Ομιλία της Υπουργού Προστασίας του Πολίτη Όλγας Γεροβασίλη στο 13ο Διεθνές Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αξιολόγησης, που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη, με θέμα: «Καλή αξιολόγηση για καλύτερες πολιτικές στην Ελλάδα μετά το τέλος της κρίσης»:
Εκλεκτοί Προσκεκλημένοι,
Κυρίες και Κύριοι,
Φίλες και Φίλοι,
Με ιδιαίτερη χαρά συμμετέχω στο σημερινό Συμπόσιο, με επίκεντρο τη διεθνή εμπειρία της αξιολόγησης ως εργαλείου βελτίωσης των δημόσιων πολιτικών.
Και χαίρομαι ιδιαίτερα που συζητάμε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα σε μια κομβική στιγμή για την Ελλάδα.
Μετά, δηλαδή, το οριστικό τέλος μιας οκταετούς περιπέτειας.
Και ενώ έχουμε μεταβεί σε μια δυναμική, αναπτυξιακή φάση.
Βασική, όμως, παράμετρος σε αυτή τη συζήτηση για την Ελλάδα είναι η ίδια η εμπειρία της οικονομικής κρίσης.
Οι αιτίες που τη γέννησαν, όπως η δημοσιονομική εκτροπή, αλλά και η εξάντληση ενός νοσηρού και πελατειακού, παραγωγικού μοντέλου.
Μοντέλου που προωθούσε ευκαιρίες για λίγους και αφαιρούσε δυνατότητες από τους πολλούς επί δεκαετίες στην Ελλάδα.
Θα μπορούσε να αποφευχθεί η επώδυνη αυτή πολιτική φάση για τη χώρα μας;
Αυτό είναι το πρώτο ερώτημα στο οποίο καλούμαστε να απαντήσουμε.
Το ερώτημα ωστόσο στο οποίο και καλούμαστε να απαντήσουμε και καλούμαστε να δράσουμε είναι πως η Ελλάδα δεν θα γυρίσει ποτέ ξανά πίσω στο νοσηρό αυτό παραγωγικό μοντέλο.
Εκτιμώ ότι επιστημονικά εργαλεία, όπως η αξιολόγηση, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν προληπτικά, αλλά και αποτρεπτικά απέναντι σε σειρά παθογενειών.
Γιατί, άλλωστε η πρόληψη συνιστά τη θεραπεία, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, όπως και την Ιατρική.
Και η ίδια είμαι και γιατρός, εκτός από Υπουργός...
Η διαμόρφωση, λοιπόν, δημόσιων πολιτικών βασισμένων σε αξιόπιστα συστήματα παρακολούθησης και αξιολόγησης, θα μπορούσε να δημιουργήσει εκείνες τις δικλείδες ασφαλείας, ώστε η Ελλάδα να βαδίζει με ασφάλεια στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον.
Επιπλέον, τα ψηφιακά δεδομένα και οι τεχνολογίες πληροφορίας αποτελούν έναν παράγοντα που επηρεάζει όλο και περισσότερο την έρευνα στην αξιολόγηση καθώς και τις εφαρμογές της στη διαμόρφωση πολιτικών.
Τέλος, σε εθνικό επίπεδο, η βασική πρόκληση είναι η αξιοποίηση της αξιολόγησης ως δομικό στοιχείο της διαμόρφωσης πολιτικών οικονομικής ανάκαμψης και ανάπτυξης.
Γνωρίζετε καλά ότι σε πολλές χώρες του κόσμου, η έκθεση αξιολόγησης συνοδεύει κάθε σχέδιο νόμου, πριν αυτό καταστεί νόμος του κράτους.
Γνωρίζετε επίσης καλά, ότι η αξιολόγηση συμβαδίζει με τη δημόσια διαβούλευση απέναντι σε διαρθρωτικές αλλαγές που προωθούνται στις κοινωνίες.
Γιατί στον πυρήνα της η αξιολόγηση είναι η μέθοδος που μας επιτρέπει να διατυπώσουμε με σχετική ασφάλεια μια θέση, κατόπιν έντονης λογικής διεργασίας.
Για να αξιολογήσει και να κρίνει, λοιπόν, κανείς ορθά, ιδίως τις δημόσιες πολιτικές, θα πρέπει να έχει λάβει υπόψη του μια σειρά παραμέτρων, όπως και τον ευρύτερο αντίκτυπο αυτών.
Σε αυτήν την κοινωνική ανάγκη, απαντά για εμάς η διαδικασία της αξιολόγησης.
Κυρίες και Κύριοι,
Θέση την οποία η ελληνική κυβέρνηση έχει διατυπώσει ως προτεραιότητα από τις πρώτες ημέρες ανάληψης της εξουσίας.
Για την Ελληνική συγκυρία, το εύρος των δυνατοτήτων που προσφέρει η διαδικασία της αξιολόγησης των δημόσιων πολιτικών είναι εξαιρετικά μεγάλο.
Όπως και οι δυνατότητες βελτίωσης της εφαρμοσμένης πολιτικής μετά από μια επιτυχή αξιολόγηση.
Μόνο που στην ελληνική περίπτωση, ο όρος αξιολόγηση χρησιμοποιήθηκε, για να περιγράψει οριζόντια και μη αποδοτικά μέτρα, δηλαδή έναν μηχανισμό απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων.
Έχοντας διατελέσει μέχρι πρόσφατα Υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης, με την έμπρακτη και ειλικρινή υποστήριξη των πολιτών, των εργαζόμενων στο κράτος, αλλά και των ευρωπαίων εταίρων μας, ανατρέψαμε πλήρως αυτό το στερεότυπο.
Η εξέλιξη αυτή δεδομένη σήμερα, δεν ήταν καθόλου εύκολη και αυτονόητη.
Αντίθετα, συναντήσαμε πολλές δυσκολίες, μέχρι ο όρος αξιολόγηση να ανακτήσει το πραγματικό του περιεχόμενο.
Δηλαδή, ένα περιεχόμενο θετικό και επωφελές για την κοινωνία.
Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε την «Εθνική Στρατηγική για τη Διοικητική Ανασυγκρότηση 2017-2019», με κεντρικό στόχο τη στοχοθεσία και την αξιολόγηση:
- δομών
- λειτουργιών, και
- του ανθρώπινου δυναμικού της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Καταγράψαμε σε σύντομο χρονικό διάστημα δυνατότητες, αδυναμίες και προβλήματα.
Και θέσαμε με την εισαγωγή συστημάτων διοίκησης μέσω στόχων, τα θεμέλια για τη ανασυγκρότηση της ελληνικής δημόσιας διοίκησης με σύγχρονους όρους.
Με κριτήρια την αποδοτικότητα, τη λειτουργικότητα και την εξυπηρέτηση των πολιτών, των επιχειρήσεων και των επενδυτών.
Σε αυτή τη διαδικασία, βρήκαμε και αντιστάσεις, βρήκαμε και συμμάχους.
Ξέρετε, η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων νομοθετήθηκε για πρώτη φορά το 1833.
Για πρώτη φορά όμως απέκτησε υπόσταση τα τελευταία δύο χρόνια και μάλιστα με μια μορφή δυναμική και δημοκρατική.
Χωρίς να αποτελεί μια τυπική και ανούσια γραφειοκρατική διαδικασία.
Και μάλιστα με την αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής, μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας που δημιουργήθηκε για πρώτη φορά.
Σήμερα μπορούμε να οικοδομήσουμε μια δημόσια διοίκηση, όπου ο κάθε εργαζόμενος μπορεί να εξαντλεί τα όρια της δημιουργικότητάς του, αφού θα βρίσκεται στην κατάλληλη θέση, διαθέτοντας τα κατάλληλα εργαλεία και εφόδια.
Και βέβαια, μια δημόσια διοίκηση που θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της μέσω της εφαρμογής του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης στην κεντρική διοίκηση καθώς και την κατάρτιση της στοχοθεσίας των δημόσιων οργανισμών.
Κυρίες και Κύριοι,
Η αξιολόγηση των δημόσιων πολιτικών υπηρετεί και μια ακόμη ανάγκη.
Και θα έλεγα όχι μόνο ανάγκη, αλλά και υποχρέωση του πολιτικού κόσμου.
Μέσα από την αξιολόγηση των δημόσιων πολιτικών γίνονται εφικτοί ο δημοκρατικός έλεγχος και η κοινωνική λογοδοσία.
Οι πολίτες μπορούν να καταστούν βαθείς γνώστες, άλλά και συμμέτοχοι της διαδικασίας διακυβέρνησης.
Ενισχύουμε με τον τρόπο αυτό τη συμμετοχική και ανοιχτή διακυβέρνηση.
Ενισχύουμε την ίδια τη Δημοκρατία, στη γενέθλια μάλιστα χώρα της.
Κυρίες και Κύριοι,
Στην ελληνική γλώσσα, η λέξη αξιολόγηση σημαίνει ότι κάτι κρίνεται αν είναι άξιο λόγου, δηλαδή σπουδαίο για να επενδύσει πάνω σ’αυτό, να το αξιοποιήσει και να δει τα αποτελέσματά του.
Το ίδιο συνθετικό συναντά κανείς και στην ελληνική λέξη αξιοκρατία.
Δηλαδή στην επικράτηση του κατάλληλου, του πιο ικανού, του πιο καταρτισμένου πάνω σε ένα ζήτημα.
Δεν πρόκειται, βέβαια, για μια λεκτική σύμπτωση σε μια τόσο πλούσια γλώσσα.
Αντίθετα, η ίδια ρίζα υποδηλώνει την ευθεία σχέση της αξιολόγησης με την αξιοκρατία.
Όπου η πρώτη οδηγεί αυτόματα στη δεύτερη.
Και φυσικά που η αξιοκρατία εξασφαλίζεται μέσω της αξιολόγησης.
Κυρίες και Κύριοι,
Στην παρούσα συγκυρία, η αξιολόγηση των δημόσιων πολιτικών δεν είναι λοιπόν για την Ελλάδα, απλά μια χρήσιμη διαδικασία κι ένα εργαλείο χάραξης πολιτικής, το οποίο θα θέλαμε να αξιοποιήσουμε για την ανεύρεση λύσεων στις τρέχουσες κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις.
Γιατί πιστεύουμε βαθιά ότι η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία απαραίτητη, ως μέσο προστασίας του δημόσιου συμφέροντος, αλλά και ως μέσο ενδυνάμωσης της συμμετοχής των πολιτών στη διαμόρφωση του κοινού μας μέλλοντος.
Σας ευχαριστώ.
