Ο Ρομπέρτο Μπολάνιο γεννήθηκε το 1953 στο Σαντιάγο της Χιλής και πέθανε πολύ πρόωρα, το 2003, στη Βαρκελώνη. Σε όλη τη λογοτεχνική του διαδρομή, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο υπήρξε ένας μανιώδης γραφιάς. Μολονότι καταπιάστηκε από νωρίς με την ποίηση, έγινε διάσημος μόνον κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, όταν ξεκίνησε να δημοσιεύει τα μυθιστορήματά του, με κορυφαίο το ογκώδες «2066», που ήταν το τελευταίο βιβλίο του και δημοσιεύτηκε μεταθανατίως (στα ελληνικά κυκλοφόρησε το 2011 από τις εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση Κρίτωνα Ηλιόπουλου).
Ο Χιλιανός συγγραφέας είναι ένας εμπνευσμένος, ακούραστος παίκτης: υπονομεύοντας συνεχώς τους ήρωες και την πλοκή του, θέλει να δείξει στον αναγνώστη πως η λογοτεχνία, πέρα από το να αποδίδει με κάποιους τρόπους την πραγματικότητα, είναι πρωτίστως μια τεράστια κατασκευή. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στο μυθιστόρημά του «Η ναζιστική λογοτεχνία στην Αμερική», που δημοσιεύτηκε το 1996 και κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό στα ελληνικά (και πάλι από τις εκδόσεις Άγρα σε μετάφραση του Κρ. Ηλιόπουλου).
Το βιβλίο του Ρομπέρτο Μπολάνιο υποτίθεται ότι είναι ένας οδηγός για τους ναζιστές συγγραφείς της αμερικανικής (και κυρίως της λατινοαμερικανικής) ηπείρου κατά τον 20ο αιώνα. Τι έγραψαν και τι περιέχει το έργο του καθενός; Ποια ήταν η τύχη της υποδοχής του (αν είχε εντέλει κάποια τύχη), από ποια κίνητρα παρακινήθηκε και σε ποιους ακριβώς απευθύνθηκε; Κι ακόμα, ποια ήταν η προσωπική ζωή των φιλοναζί συγγραφέων και πώς διαμορφώθηκε η εξωλογοτεχνική τους ζωή, προσωπική και επαγγελματική; Ο Ρ. Μπολάνιο παραθέτει δεκάδες ονόματα και τίτλους βιβλίων (ποιήματα, μυθιστορήματα, λογοτεχνικά περιοδικά, δοκίμια και φιλοσοφικές πραγματείες), αλλά όποιος περιμένει να διαφωτιστεί σε κάτι από όλα αυτά, έχει χάσει εξαρχής τον προσανατολισμό του. Κανένα από τα ονόματα και τα βιβλία στα οποία καταφεύγει ο Μπολάνιο, δεν είναι πραγματικό. Τα πάντα στην αφήγησή του συνιστούν ένα μεγαλειώδες ψεύδος, φτιάχνοντας ένα καθ' ολοκληρίαν φανταστικό σύμπαν. Επινοημένοι συγγραφείς και ανύπαρκτα βιογραφικά, κατασκευασμένοι τίτλοι και υποθετικές καριέρες: ένα παιχνίδι με άπιαστους όγκους και φευγαλέες σκιές, που από τη μια πλευρά μάς διασκεδάζει με την ευρηματικότητα και την ποικιλία του ενώ από την άλλη προσφέρει στον συγγραφέα τη δυνατότητα να μιλήσει μεταφορικά τόσο για την άνθιση των ναζιστικών ιδεών στη Λατινική Αμερική, πριν από την άνοδο, αλλά και μετά την πτώση του Χίτλερ, όσο και για την ίδια τη λογοτεχνία, είτε είναι ναζιστική είτε όχι.
Γυναίκες που υποφέρουν από τον βίαιο χαρακτήρα των συζύγων τους, αεροπόροι που διαγράφουν στον ουρανό τους στίχους τους, χουλιγκάνοι που αναλαμβάνουν την έκδοση λογοτεχνικών περιοδικών, θιασώτες της επιστημονικής φαντασίας που εξυμνούν τους ναζί, αλλά και ένα πλήθος από απελπισμένους και ποικιλοτρόπως αποτυχημένους οι οποίοι αναζητούν στη λογοτεχνία μια σωτήρια διέξοδο, ακόμα κι αν κανένας δεν μοιάζει πρόθυμος να επαινέσει και να αναγνωρίσει τις επιδόσεις τους. Φιλοτεχνώντας τα πορτρέτα τόσο επισφαλών και αναξιόπιστων προσώπων, ο Ρομπέρτο Μπολάνιο θα αποκαλύψει όλη την ανατριχιαστική ανθρωπολογία του ναζισμού, υποδεικνύοντας ταυτοχρόνως πόσο μπορεί να γελοιοποιηθεί η τέχνη αν καταντήσει υπηρέτρια της πολιτικής διαστροφής.
Η «Ναζιστική λογοτεχνία στην Αμερική» είναι το βιβλίο που άνοιξε στον Ρ. Μπολάνιο τον δρόμο για την επιτυχία, αποσπώντας ενθουσιώδεις κριτικές. Αν τον προσέξουμε, θα καταλάβουμε αμέσως τι ήταν εκείνο το οποίο εξασφάλισε την αμέριστη συμπαράσταση των κριτικών: η ικανότητά του όχι μόνο να ξεχωρίσει το σοβαρό από το σοβαροφανές, καταγγέλλοντας χωρίς τον παραμικρό δισταγμό το τελευταίο, αλλά και να στήσει εκ του μηδενός έναν αχανή κόσμο προκειμένου να τον διαλύσει εν συνεχεία εις τα εξ ων συνετέθη. Να ένας συγγραφέας που συνέλαβε εις βάθος το πνεύμα του καιρού του, εξαπέλυσε δεξιοτεχνικά τα βέλη του εναντίον του και σίγουρα θα διαβαστεί ξανά και ξανά τα αμέσως επόμενα χρόνια.
news.gr