Έντονη ανησυχία προκαλούν τα τελευταία κρούσματα νεανικής βίας τα οποία εκδηλώθηκαν στη χώρα μας, με αρκετά να έχουν καταγραφεί σε σχολικούς χώρους, με δράστες ανηλίκους, γεγονός ιδιαιτέρως ανησυχητικό. Στην Ιεράπετρα μαθητής Δημοτικού (!) χτύπησε τη δασκάλα του, στην Κεφαλονιά μαθητής ξυλοκοπήθηκε βίαια στο προαύλιο του σχολείου από άλλον μαθητή και το τελευταίο και πιο σοβαρό κρούσμα ήταν η περίπτωση του μαθητή που μαχαιρώθηκε σε Λύκειο της Αμαλιάδας. Διαπιστώνεται λοιπόν πως και μέσα στις μικρές κοινωνίες η νεανική παραβατικότητα βρίσκει πρόσφορο έδαφος.
Στοιχεία για τη Ζάκυνθο
Ευτυχώς στο νησί μας δεν σημειώνονται περιστατικά τέτοιας σοβαρότητας, όπως μας ενημέρωσε και ο Αστυνομικός Διευθυντής, Θεόδωρος Τσάτσαρης. Δήλωσε χαρακτηριστικά: «Το χρονικό διάστημα που είμαι στο νησί δεν έχω αντιμετωπίσει κάποιο περιστατικό νεανικής παραβατικότητας ούτε έχει πέσει στην αντίληψή μου κάτι σχετικό. Σχετικά με αυτοσχέδιους αγώνες που κάνουν παιδιά με μοτοποδήλατα έχουμε κάποιες καταγγελίες, ωστόσο άμεσα τους αντιμετωπίζουμε. Στέλνουμε εκεί τον ομάδα ΔΙΑΣ ή την τροχαία, βεβαιώνουμε παραβάσεις, σχετικά με κράνη για παράδειγμα. Ενεργούμε άμεσα, γιατί δεν αφήνουμε περιθώρια για τέτοιες συμπεριφορές τουλάχιστον σε θέματα κυκλοφοριακά από τους νεαρούς».
Σχετικά με την κατάσταση στα σχολεία του νησιού μας είπε: «Σε ό,τι αφορά παραβατική – επιθετική συμπεριφορά στα σχολεία δε μας έχει καταγγελθεί κάποιο περιστατικό ούτε από καθηγητές, ούτε από γονείς». Κλείνοντας για τα περιστατικά, που σημειώθηκαν στη χώρα μας είπε πως είναι μεμονωμένα συμβάντα και εξέφρασε την ελπίδα να τελειώσουν εδώ. «Απευχόμαστε να φτάσουμε σε αμερικανικά πρότυπα», ανέφερε.
Γενεσιουργές αιτίες προβλήματος
Κοινός παρονομαστής όλων των ειδικών για το συγκεκριμένο θέμα είναι η σημαντική συμβολή της οικογένειας. Τόνισε ο κ. Τσάτσαρης: «Βασικό ρόλο παίζει η οικογένεια, αυτό μας διδάσκει η πείρα μας. Αν η οικογένεια έχει συνεκτικούς δεσμούς, αν οι γονείς ενδιαφέρονται ειλικρινά για τα παιδιά τους και συμπεριφέρονται με σωστό τρόπο προς αυτά και όχι επιθετικά, τότε και τα παιδιά είναι σωστά στη συμπεριφορά τους. Εδώ ισχύει και η λαϊκή ρήση «ό,τι σπέρνεις θα θερίσεις». Ένα παιδί μέσα σε ένα ακατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον θα αναπαράγει την όποια ακατάλληλη συμπεριφορά έχει ως πρότυπο». Και δήλωσε με έμφαση ότι: «Οι εγκληματίες δε γεννιούνται, πλάθονται».
Η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Μαίρη Καρακασίδη, μας είπε σχετικά: «Στις μέρες μας παρατηρείται κρίση των αξιών και μια κρίση στο θεσμό της οικογένειας, γεγονός που επηρεάζει και τους νέους ανθρώπους, που εκδηλώνουν αντιδραστικές πράξεις. Βασικό ρόλο σε όλα παίζει το οικογενειακό περιβάλλον, γιατί χωρίς την υποστήριξη των γονέων οι υπόλοιποι φορείς πολύ λίγα πράγματα μπορούν να κάνουν. Οι γονείς πρέπει να αφιερώνουν ποιοτικό χρόνο στα τα παιδιά τους και να μην είναι απλώς διεκπαιρεωτικοί γονείς, παρέχοντας υλικά αγαθά».
Θεωρεί ότι το μη υγιές οικογενειακό περιβάλλον συντελεί στη δημιουργία τέτοιων προσωπικοτήτων: «Όλα έχουν να κάνουν με το πρότυπο της οικογένειας. Τα παιδιά αυτά μπορεί να μην έχουν ένα ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον, μπορεί να έχουν βιώσει την απώλεια ενός γονέα, ή ένα διαζύγιο ή πολύ κακές ενδοοικογενειακές σχέσεις».
Προφίλ δράστη
Ο μαθητής που διαπράττει μια παραβατική συμπεριφορά έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
•αυταρχικότητα
•παραρμητισμό
•μπορεί να έχουν δεχτεί βία στο οικογενειακό περιβάλλον
•δεν έχουν μάθει να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και
•θέλουν να είναι αρχηγοί στην ομάδα και να μπορούν να επιβάλλονται στους άλλους
•είναι κυρίως αγόρια
•είναι άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση
•έχουν δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις
•δεν έχουν δεχτεί αγάπη και στοργή κατά την παιδική ηλικία.
Σχολικό περιβάλλον και παραβατικότητα
Το σχολείο δεν είναι τόσο «φιλικό» πιά, δεδομένου ότι αδιαφορεί κάποιες φορές, μας λέει η κ. Καρακασίδη και συνεχίζει: «Βέβαια πρέπει να πούμε ότι παρατηρείται και το εξής: αν κάποιος δάσκαλος κάνει παρατήρηση σε ένα παιδάκι, ο γονιός θα πάει, να επιπλήξει τον εκπαιδευτικό, ίσως και να προχωρήσει σε καταγγελία κλπ, οπότε και ο δάσκαλος νιώθει ότι δε μπορεί να μιλήσει, με αποτέλεσμα να αδιαφορεί».
«Η παρουσία ενός σχολικού ψυχολόγου θα βοηθούσε υπό την προϋπόθεση ότι η σχολική κοινότητα θα του επέτρεπε να εργαστεί όπως πρέπει, γιατί καμιά φορά ενδέχεται κάποιος να έχει κωλύματα και να μη μπορεί να κάνει σωστά τη δουλειά του», μας τόνισε η κ. Καρακασίδη.
Νεανική παραβατικότητα και ενήλικη ζωή
Δυστυχώς η εμπειρία έχει δείξει ότι η νεανική παραβατικότητα συνδέεται με αυξημένα ποσοστά παραβάσεων κατά την ενήλικη ζωή. Ο κ. Τσάτσαρης δήλωσε: «Ένα ακόμα γεγονός είναι ότι η νεανική παραβατικότητα σχετίζεται πολύ με την παράνομη ενήλικη ζωή. Ο νέος είναι σαν το σφουγγάρι, μαζεύει στοιχεία και κάποια στιγμή θα εκτονωθεί. Αν έχει άσχημα βιώματα από την παιδική ηλικία κάποια στιγμή θα εξωτερικευτούν. Για να γίνει κανείς εγκληματίας απαιτείται χρόνος. Σίγουρα δεν αναφερόμαστε στα εγκλήματα που γίνονται εν βρασμώ ψυχής, που και εκεί υπάρχει κάποιο υπόβαθρο».
Η κ. Καρακασίδη επιβεβαίωσε ότι η νεανική παραβατικότητα κατά κύριο λόγο συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή, γιατί πολύ απλά ένας άνθρωπος που έχει μάθει να συμπεριφέρεται με κάποιον τρόπο θα το συνεχίσει. Τόνισε: «Είναι δύσκολο να ξεφύγει κανείς από το πρότυπο συμπεριφοράς που έχει μάθει. Συνήθως δεν υπάρχει κάποια υποστήριξη για την αντιμετώπιση μιας προβληματικής κατάστασης. Δυστυχώς δεν υπάρχουν παρεμβάσεις από επίσημους φορείς, γιατί δεν έχουμε και τόσο οργανωμένες δομές για αυτά τα παιδιά, ειδικά στην Ελλάδα. Υπάρχει έλλειμα».