Η φυλακή Roumieh στο Λίβανο, είναι το τελευταίο μέρος στον κόσμο στο οποίο θα ήθελες να βρεθείς. Σήμερα στη Roumieh βρίσκονται περισσότεροι από 5.500 κρατούμενοι -ανάμεσά τους ορισμένοι από τους πιο επικίνδυνους και σκληρούς εγκληματίες της χώρας: πρώην πράκτορες του Ισραήλ, αλλά και Σαλαφιστές που σχετίζονται με εξεγέρσεις κατά του Λιβάνου. Η φυλακή δεν πληρεί τις ελάχιστες προϋποθέσεις που ορίζει o OHE, ενώ η διεύθυνσή της αντιμετωπίζει πολλαπλές κατηγορίες για διαφθορά. Από τη Roumieh, έχουν αποδράσει αρκετοί κρατούμενοι, χωρίς, σύμφωνα με πληροφορίες, να το έχουν αντιληφθεί οι αρχές, ενώ οι φρουροί και οι γιατροί που εργάζονται εκεί έχουν κατηγορηθεί ακόμα και για διακίνηση ναρκωτικών.
Ο «Khdor» [ψευδώνυμο] είναι ακτιβιστής, υποστηρικτής της επανάστασης στη Συρία, και κατέφυγε στο Λίβανο το 2011, για να αποφύγει τη στράτευση.
Φτάνοντας στη Βηρυτό, αφού δωροδόκησε τις Συριακές αρχές, καταβάλοντας το ποσό των 2.000 συριακών λιρών, συνέχισε την ακτιβιστική του δράση. Δικτυώθηκε με μέλη του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, και προσπάθησε να διευκολύνει το ασφαλές πέρασμα όσων ξένων δημοσιογράφων επιθυμούσαν να μεταδώσουν την κατάσταση που επικρατούσε στο εσωτερικό της Συρίας.
Τον Μάρτιο του 2013 τον συνέλαβαν δυνάμεις της Εσωτερικής Ασφάλειας, που τον παρακολουθούσαν για αρκετό καιρό και οι οποίοι, αφού πρώτα του κάλυψαν το πρόσωπο, τον έχωσαν σε ένα όχημα 4x4. Έπειτα από τρεις ημέρες ανάκρισης, o Khdor δικάστηκε σε στρατιωτικό δικαστήριο, όπου αντιμετώπισε κατηγορίες για συνεργασία με τη Συριακή αντίσταση. Τελικά, κατέληξε στη Roumieh, όπου έμεινε για εξι μήνες, μέχρι που ένας Αγγλικανός ιερέας τον βόηθησε να αποφυλακιστεί.
Τώρα, υπό την απειλή της απέλασης και με το διαβατήριό του να κρατείται ακόμα από τις αρχές, ο Khdor παραμένει στο Λίβανο παράνομα, χωρίς όμως να μπορεί να φύγει. Μου μίλησε για την εμπειρία του στην πιο σκληρή φυλακή του Λιβάνου.
Ένα μικρό φιλμ που δείχνει τις συνθήκες μέσα στη Roumieh.
VICE: Γεια σου Khdor. Γιατί σε έβαλαν φυλακή;
Khdor: Για τις δραστηριότητες και τη σχέση που είχα με μέλη του Ελεύθερου Συριακού Στρατού από την al-Zabadani [μια πόλη στη νοτιοδυτική Συρία, κοντά στα σύνορα με το Λίβανο], την οποία μάλλον παρακολουθούσαν. Εκείνοι αγόραζαν όπλα από Παλαιστίνιους μαχητές στο Ain-el-Hilweh [παλαιστινιακός προσφυγικός οικισμός νότια της πόλης Saida], αλλά και από ομάδες σιιτών που ενώ υποστηρίζουν τον Assad, χρειάζονται τα λεφτά.
Και πίστευαν ότι είχες σχέση με όλα αυτά;
Είχαν την υποψία ότι ήμουν μέλος -όχι αγωνιστής- του Ελεύθερου Συριακού Στρατού. Εγώ αρνήθηκα οποιαδήποτε σχέση με τους ανθρώπους που μου ανέφεραν κατά την διάρκεια της ανάκρισης, αλλά βρήκαν τους αριθμούς και τα ονόματά τους στο τηλέφωνό μου, στο Facebook και το Skype. Στο στρατιωτικό δικαστήριο με κατηγόρησαν ακόμα, ότι αγόρασα πλαστή βίζα και για επίθεση κατά της ασφάλειας της λιβανέζικης πολιτείας. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Πώς ήταν οι πρώτες εβδομάδες στη Roumieh;
Ήταν πάρα πολύ δύσκολο να προσαρμοστώ. Ξαφνικά βρέθηκα περικυκλωμένος από κακοποιούς και ναρκωτικά. Είχα κατάθλιψη και ήμουν φοβισμένος.
Πόσο διαδεδομένη ήταν η χρήση ναρκωτικών;
Θα έλεγα ότι το 90% των κρατούμενων, αν όχι και περισσότεροι, έκαναν χρήση ναρκωτικών. Μπορούσες να βρεις τα πάντα, από συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως βενζοκαΐνη και Τremol, μέχρι χασίσι, κοκαΐνη και ηρωΐνη. Η βενζοκαΐνη είναι το φτηνότερο ναρκωτικό και η ηρωΐνη και η κοκαΐνη τα πιο ακριβά. Δεν υπάρχει περίπτωση απεξάρτησης. Θυμάμαι έναν άλλο κρατούμενο να μου λέει: «Το μόνο πράγμα που έχουν φυλακίσει εδώ είναι το πουλί μου».
Κάποιοι κρατούμενοι είχαν ομοφυλοφυλικές σχέσεις, αλλά δεν το έδειχναν. Αργά το βράδυ ή νωρίς το πρωί όταν οι περισσότεροι κοιμόντουσαν ή μαστούρωναν, εκείνοι πήγαιναν στο μπάνιο. Δύο άντρες θα πλήρωναν τον επιστάτη μερικά γραμμάρια χασίσι για να μην αφήσει κανέναν να μπει για 10 ή 15 λεπτά. Δεν τους παρενοχλούσαν, αλλά αν το μάθαινε ο sharwishe, τότε θα τους έδερναν. Δεν είχα αντιληφθεί κάποιον βιασμό.
Τι θα πει «sharwishe»;
Σε κάθε πτέρυγα στη φυλακή υπάρχει ένας επικεφαλής sharwishe. Είναι κρατούμενος, αλλά και κάτι σαν αφεντικό, ένας άνθρωπος με δύναμη. Στην πτέρυγά μου, ο sharwishe ήταν ένας πρώην αξιωματικός της αστυνομίας του Λιβάνου, που είχε φυλακιστεί για τον σχηματισμό ένοπλης ομάδας και για την πώληση και την διανομή ναρκωτικών. Ο sharwishe, και όχι οι αξιωματικοί της φυλακής, έλεγχε όλες τις πωλήσεις -φαγητών και ποτών, προϊόντων καθαριότητας και ναρκωτικών και ήταν υπεύθυνος για τη διατήρηση της τάξης στην πτέρυγά του. Οι αρχές της φυλακής εμπλέκονταν στο εμπόριο των ναρκωτικών μέσω του sharwishe. Κάθε φορά που ήταν να βάλουν ναρκωτικά μέσα στη φυλακή, έλεγαν στους κρατούμενους να παραμείνουν στα κελιά τους.
Τα κέρδη τα μοιραζόντουσαν οι sharwishe στις άλλες πτέρυγες και ο διευθυντής των φυλακών. Συχνά, ο διευθυντής των φυλακών έπινε καφέ με τους sharwishe στα κελιά τους και μιλούσαν μπροστά στα μάτια μας. Το όλο σύστημα είναι τρομερά διεφθαρμένο. Συμφέρει τις αρχές των φυλακών να υπάρχουν ναρκωτικά στη φυλακή, διότι έτσι οι κρατούμενοι θα είναι τεμπέληδες και ανίκανοι. Δεν θα εξεγερθούν για τα δικαιώματά τους ούτε για τις κακές συνθήκες διαβίωσης.
Πώς δούλευε η οικονομία της φυλακής; Για παράδειγμα, πώς αγόραζε ο κόσμος ναρκωτικά;
Το πραγματικό χρήμα δεν επιτρέπεται στη φυλακή. Αντί γι' αυτό είχαμε ένα σύστημα μεταφοράς τηλεφωνικών μονάδων στο λογαριασμό των πωλητών, που εργάζονταν για τον sharwishe. Οι κρατούμενοι επικοινωνούσαν με φίλους και συγγενείς, οι οποίοι τους έστελναν κάρτες με μονάδες. Για παράδειγμα, δύο χάπια βενζοκαΐνης, στην φυλακή κόστιζαν $10, η Coca-Cola $3 και δύο μικρά σακουλάκια χασίς $10. Ο καθένας μπορεί να αγοράσει ένα τηλέφωνο, αν έχει τα χρήματα. Ένα απλό Nokia με την κάρτα sim κοστίζει περίπου 120 δολάρια. Μετά από ένα μήνα, ζήτησα από τον ξάδελφό μου να μεταφέρει το ποσό σε έναν πωλητή, για να μπορέσω να πάρω ένα τηλέφωνο και μία κάρτα sim. Στο μπλοκ «Mahkumeen», όπου κρατούνται τα μέλη της Fatah al-Islam και άλλες ισλαμιστικές ομάδες όπως η Jund al- Ιslam, έχουν υπολογιστές. Όχι απλά οποιουσδήποτε υπολογιστές, έχουν Mac. Έχουν ισχυρούς υποστηρικτές εκτός της φυλακής και η κυβέρνηση φοβάται ότι εάν δεν ικανοποιήσει τα αιτήματά τους, θα τους κάνουν αντίποινα.
Υπήρχε ένα σύστημα ενοικίασης ιδιοκτησίας, που λειτουργούσε με τον ίδιο τρόπο. Στην κάθε πτέρυγα μέναμε περίπου 90 άτομα. Όσοι είχαν χρήματα, αγόραζαν την επιθυμητή «ιδιοκτησία», συνήθως στην άκρη της αίθουσας, διότι εκεί ήταν καθαρότερα και είχαν ησυχία. Kατασκεύαζαν χωρίσματα από χαρτόνι έτσι ώστε να έχουν τα δικά τους μικρά δωμάτια. Πλήρωναν μεταξύ $300 και $400 και πλήρωναν και άλλους τροφίμους για να καθαρίσουν τα δωμάτιά τους. Αυτοί που δεν είχαν χρήματα -κυρίως Σύροι και Παλαιστίνιοι- κοιμόντουσαν μαζί στη μέση της αίθουσας. Ήταν πολύ στριμωγμένα.
Που έμενε ο sharwishe;
Ο sharwishe είχε το δικό του δωμάτιο, μακριά από τους υπόλοιπους. Είχε δική του τηλεόραση, ψυγείο και κανονικό κρεβάτι με στρώμα και καθαρά σεντόνια. Το δωμάτιό του έλαμπε. Είχε τουλάχιστον πέντε σωματοφύλακες οι οποίοι ήταν πάντα μαζί του ή στέκονταν έξω από το δωμάτιο του φροντίζοντας να είναι όλα υπό έλεγχο.
Πώς τα έβγαλες πέρα;
Ο νόμος στη φυλακή, στηριζόταν στην καταβολή μιας εβδομαδιαίας αμοιβής στον sharwishe, ενός πακέτου τσιγάρων, αν, π.χ. δεν ήθελες να δουλεύεις για αυτόν ως καθαριστής. Τα πακέτα διανέμονταν μεταξύ του sharwishe, του επικεφαλής επιστάτη, του θυρωρού και του τύπου που ήταν υπεύθυνος για τα τρόφίμα. Μερικές φορές, ακόμη και αν έδιναν το πακέτο τσιγάρα, αναγκάζονταν να δουλεύουν. Αυτό μου είχε συμβεί στην αρχή.
Μετά από λίγο, άρχισα να δουλεύω με μία φιλανθρωπική οργάνωση στη φυλακή, διδάσκοντας πληροφορική, αγγλικά και αραβικά, ανάγνωση και γραφή, ενώ δούλευα και στη βιβλιοθήκη τους. Μίλησα με τον επικεφαλής της οργάνωσης και είπε ότι θα μπορούσα να αναλάβω μερικά από τα προγράμματά τους, με τον όρο να μου δώσουν σαμπουάν, προϊόντα καθαρισμού, καφέ και τσιγάρα. Μέσα από τη δουλειά μου με την οργάνωση, γνώρισα ισχυρούς κρατούμενους και τον ιερέα που με βοήθησε να βγω από τη φυλακή.
Με ποιους συναναστρεφόσουν;
Οι σχέσεις στη φυλακή βασίζονται στο αμοιβαίο συμφέρον, π.χ. μεταξύ των χρηστών και των διακινητών ναρκωτικών. Οι άνθρωποι έφτιαχναν αυτοσχέδια μαχαίρια από τα πάντα, από κομμάτια ξύλου ή ακόμα και από χερούλια πόρτας. Συχνά ξεσπούσαν μικρές μάχες. Ο sharwishe έπρεπε να αποκαταστήσει την τάξη. Οι αρχές των φυλακών δεν εμπλέκονταν.
Συναναστράφηκα κάποιους ανθρώπους που γνώρισα μέσα από τη δουλειά μου με την οργάνωση -ανάμεσά τους και άτομα που ήταν κατάσκοποι του Ισραήλ. Ήταν μορφωμένοι και ευφυείς και αρκετά ισχυροί. Στην αρχή δεν έπαιρνα καθόλου ναρκωτικά, αλλά μετά από τρεις μήνες, πραγματικά έπεσα σε κατάθλιψη και ήμουν απελπισμένος. Άρχισα να καπνίζω χασίς μερικές φορές με τους ισραηλινούς πράκτορες και μερικές φορές έπαιρνα benzedrine ή Tramol.
Υπήρξαν φορές που αισθάνθηκες απειλή;
Ήμουν σε ένα μπλοκ όπου έμεναν Σιίτες και Μαρωνίτες Χριστιανοί. Σχεδόν το σύνολο των Σιιτών κρατουμένων υποστήριζαν τη Χεζμπολάχ και το κίνημα Αmal [ένα πολιτικό κόμμα που συνδέεται με τη Χεζμπολάχ και την κοινότητα των Σιιτών του Λιβάνου]. Όταν έγιναν τα επεισόδια με την Χεζμπολάχ το καλοκαίρι στη Συρία, εκείνοι απειλoύσαν και χλεύαζαν τους Σύρους τροφίμους. Το μόνο που μπορούσα να πω είναι ότι ο «Bashar al-Assad είναι ο πρόεδρος μας, τον στηρίζουμε.» Δεν θα μπορούσα να πω ότι υποστήριζα την επανάσταση. Ήμουν προσεκτικός να μην επικρίνω το ίδιο το σύστημα. Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει ενάντια στο σύστημα.
Πώς αισθάνθηκες όταν αφέθηκες ελεύθερος;
Κατά την διάρκεια της ανάκρισής μου με έκαναν να αισθάνομαι ότι είμαι εγκληματίας. Σκέφτηκα ότι θα μείνω μέσα για χρόνια. Είχα δοκιμάσει τόσα wasta [αραβικός όρος για τις «διασυνδέσεις»], μέσω της Χεζμπολάχ και άλλων πολιτικών κομμάτων και πολιτικών στο Λίβανο, ακτιβιστές με ισχυρές διασυνδέσεις και δικηγόρους, αλλά δεν γινόταν τίποτα. Αυτός ο Αγγλικανός ιερέας, κάπως ήταν σε θέση να διευκολύνει την απελευθέρωσή μου καταβάλλοντας το πρόστιμο του ενός εκατομμυρίου λιβανέζικων λιρών. Όταν με άφησαν ελεύθερο, στην αρχή δεν το πίστευα. Είπα στον εαυτό μου ότι όταν περάσω και από την τελευταία πύλη, (τότε) θα το πιστέψω. Ένιωσα σαν να είχα φτερά. Ένιωσα ότι μπορούσα να πετάξω.
Αλλά τώρα δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Θα με απελάσουν, αλλά όλα μου τα έγγραφα -π.χ. το διαβατήριό μου- έχουν κατασχεθεί. Αν με σταματήσουν ανά πάσα στιγμή σε ένα σημείο ελέγχου, φοβάμαι ότι θα με βάλουν πίσω στη φυλακή για παράνομη παραμονή στη χώρα. Προσπαθώ να μην περπατάω στην πόλη. Παίρνω πάντα ταξί. Έχω κολλήσει κυριολεκτικά.
ΠΗΓΗ: vice.com