Με συνάντηση των δύο ηγετών Νίκου Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακιντζί άνοιξε στην Γενεύη της Ελβετίας η αυλαία της κρίσιμης διεθνούς διάσκεψης για την Κύπρο. Ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό Έσπεν Μπάρθ Άιντε σε δηλώσεις του από την Γενεύη χαρακτήρισε την διάσκεψη ως «ώρα της αλήθειας για το Κυπριακό» αναδεικνύοντας έτσι την ιστορικότητα των στιγμών αλλά και την κρισιμότητα των διαπραγματεύσεων που θα λάβουν χώρα στην Ελβετική πρωτεύουσα από σήμερα μέχρι και την 12η Ιανουαρίου όταν και οι εμπλεκόμενες πλευρές (Ε/κ, Τ/κ, Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία) θα παρακαθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου για να συζητήσουν το κεφάλαιο-κλειδί για την επιτυχή προοπτική της προσπάθειας για επίλυση του Κυπριακού: Το κεφάλαιο των εγγυήσεων και της ασφάλειας.
Μεγάλο ερωτηματικό πάντως αποτελεί ο τρόπος με τον οποίο θα εκπροσωπηθεί τελικά η Τουρκία στην διεθνή διάσκεψη, αφού τις τελευταίες ημέρες, και εν μέσω έντονου διπλωματικού παρασκηνίου, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζεται απρόθυμος να παραστεί τελικά στην διάσκεψη για να αποκαλύψει τις προθέσεις του για το Κυπριακό. Πάντως, πηγές από την τουρκική πρωτεύουσα αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο μετάβασης του Ταγιπ Ερντογάν στην Γενεύη, εάν και εφόσον οι πλευρές καταγράψουν σημαντική πρόοδο στα θέματα που θα συζητήσουν μέχρι την 12η Ιανουαρίου. Σημειώνεται ότι το απόγευμα της Δευτέρας, ο έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον τούρκο πρόεδρο, με θέμα το Κυπριακό. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, οι δύο ηγέτες συνομίλησαν για πάνω από 30 λεπτά. Όπως αναφέρουν πηγές από το Μέγαρο Μαξίμου, άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο να μεταβούν στη Γενεύη εφόσον διαφανεί κάποια λύση, ενώ σε διαφορετική περίπτωση θα εκπροσωπηθούν σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών.
Όποιος πάντως και να είναι τελικά ο τρόπος εκπροσώπησης της Τουρκίας στη διεθνή διάσκεψη, το βέβαιο είναι πως για πρώτη φορά η Άγκυρα θα αναγκαστεί να καταθέσει ενώπιον των εμπλεκόμενων πλευρών και μάλιστα με τον πλέον επίσημο τρόπο, τις θέσεις για το Κυπριακό.
Διαπραγμάτευση και στο τέλος χάρτες
Η διαπραγμάτευση επί Ελβετικού εδάφους άρχισε σήμερα το πρωί με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων της Κύπρου να προσέρχονται στο τραπέζι του διαλόγου με στόχο να καταλήξουν σε συμφωνία επί σειράς ανοικτών ζητημάτων. Όπως αποφασίστηκε χθες βράδυ στην διάρκεια δείπνου εργασίας, οι Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί θα πραγματοποιούν από σήμερα μέχρι και την 11η Ιανουαρίου δύο συναντήσεις την ημέρα, κατά τις οποίες θα συζητηθούν τα κεφάλαια του Περιουσιακού, της Διακυβέρνησης, της Οικονομίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Εδαφικού.
Για όσους παρακολουθούν από κοντά τις συνομιλίες για το Κυπριακό είναι σαφές ότι το μεγάλο διακύβευμα της τριήμερης διαπραγμάτευσης, είναι το κατά πόσον οι δύο ηγέτες θα καταφέρουν να φτάσουν σε ακτίνα συμφωνίας στο ζήτημα που αφορά τις εδαφικές αναπροσαρμογές αλλά και στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας. Για το ζήτημα των εδαφικών αναπροσαρμογών, το οποίο υπενθυμίζεται είχε προκαλέσει την κατάρρευση των συνομιλίων στο Μόντ Πελεράν, οι δύο ηγέτες έχουν ήδη συμφωνήσει ότι θα καταθέσουν χάρτες την 11η Ιανουαρίου, την τρίτη δηλαδή ημέρα της διαπραγμάτευσης. Αυτό σημαίνει ότι οι δύο πλευρές θα πρέπει να αμβλύνουν τις διαφωνίες που εξακολουθούν να έχουν για το ποσοστό του εδάφους της Ομόσπονδης Κύπρου που θα ελέγχεται από την τ/κ πολιτεία.
Σημειώνεται ότι η ε/κ πλευρά αποδέχεται τ/κ διοίκηση σε ποσοστό εδάφους που δεν θα ξεπερνά το 28,2%, την ώρα που η τ/κ πλευρά ζητά έλεγχο ενός ποσοστού της τάξης του 29,2%. Πάντως είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η ουσία της διαφωνίας των πλευρών βρίσκεται όχι τόσο στο ποσοστό του εδάφους όσο στον αριθμό των ε/κ προσφύγων που θα μπορούν να επιστρέψουν υπό ε/κ διοίκηση. Με αυτό το δεδομένο και με δεδομένη την υποχώρηση του Νίκου Αναστασιάδη από την αρχική του απαίτηση για επιστροφή 100 χιλιάδων προσφύγων αλλά και την υπαναχώρηση του Μουσταφά Ακιντζί από τη θέση για μάξιμουμ επιστροφή 70 χιλιάδων προσφύγων, μπορεί κανείς να αισιοδοξεί ότι οι χάρτες που θα κατατεθούν από τους δύο ηγέτες της 11η Ιανουαρίου, θα μπορούν να γίνουν αποδεκτοί από αμφότερες τις πλευρές.
Αναφορικά με το θέμα της επιστροφής της Μόρφου υπό ε/κ διοίκηση, πηγές που βρίσκονται κοντά στην διαπραγμάτευση εκτιμούν ότι είναι ένα χαρτί που στην ουσία θα παιχτεί από την τ/κ πλευρά την ύστατή, δηλαδή στις 12 Ιανούαρίου και στο πλαίσιο ενός πάρε-δώσε που αναμένεται να λάβει χώρα όταν θα συζητηθεί το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Ένα τέτοιο σενάριο είναι πιθανό και για το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας το όποιο θα συζητηθεί από τους Νίκο Αναστασιάδη και Μουσαφά Ακιντζί το πιθανότερο αύριο, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για το κεφάλαιο της Διακυβέρνησης.
Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, η ε/κ πλευρά προτείνει την εκλογή του Προέδρου και του αντιπροέδρου σε κοινό ψηφοδέλτιο ενώ η τ/κ πλευρά επιμένει στην παλαιότερη σύγκλιση Χριστόφια – Ταλάτ για εκ περιτροπής με σταθμισμένη ψήφο. Τα σημεία όπου οι πλευρές μπορούν να διαπραγματευτούν είναι η διάρκεια της θητείας του κάθε συμπροέδρου και ο τρόπος εκλογής, ενώ ήδη από τις συγκλίσεις που υπάρχουν για την εκτελεστική εξουσία φαίνεται πως οι «συμπρόεδροι» θα έχουν περιορισμένες εξουσίες εντός του ομοσπονδιακού Υπουργικού Συμβουλίου. Οι πληροφορίες πάντως από την διαπραγμάτευση θέλουν τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να θεωρεί την εκ περιτροπής προεδρία χαρτί έναντι των εγγυήσεων και άρα το θέμα δεν αναμένεται να κλείσει πριν την 12η Ιανουαρίου.
Οι εγγυήσεις και το μεγάλο παζάρι
Όπως μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό, η μεγαλύτερη μέρα για το Κυπριακό είναι η 12η Ιανουαρίου, η ημέρα δηλαδή που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης θα συνομιλήσει για το Κυπριακό για πρώτη φορά με την Τουρκία στο πλαίσιο της διάσκεψης για την ασφάλεια και της εγγυήσεις. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει σε τι επίπεδο θα εκπροσωπηθούν οι τρείς εμπλεκόμενες χώρες Τουρκία, Ελλάδα και Μεγάλη Βρετανία, η Τουρκία θα αναγκαστεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ακόμα και χωρίς την παρουσία του Ταγίπ Ερντογάν, να έρθει στο διά ταύτα και να δείξει τις προθέσεις της αναφορικά με το Κυπριακό.
Τα μέχρι στιγμής δεδομένα πάντως είναι τα εξής: Η ε/κ πλευρά θα προσέλθει στο τραπέζι του διαλόγου με την πρόταση για διεθνή χωροφυλακή, με συμμετοχή από ευρωπαϊκές χώρες χωρίς να αποκλείεται συμμετοχή και Ελλήνων και Τούρκων. Στην ε/κ πρόταση περιλαμβάνεται πρόταση για άμεση αποχώρηση του 75% του κατοχικού στρατού αλλά και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για οριστική αποχώρησης όλων των Τούρκων στρατιωτών. Στην πρόταση του Προέδρου Αναστασιάδη περιλαμβάνεται τέλος η διασφάλιση της εφαρμογής της συμφωνίας υπό την επιτήρηση του Συμβουλίου Ασφαλείας για συγκεκριμένη μεταβατική περίοδο.
Από την άλλη η τ/κ πλευρά και ουσιαστικά η Τουρκία αντιπροτείνουν εγγυήσεις μόνο επί της τ/κ συνιστώσας πολιτείας, με τον Μουσταφά Ακιντζί να έχει εντάξει ρύθμιση που προβλέπει τουρκική επέμβαση μόνο με απόφαση των τ/κ πολιτικών θεσμών μέσα από συγκεκριμένη διαδικασία και όχι μονομερώς όπως προβλέπουν οι εν ισχύι Συνθήκες. Ο τ/κ ηγέτης έχει επίσης δημόσια δηλώσει ότι βάσει της πρότασης του, οι εγγυήσεις θα μπορούν να επανεξεταστούν και να καταργηθούν αφού διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της συμφωνίας, με το ηγέτη των τ/κ να κάνει λόγο για περίοδο 15 χρόνων.
Στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης της Γενεύης τέλος θα κατατεθεί και μία τρίτη πρόταση την οποία επεξεργάζεται σε συνεννόηση με την Λευκωσία την Αθήνα και την Άγκυρα ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό Έσπεν Μπαρθ Άιντε. Ο λεγόμενος «τρίτος δρόμος» του Νορβηγού διπλωμάτη περιλαμβάνει την υπογραφή μίας συνθήκης εφαρμογής της λύσης και συμμαχίας Ελλάδας, Τουρκίας και ομοσπονδιακής Κύπρου.
Πάντως πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι κατά την τελευταία και κρισιμότερη ημέρα της διεθνούς διάσκεψης, το μείζον θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων δεν θα συζητηθεί μόνο του, αλλά συναρτώμενο με τα άλλα ανοικτά ζητήματα των συνομιλιών αυτά του εδαφικού και της διακυβέρνησης.
Με αυτό το δεδομένο πρέπει να αναμένεται η διεξαγωγή ενός μεγάλου πάρε-δώσε, η κατάληξη του οποίο θα κρίνει ενός πολλοίς την τύχη της προσπάθειας που λαμβάνει χώρα για επίλυση του Κυπριακού.
Διαβάστε περισσότερα στο thetoc.gr