρμοστούν οι πίνακες που ισχύουν. Καμιά σκοπιμότητα δεν δικαιολογεί την παραβίαση του Κράτους Δικαίου. Το ότι η Κυβέρνηση ήθελε (προεξοφλώντας την εκλογική της ήττα) να «βολέψει τα δικά της παιδιά», γιατί έχει προγραμματίσει ενδεχομένως να προκηρύξει εκλογές το νέο έτος (Γενάρη) και θα πρέπει επομένως να αναβάλει τις τακτικές κρίσεις, δεν δικαιολογεί τις εν λόγω πρακτικές. Το ίδιο έγινε το 1989. Η ιστορία επαναλαμβάνεται.
[custom:google-ads]
5. Τέλος, σε περίπτωση που η κανονιστική πράξη (π.δ.98/2018) κριθεί αντισυνταγματική (αφού προσφεύγουν εναντίον της αποστρατευθέντες και η Π.Ο.ΑΞΙ.Α), η Διοίκηση υποχρεούται να ανακαλέσει, κατόπιν σχετικής αίτησης του διοικουμένου, τις ατομικές διοικητικές πράξεις, που έχουν εκδοθεί κατ’ εφαρμογή της (ΣτΕ Ολ 1175/2008). Τονίζεται ότι, σε κάθε περίπτωση οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να υποβάλουν, εντός της ανατρεπτικής προθεσμίας των 30 ημερών από την κοινοποίηση του Πρακτικού, την ενδικοφανή προσφυγή (άρθρο 54 του π.δ.24/1997), προκειμένου στη συνέχεια να μπορούν να προσφύγουν ενώπιον των αρμοδίων Δικαστηρίων.
Νικόλαος Αθ. Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών