Λειψανδρία. Αυτό είναι το κυριότερο πρόβλημα, το οποίο μαστίζει τα Α.Τ. και τα Τ.Α. και το οποίο οφείλεται σε τρεις επιμέρους λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι ο αριθμός της οργανικής δύναμης, ο οποίος είναι εσφαλμένα προσδιορισμένος. Ο δεύτερος λόγος είναι ο αριθμός της υπάρχουσας δύναμης, ο οποίος υπολείπεται του έστω εσφαλμένα προσδιορισμένου αριθμού της οργανικής δύναμης. Ο δε τρίτος λόγος είναι ο αριθμός της παρούσας δύναμης, ο οποίος δεν ταυτίζεται με τον έστω υπολειπόμενο σε σχέση με τον αριθμό της οργανικής δύναμης αριθμό της υπάρχουσας δύναμης.
Το ζήτημα της οργανικής δύναμης κάθε Α.Τ. και κάθε Τ.Α. επιλύεται με τον επανακαθορισμό αυτής κατόπιν εμπεριστατωμένης μελέτης επί τη βάσει όλων των σχετικών δεδομένων, τα οποία αφορούν στην περιοχή εμβέλειας του εν λόγω Α.Τ. και του εν λόγω Τ.Α., όπως η έκταση, ο πληθυσμός, η εγκληματικότητα καθώς και η ύπαρξη ιδιαίτερων χαρακτηριστικών.
Το ζήτημα της υπάρχουσας δύναμης επιδέχεται δύο παρεμβάσεων. Πρώτον, θα πρέπει να εισάγεται μεγαλύτερος αριθμός υποψηφίων στις αστυνομικές σχολές ετησίως. Η πολιτική ηγεσία οφείλει στα πλαίσια του κεντρικού κυβερνητικού προγραμματισμού των προσλήψεων να αξιώσει την απόλυτη προτεραιοποίηση των προσλήψεων, οι οποίες αφορούν στον νευραλγικό τομέα της Δημοσίας Τάξεως. Δεύτερον, θα πρέπει να γίνεται ορθολογικότερη κατανομή του προσωπικού. Η φυσική ηγεσία οφείλει να εξαλείψει τη γνωστή σε όλους τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ ανισορροπία μεταξύ υπερτροφικών και ατροφικών υπηρεσιών της Ελληνικής Αστυνομίας.
Το ζήτημα της παρούσας δύναμης αντιμετωπίζεται με το δραστικό περιορισμό της γενικευμένης πρακτικής των αποσπάσεων. Μόνο κατ’ εξαίρεση πρέπει να χρησιμοποιείται το εργαλείο της απόσπασης από κάποια υπηρεσία, η οποία δύναται να στερηθεί πρόσκαιρα μέρος του στελεχιακού της δυναμικού, προς κάποια υπηρεσία, η οποία χρειάζεται εκτάκτως στελεχιακή υποστήριξη και δεν πρέπει να δημιουργείται με την κατάχρηση της δυνατότητας για αποσπάσεις στρεβλή εικόνα ως προς τον αριθμό της υπάρχουσας δύναμης κάθε υπηρεσίας.
Ακολούθως τίθεται το ερώτημα, κατά πόσον η όποια παρούσα δύναμη είναι πράγματι παρούσα εντός των ορίων εμβέλειας του Α.Τ. ή του Τ.Α., στο οποίο ανήκει. Η απάντηση είναι σε τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις αρνητική, ενώ σε ακόμη δύο θετική με επιφύλαξη. Πρώτον, τα Α.Τ. και τα Τ.Α. συνδράμουν καθημερινώς κυρίως τη Διεύθυνση Μεταγωγών Δικαστηρίων Αττικής και δευτερευόντως τη Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής με μεγάλο αριθμό προσωπικού. Οι δύο αυτές Διευθύνσεις πρέπει να στελεχωθούν άμεσα επαρκώς όχι μόνο για να μην στερούν προσωπικό από τα Α.Τ. και από τα Τ.Α. αλλά και για να μπορούν να αντεπεξέρχονται συντονισμένα στα καθήκοντά τους. Δεύτερον, τα Α.Τ. και τα Τ.Α., τα οποία αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα επάνδρωσης σε σχέση με το μέσο όρο ή τα οποία έχουν μεγαλύτερο φόρτο εργασίας σε σχέση με το μέσο όρο, λαμβάνουν τη συνδρομή άλλων Α.Τ. και άλλων Τ.Α. για τις μεταγωγές των αυτοφώρων μετακυλίοντας έτσι το πρόβλημα σε αυτά και δημιουργώντας ένα φαινόμενο ντόμινο. Αφενός η κατανομή των δυνάμεων ανάμεσα στα Α.Τ. και ανάμεσα στα Τ.Α. πρέπει να γίνεται ορθολογικά και ανάλογα με τον όγκο εργασίας τους και αφετέρου κάθε Α.Τ. και κάθε Τ.Α. πρέπει να θέτει έναν ελάχιστο αριθμό προσωπικού ανά βάρδια σε επιφυλακή για τη μεταγωγή των αυτοφώρων. Τρίτον, το μέτρο της προσωρινής μετακίνησης προσωπικού αποψιλώνει τα Α.Τ. και τα Τ.Α. έτι περαιτέρω. Η προσωρινή μετακίνηση προσωπικού, η οποία συχνά κινείται στα όρια της νομιμότητας, πρέπει να χρησιμοποιείται με εξαιρετική φειδώ. Τέταρτον, δύναμη από τα Α.Τ. και από τα Τ.Α. στερούν, ακόμη και όταν βρίσκονται εντός της ακτίνας δράσης τους, και οι σταθερές φυλάξεις, οι οποίες αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και με κριτήρια, τα οποία ελέγχονται για την ορθότητά τους. Οι σταθερές φυλάξεις πρέπει να αναλαμβάνονται αποκλειστικά από τη Διεύθυνση Ευπαθών Στόχων τόσο για να μην αποδυναμώνονται τα Α.Τ. και τα Τ.Α. όσο και για να γίνονται με το δέοντα επαγγελματισμό. Επιπλέον, πρέπει να διευρυνθεί η χρήση άλλων μεθόδων φύλαξης, οι οποίες αξιοποιούν τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα και οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν τόσο στο να φυλάσσονται αποτελεσματικότερα οι στόχοι όσο και στο να εκτελούν ασφαλέστερα τα καθήκοντά τους οι εντεταλμένοι αστυνομικοί. Πέμπτον, η καθημερινή λήψη μέτρων τάξης έχει εξελιχθεί, ακόμη και όταν λαμβάνουν χώρα εντός του πεδίου βολής τους, στη μεγαλύτερη πληγή για τη λειτουργία των Α.Τ. και των Τ.Α., τα οποία καθημερινώς υποχρεώνονται στη διάθεση μεγάλης δύναμης για τη συμμετοχή τους σε αυτά. Η ευθυνοφοβία κάποιων ιθυνόντων μάλιστα δεν επιτρέπει τον adhocσχεδιασμό των μέτρων τάξης βάσει αξιοποίησης πληροφοριών και εκτίμησης κινδύνου με αποτέλεσμα τη δρομολόγηση μέτρων τάξης ακόμη και για ήσσονος σημασίας γεγονότα αλλά και την κινητοποίηση κάθε φορά του μέγιστου προβλεπόμενου για αντίστοιχη περίπτωση αριθμού δύναμης και μάλιστα συχνά υψηλόβαθμης δύναμης στερώντας από τα Α.Τ. και από τα Τ.Α. προσωπικό ακόμη και όταν αυτό δεν είναι αναγκαίο ή μεγαλύτερο αριθμό προσωπικού από το θεωρητικά αναγκαίο και μάλιστα συχνά ακόμη και τους Διοικητές τους. Επιπροσθέτως, η χρεία συνδρομής τους σε μέτρα τάξης ανακοινώνεται συστηματικά στα Α.Τ. και στα Τ.Α. την παραμονή της λήψης τους είτε αφορούν έκτακτα είτε αφορούν προγραμματισμένα γεγονότα με αποτέλεσμα την πλήρη αποδιοργάνωσή τους. Των μέτρων τάξης πρέπει να επιλαμβάνεται αποκλειστικά η Υποδιεύθυνση Μέτρων Τάξης συνεπικουρούμενη αν χρειάζεται από την Υποδιεύθυνση Αποκατάστασης Τάξης, προκειμένου να μην παρακωλύεται η εύρυθμη λειτουργία των Α.Τ. και των Τ.Α.. Οι δυνάμεις των δύο Υποδιευθύνσεων, οι οποίες είναι άλλωστε οι μόνες κατάλληλα εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες, ώστε να μπορούν να φέρουν με συντονισμό και με επαγγελματισμό σε πέρας τη συγκεκριμένη αποστολή, πρέπει να ενισχυθούν και να μη χρησιμοποιούνται παρανόμως και ασκόπως σε σταθερές φυλάξεις.
Πέραν του τελικού αριθμού της παρούσας δύναμης, η οποία είναι πράγματι παρούσα εντός των ορίων εμβέλειας του Α.Τ. ή του Τ.Α., στο οποίο ανήκει, όμως, τίθεται το εξίσου σημαντικό θέμα του τρόπου αξιοποίησης της δύναμης αυτής. Η επίδοση κλήσεων μαρτύρων ή κατηγορουμένων, η οποία θα έπρεπε να γίνεται από υπαλλήλους των Δικαστηρίων, η επίδοση σημειωμάτων κατάταξης, η οποία θα έπρεπε να γίνεται από υπαλλήλους της Στρατολογίας, η βεβαίωση γνησίων υπογραφής, η οποία θα έπρεπε να γίνεται από υπαλλήλους των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών, ο έλεγχος οικοδομών, ο οποίος θα έπρεπε να γίνεται από υπαλλήλους της Πολεοδομίας και ο έλεγχος καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, ο οποίος θα έπρεπε να γίνεται από υπαλλήλους των Δήμων, είναι μερικά μόνο από τα πάρεργα, με τα οποία είναι επιφορτισμένο το αστυνομικό προσωπικό. Ωστόσο, οι σκοποί της αστυνόμευσης και της ασφάλειας δεν εξυπηρετούνται αλλά και η επένδυση του κράτους στην εκπαίδευση και στον εξοπλισμό του αστυνομικού προσωπικού δεν αποσβένεται με την ανάθεση στους αστυνομικούς αρμοδιοτήτων, οι οποίες τους αποσπούν από τα πραγματικά αστυνομικά τους καθήκοντα και οι οποίες πρέπει να τους αφαιρεθούν πάραυτα.
Τέλος, κρίσιμης σημασίας είναι ο παράγοντας των συνθηκών εργασίας, ώστε αφενός να αποτελέσει κίνητρο παραμονής ή και μετακίνησης των αστυνομικών στα Α.Τ. και στα Τ.Α. και αφετέρου να βελτιώσει την απόδοσή τους κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους σε αυτά. Η παράνομη οφειλή μεγάλου αριθμού ρεπό απότοκο της λειψανδρίας και ενίοτε της κακής διοίκησης επιβαρύνει δραματικά το προσωπικό. Η θέσπιση πλαφόν στην αποζημίωση των βραδινών και των πενθημέρων απότοκο όχι τόσο της οικονομικής δυσπραγίας όσο της αδυναμίας σοβαρού ελέγχου αδικεί ενίοτε τμήμα του προσωπικού. Τέλος, η αδυναμία εφαρμογής σταθερού κυλιόμενου ωραρίου για το σύνολο του προσωπικού απότοκο τόσο της υποστελέχωσης όσο και της απουσίας έγκαιρης ενημέρωσης προς τα Α.Τ. και προς τα Τ.Α. από τις Διευθύνσεις, στις οποίες υπάγονται, αναφορικά με το πλήθος και τον βαθμό του προσωπικού, με το οποίο θα απαιτηθεί να συνδράμουν στη λήψη μέτρων τάξης, αφαιρεί από το προσωπικό τη δυνατότητα να προγραμματίσει στοιχειωδώς τη ζωή του.
Της Ιώαννας Γκελεστάθη
Δικηγόρος