του Ανδριανού Γκουρμπάτση,
Αντιστράτηγου - Υπαρχηγού ΠΣ,ε.α, Νομικού
ΠΡΟΣ:
1) Αναπληρωτή Υπουργό Προστασίας του Πολίτη
κ. Γιάννη Πανούση
2) Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας
κ. Α. Μαυρόπουλο
ΚΟΙΝ: Υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης
κ. Ν. Βούτση
ΘΕΜΑ:"Οι Ε.Δ.Ε στην Πυροσβεστική, ως μέσο αυθαιρεσίας"
Αξιότιμοι κ. κ. Υπουργοί και κ. Γενικέ Γραμματέα,
Στον Κανονισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας Πυροσβεστικού Σώματος (Π.Δ
210/1992, όπως ισχύει σήμερα) και ειδικότερα στο Κεφάλαιο Β΄
αυτού, που τιτλοφορείται: "Πειθαρχικό Δίκαιο του
Πυροσβεστικού Προσωπικού" (άρθρα 60– 80), ορίζεται,
σύμφωνα με το άρθρο 77, ότι για τη βεβαίωση πειθαρχικών
παραπτωμάτων ή την εξακρίβωση άλλων γεγονότων, που ενδιαφέρουν
την Υπηρεσία, ενεργούνται διοικητικές εξετάσεις, οι οποίες περαιτέρω
διακρίνονται σε Ένορκες Διοικητικές Εξετάσεις (Ε.Δ.Ε) και Προφορικές
Διοικητικές Εξετάσεις(Π.Δ.Ε). Στο άρθρο 78 παρ. 1 του ΠΔ 210/1992
(ΚΕΥΠΣ) ορίζονται ειδικότερα οι περιπτώσεις που ενεργούνται οι Ε.Δ.Ε
(σοβαρές υποθέσεις), ενώ στο επόμενο άρθρο 79, ορίζονται οι
περιπτώσεις που ενεργούνται οι Π.Δ.Ε (ελαφρότερες υποθέσεις).
Η ΕΔΕ, όπως ορθώς έχετε πρόσφατα δηλώσει σε συνέντευξή σας,
Υπουργέ κ. Γ. Πανούση και θα συμφωνήσω απόλυτα: "...είναι
μέσο κρίσης της αξιοπιστίας και αντικειμενικότητας της
Δημόσιας Υπηρεσίας και αποδίδει Δικαιοσύνη...".
Θα πρόσθετα επιπλέον, ότι η ΕΔΕ αποτελεί το μέσο προστασίας
της νόμιμης, εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας μιας
Δημόσιας Υπηρεσίας και στην προκειμένη περίπτωση του Πυροσβεστικού Σώματος.
Αυτός βέβαια ο αντικειμενικός ρόλος (αποστολή) της ΕΔΕ
επιτυγχάνεται μόνον στις περιπτώσεις που οι διοικητικές εξετάσεις
ενεργούνται, πέραν από κάθε σκοπιμότητα και σύμφωνα με τις
ισχύουσες γενικές αρχές του πειθαρχικού δικαίου των Δημοσίων
Υπαλλήλων, τις σχετικές αρχές και το πειθαρχικό δίκαιο του
πυροσβεστικού προσωπικού, και βέβαια πάντοτε σύμφωνα με τις
οδηγίες της σχετικής για τις διοικητικές εξετάσεις (πάγιας) και
με αριθμό 13 Εγκυκλίου Διαταγής του Αρχηγείου ΠΣ.
Αυτό βέβαια δεν συμβαίνει πάντοτε με όλες τις ΕΔΕ. Το φαινόμενο
αυτό της παρέκκλισης του νομικά προβλεπόμενου ρόλου της ΕΔΕ,
στο πλαίσιο τήρησης κι εφαρμογής του πειθαρχικού δικαίου, τα
τελευταία χρόνια τείνει να καθιερωθεί και να αποτελέσει τον κανόνα
στο ΠΣ.
Αυτό βέβαια βρίσκει πρόσφορο έδαφος και καλλιεργείται, επειδή το
ισχύον σύστημα πειθαρχικού ελέγχου είναι πλέον αναποτελεσματικό,
δεν υπάρχουν αποτελεσματικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί, - και όποιοι
προβλέπονται δεν λειτουργούν π.χ η Διεύθυνση Επιθεώρησης και
Ελέγχου του Πυροσβεστικού Σώματος (άρθρο 70 του Ν. 4249/2014)
- όπως συμβαίνει με άλλες Υπηρεσίες με ένστολο προσωπικό π.χ
ΕΛ.ΑΣ, ΛΣ, και πάνω από όλα, επειδή υπάρχει επιλεκτικά μια
χαλαρή και ανεκτική συμπεριφορά της εκάστοτε φυσικής Ηγεσίας σε
πειθαρχικά φαινόμενα και στον πειθαρχικό έλεγχο αυτών.
Κατά συνέπεια, όταν διατάσσεται μια ΕΔΕ, δεν μπορεί,
κάτω από αυτές τις συνθήκες, να λάμψει πάντοτε η αλήθεια και να
αποδοθεί δικαιοσύνη, γιατί η σκοπιμότητα, τις περισσότερες φορές,
διαδέχεται και υποκαθιστά τη νομιμότητα. Οι ΕΔΕ στο ΠΣ, κατά
κανόνα, διατάσσονται – γιατί δεν διατάσσονται πάντοτε σε όλες τις
προβλεπόμενες από τον Νόμο περιπτώσεις πειθαρχικού ελέγχου –
για να ''στοιχειώσει'' το πόρισμα τους, όταν αυτό δενεξυπηρετεί το
''Σύστημα'' που με την εκάστοτε Κυβέρνηση μέχρι σήμερα δρα στους
κόλπους του ΠΣ και υπό την ανοχή της (φυσικής και πολιτικής)
Ηγεσίας, υποκαθιστά με εξωθεσμικό τρόπο τη νόμιμη ''ΔΙΟΙΚΗΣΗ'',
δηλαδή λειτουργεί εξουσιαστικά αντί αυτής ή και υπό την ανοχή της,
αφού τις περισσότερες φορές η φυσική Ηγεσία χειραγωγείται από αυτό,
δεδομένου ότι αυτή προτείνεται ή ακόμη κι επιβάλλεται στα αρμόδια
θεσμικά όργανα από τον εν λόγω ''Σύστημα''.
Οι ΕΔΕ λοιπόν που διατάσσονται, είτε για τη διακρίβωση πειθαρχικών
παραπτωμάτων, ή για άλλα γεγονότα που προβλέπονται από το ισχύον
πειθαρχικό δίκαιο στα ''χέρια'' του εν λόγω ''Συστήματος''
χρησιμοποιούνται, ως μέσο αυθαιρεσιών, συγκάλυψης ευθυνών ή
απεναντίας και στη σπίλωση της αξιοπρέπειας εντίμων αξιωματικών
που διαφωνούν με το ''Σύστημα'' και αποτελούν εμπόδια στην πορεία
του και τους έκνομους στόχους του, και γενικά, λειτουργεί, ως
''εκβιαστικό'' μέσο για την προώθηση κι εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων,
ιδιοτελών σκοπών, συγκάλυψης ευθυνών ''ημετέρων'' αξιωματικών
ακόμη και συγκάλυψη των ίδιων των υποθέσεων, είτε με την
παράλειψη έκδοσης διαταγής διενέργειας ΕΔΕ, ή με τη θέση στο
αρχείο κατά το στάδιο της ολοκλήρωσης αυτών.
Έχει καθιερωθεί στους κόλπους του Σώματος, ως το
απόλυτα νομιμοφανές μέσο για τον εκφοβισμό των αξιωματικών,
όχι μόνον όσων αντιτάσσονται αλλά και αυτών που σκέπτονται να
αντιταχθούν στα σκόπιμα σχέδια του ''Συστήματος'', αφού με πολύ
μεγάλη ευχέρεια από ''θύμα'' σε μια υπό διερεύνηση πειθαρχική
υπόθεση, μπορεί να μετατραπεί κάποιος αξιωματικός σε ''θύτη''
(εγκαλούμενο), και συνεπώς να τιμωρηθεί ή και να μετακινηθεί
(μετατεθεί), με το πρόσχημα βέβαια της ''κάλυψης υπηρεσιακών αναγκών''.
Τα ανωτέρω επιτυγχάνονται από το ''Σύστημα'' με πολλούς τρόπους
και σε διάφορα στάδια της πειθαρχικής διαδικασίας, όπως:
α) στο στάδιο του ορισμού του ενεργούντος την ΕΔΕ αξιωματικού,
δηλαδή ανατίθεται εξ αρχής σε αξιωματικό που κατά κανόνα
ελέγχεται και λαμβάνει εντολές από αυτό, έτσι ώστε να ελέγχεται
και καθοδηγείται το περιεχόμενο του πορίσματος, κι αν ποτέ τύχει
και δεν ελέγχεται ο αξιωματικός, όποια και να είναι η πρότασή του
στο πόρισμα της ΕΔΕ, αυτό ανατρέπεται και δεν λαμβάνεται καν
υπόψη, στο στάδιο όπου στο Επιτελείο συντάσσεται η σχετική
Εισήγηση από το αρμόδιο Τμήμα,
β) με τον απόλυτο έλεγχο των επιτελών (Τμηματάρχες και
Διευθυντής) της Διεύθυνσης Ανθρωπίνων Πόρων και άλλων
ευαίσθητων Διευθύνσεων του Επιτελείου, που είναι αρμόδια να
υποβάλουν Εισηγήσεις για τις διάφορες πειθαρχικές υποθέσεις
προς την Ιεραρχία, σχετικά με το πορίσματα των σχετικών ΕΔΕ,
γ) με τον έλεγχο των επιτελών αξιωματικών που τοποθετούνται
σε νευραλγικές θέσεις στο Αρχηγείο ΠΣ καθώς και της ίδιας της Ηγεσίας κ.α.
Ενδεικτικά παρατίθενται ακολούθως παραδείγματα, τα οποία
αποδίδουν ανάγλυφα την εικόνα που επικρατεί σήμερα στο ΠΣ με
το καθεστώς των πειθαρχικών ελέγχων και τους φακέλους των
σχετικών ΕΔΕ, μέσα από τους οποίους αναδεικνύονται σωρεία αυθαιρεσιών.
Για παράδειγμα:
α) Η ΕΔΕ για τα αίτια και συνθήκες θανάτου την 12-9-2014 σε
πυρκαγιά στο Π. Φάληρο του Αρχιπυροσβέστη Μ. Μάντζιου δεν
έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία έκδοσης του σχετικού πορίσματος,
παρόλο που πέρασε διάστημα μεγαλύτερο των 7 μηνών, κι ενώ ήδη
από 13/2/2015 ασκήθηκαν από τον αρμόδιο Εισαγγελέα ποινικές
διώξεις κατά παντός υπευθύνου στο ΠΣ, για κακουργηματική
θανατηφόρα έκθεση κατά συρροή με ανθρωποκτονία από αμέλεια.
β) Στην ΕΔΕ για τον σοβαρό τραυματισμό (αναπηρία 80%) από τη
χρήση αναπνευστικής συσκευής σε εκπαιδευτική άσκηση το 2012
στην Κρήτη του Αρχιπυροσβέστη Χριστόφα Τζαναβάρη, από την
ΠΥ Μυτιλήνης, μετά τη θορύβηση της Ηγεσίας συνεπεία παρέμβασης
της Δικαιοσύνης, της υποβολής Ερωτημάτων Βουλευτών του ΚΚΕ
προς τις εκάστοτε πολιτικές Ηγεσίες του ΠΣ στο πλαίσιο
Κοινοβουλευτικού Ελέγχου και της δικαστικής εξέλιξης της
προηγούμενης υπόθεσης, ''ανασύρθηκε'' από τα συρτάρια των
αρμοδίων επιτελών ο σχετικός φάκελος της ΕΔΕ, έχει σταλεί
στην ΠΥ Μυτιλήνης προφανώς για περαιτέρω συμπλήρωση.
Ωστόσο σας έχουν ενημερώσει κ. Υπουργέ αναληθώς και βέβαια
με τη σειρά σας το ισχυρίζεστε στο με στοιχεία 7017/4/18383 από
13 Απριλίου 2015 απαντητικό προς τη Βουλή των Ελλήνων έγγραφό
σας, για την ενημέρωση των ερωτώντων Βουλευτών του ΚΚΕ, ότι
δηλαδή <<...τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή τελεί υπό
επεξεργασία στο πλαίσιο της διαδικασίας υποβολής Εισηγητικού
Σημειώματος...>>. Ήδη καθυστερεί υπερβολικά (2 έτη και
πλέον) η έκδοση του σχετικού πορίσματος, χωρίς να ελεγχθεί
πειθαρχικά κανείς αξιωματικό, που ευθύνεται για την καθυστέρηση αυτή.
γ) Στην ΕΔΕ για απώλεια μεγάλης ποσότητας καυσίμων από την
Πυροσβεστική Ακαδημία πριν αρκετά χρόνια, ο ενεργών αυτήν
αξιωματικός, επειδή κατέληξε σε πόρισμα που δεν ήταν επιθυμητό
και προκειμένου να συγκαλυφθεί η υπόθεση, μετακινήθηκε αρχικά
από την Υπηρεσία που υπηρετούσε σε άλλη Υπηρεσία της Αττικής,
στη συνέχεια μετατέθηκε δυσμενώς σε νησιωτική Υπηρεσία και
βέβαια,επειδή το πόρισμα δεν ήταν αρεστό, όπως θα το ήθελε το
''Σύστημα'', του επιβλήθηκε επιπλέον και πειθαρχική ποινή προστίμου
και όλα αυτά αυθαίρετα και κατά παράβαση των κειμένων
διατάξεων, ο σχετικό φάκελος τοποθετήθηκε στο Αρχείο για
τους εμπλεκόμενους, αντί να σταλεί ο φάκελος στη Δικαιοσύνη,
δεδομένου ότι έχουν διαπραχθεί αυτεπαγγέλτως διωκόμενα αδικήματα.
Μάλιστα η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών ήδη και ανεξάρτητα
από την κατάληξη της εν λόγω ΕΔΕ, ερευνά αυτεπάγγελτα την ίδια
υπόθεση και έχει αναζητήσει από το Αρχηγείο ΠΣ το σχετικό πόρισμα,
το οποίο είναι άγνωστο αν εστάλη.
δ) Σε άλλη ΕΔΕ, επίσης για απώλεια μεγάλων ποσοτήτων
καυσίμων σε Υπηρεσίες της ΠΕ.ΠΥ. Δ. Νοτίου Αιγαίου,
η ΕΔΕ μπήκε στο Αρχείο, αφού εξυπηρέτησε κι αυτή πριν τις κρίσεις τις δικές της σκοπιμότητες.
ε) Επίσης σε άλλες πολύ σοβαρές υποθέσεις παρόλο που η
(πολιτική και φυσική) Ηγεσία είχε ενημερωθεί αντίστοιχα,
από τις αρμόδιες Εισαγγελικές Αρχές για κακουργηματικές
διώξεις σε βάρος αξιωματικών, δεν διατάχθηκε ποτέ μέχρι
σήμερα ΕΔΕ, όπως υπήρχε κατά νόμο υποχρέωση, ενώ αν
αφορούσε καταγγελία ιδιώτη σε βάρος κάποιου πυροσβέστη
που δεν έχει πολιτικά ερείσματα, ούτε τη στήριξη του εν
λόγω ''Συστήματος'', το πιθανότερο να είχε τεθεί αμέσως σε
διαθεσιμότητα και να παραπέμπονταν ακόμη και στο Ανακριτικό Συμβούλιο.
στ) Τέλος σε άλλη πειθαρχική υπόθεση, στην οποία ο ενεργών
την ΕΔΕ αξιωματικός ανέφερε ότι υπήρχαν ενδείξεις ενοχής
Αρχηγού ΠΣ, ο πειθαρχικός φάκελος, ως δια μαγείας εξαφανίστηκε.
Ποιος τολμά στο ΠΣ να καταγγείλει για αντιπειθαρχική συμπεριφορά Αρχηγό;
Και τούτο γιατί η υπόθεση ''κουκουλώνεται'' και ο καταγγέλλων
το πιθανότερο να αποστρατευθεί.
Ωστόσο, για απλές πειθαρχικές υποθέσεις λίγο το κακό, αν
''κουκουλώνονται'' οι ΕΔΕ και συγκαλύπτονται οι ευθύνες.
Για υποθέσεις σοβαρές όμως, και μάλιστα όταν αυτές αφορούν
διασπάθιση δημοσίου χρήματος, πάλι ο φορολογούμενος πολίτης
επιβαρύνεται τη σχετική ζημιά σε βάρος του Δημοσίου, όταν οι
σχετικοί πειθαρχικοί φάκελοι βγάζουν ''λάδι'' του υπαίτιους και
τίθενται στο αρχείο οι υποθέσεις αυτές.
Βέβαια για τις ανωτέρω προφανείς σκοπιμότητες και τις σοβαρές
πράξεις και παραλείψεις των αρμοδίων οργάνων, κατά
παρέκκλιση της ισχύουσας υπ΄ αριθ. 13 Εγκύκλιου Διαταγής ΑΠΣ,
και των κείμενων σχετικών διατάξεων του πειθαρχικού δικαίου
στις συγκεκριμένες υποθέσεις, δυστυχώς η Ηγεσία παραλείπει
σκόπιμα μέχρι σήμερα να διατάξει ΕΔΕ, για να διαπιστωθεί αν
υπάρχουν ενδεχόμενες ευθύνες υπηρεσιακών οργάνων,
επιβεβαιώνοντας με τον τρόπο αυτό της αδράνειας της, όλα τα
προαναφερόμενα καταγγελλόμενα σχετικά με την εξυπηρέτηση
σκοπιμοτήτων και τη χρήση των ΕΔΕ, ως μέσου αυθαιρεσίας.
κ. Υπουργέ,
Τα ανωτέρω αποτελούν μια πρώτη ελάχιστη προσέγγιση ενός πολύ
σοβαρού ζητήματος που ταλανίζει για πολλά χρόνια το ΠΣ, και το
οποίο μπορεί να οδηγεί στη δημιουργία κατάλληλου κλίματος,
το οποίο ευνοεί την εκκόλαψη ακόμη καιφαινομένων διαφθοράς.
Και όλα αυτά γιατί υπάρχει εγγενής αδυναμία του υφιστάμενου
συστήματος πειθαρχικού ελέγχου να αντεπεξέλθει με ταχύτητα και
αποτελεσματικότητα στο αίτημα για πάταξη της διαφθοράς – στο
βαθμό που υπάρχει- και των εν γένει παράνομων δραστηριοτήτων
και συμπεριφορών του πυροσβεστικού προσωπικού.
Το ισχύον σύστημα επιτρέπει υπερβολικές καθυστερήσεις κατά
τη διερεύνηση των πειθαρχικών υποθέσεων, οι προβλεπόμενες
ποινές δεν διαθέτουν το αναγκαίο εύρος και οι ποινές που
επιβάλλονται δεν ανταποκρίνονται, τις περισσότερες φορές, στο κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Συνεπώς τα ανωτέρω χαρακτηριστικά του ισχύοντος πειθαρχικού
δικαίου έχουν ως συνέπεια την ουσιαστική ατιμωρησία του
προσωπικού του ΠΣ που έχει παρανομήσει, πράγμα που επιφέρει
βαθμιαία την ηθική διάβρωση του, αλλά και την υπονόμευση της
αρχής του κράτους δικαίου και της νομιμότητας της διοικητικής δράσης.
Για τον λόγο αυτό κι αν θέλετε να πατάξετε φαινόμενα αυθαιρεσιών,
παθογένειες και δυσλειτουργίες στο Σώμα, αξίζει μια περισσότερο
λεπτομερή προσέγγισή του εν λόγω φαινομένου,διαπίστωση των
αιτίων που το προκαλούν και ανάλυση τους, με σκοπό τη λήψη των
ενδεδειγμένων μέσων και μέτρων πρόληψης αλλά και καταστολής τους.
Ωστόσο είναι ευκαιρία για μια ριζική αναμόρφωση του πειθαρχικού
δικαίου, το οποίο ούτως ή άλλως είναι αναχρονιστικό και
αναποτελεσματικό, προκειμένου να αντιμετωπιστούν, κατά τρόπο
αποτελεσματικό, οι παθογένειες που έχουν εμφιλοχωρήσει στη
λειτουργία του ΠΣ και δυσλειτουργίες του υφιστάμενου μέχρι
σήμερα συστήματος.
Είναι ευκαιρία μέσα από τις διατάξεις του να προβλεφθεί και να
επιτευχθεί, και η αυτοκάθαρση, που μέχρι σήμερα επιμελημένα
προστατεύεται από το ''σύστημα''.
Αθήνα, 22 Απριλίου 2015
Με σεβασμό
Ανδριανός Γκουρμπάτσης
Αντιστράτηγος – Υπαρχηγός ΠΣ, ε.α, Νομικός
http://zeidoron.blogspot.gr/