1. Ως γνωστόν με τις διατάξεις του άρθρου 4 της 6011/2/74α/2013 (ΦΕΚ τ.Β΄-871/10-4-2013) Απόφασης Υπαρχηγού Αστυνομίας, οι απόστρατοι ανώτατοι αξιωματικοί που έχουν υπηρετήσει σε οργανικές θέσεις του βαθμού τους, έχουν κριθεί ευδοκίμως τερματίσαντες τη σταδιοδρομία τους και δεν δικαιούνται τον τίτλο του Επιτίμου, εφοδιάζονται με δελτίο ταυτότητας απόστρατου ανώτατου αξιωματικού. Οι Επίτιμοι αποκτούν δελτίο Επιτίμου, στο οποίο πιστοποιείται ο τίτλος της θέσης, που κατείχαν πριν την αποστρατεία τους, προκειμένου να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ανταπόδοση των προβλεπόμενων προνομίων. Το δελτίο επιτίμου στερείται της γενικής αποδεικτικής ισχύος της αστυνομικής ταυτότητας (π.δ.10/2018). Για το σύνολο των συναλλαγών χρησιμοποιείται το δελτίο αστυνομικής ταυτότητας.
2. Τον τίτλο της θέσεώς τους διατηρούν τιμητικά και μετά την αποστρατεία τους οι Αντιστράτηγοι Αστυνομίας (και Πυροσβεστικού Σώματος) που υπηρέτησαν σε οργανικές θέσεις του βαθμού τους τουλάχιστον επί τρίμηνο, κατόπιν αποφάσεως του αρμοδίου για την αποστρατεία οργάνου. Το ίδιο ισχύει και για τους Υποστρατήγους, εφόσον προήχθησαν σε Αντιστράτηγους εν αποστρατεία. Ο τιμητικός τίτλος μνημονεύεται στο διάταγμα αποστρατείας (άρθρο 52 του π.δ.24/1997 και π.δ.296/1990). Απολαμβάνουν τα προβλεπόμενα για τους Επίτιμους των Ενόπλων Δυνάμεων προνόμια, ήτοι πέραν την ταυτότητας, προσαγορεύονται με τον τίτλο τους, διατηρούν τη σειρά προβαδίσματος, καταγράφονται σε ιδιαίτερες επετηρίδες, μπορεί να προσέρχονται με στολή στις Εθνικές Εορτές (με τη διάθεση και υπηρεσιακών οχημάτων για τους Αρχηγούς), καλούνται στις εκδηλώσεις της υπηρεσίας τους και επίσης να δίδουν διαλέξεις στις Σχολές (π.δ.147/2014).
3. Παρατηρούμε ότι οι παραπάνω διατάξεις θέτουν ίδιες προϋποθέσεις (όμοια διατύπωση), ενώ στην ουσία πραγματεύονται διαφορετικό αντικείμενο. Ουσιαστικά αντιγράφηκαν οι προϋποθέσεις για την απονομή του τίτλου του Επιτίμου στις διατάξεις για την έκδοση ταυτότητας απόστρατου. Στην τελευταία όμως περίπτωση πιστοποιείται απλώς ο βαθμός του αποστρατευόμενου και για να χορηγηθεί απαιτείται να ήταν ανώτατος αξιωματικός πριν την αποστρατεία του (δηλ. αφορά μόνο τους εν ενεργεία Ταξίαρχους). Η έννοια, ότι υπηρέτησε σε οργανική θέση του βαθμού του, σημαίνει ότι κατείχε το συγκεκριμένο βαθμό, όπως προβλέπεται στην ιεραρχία των βαθμών και όχι στην ιεραρχία των καθηκόντων (άρθρα 3 και 4 του π.δ.24/1997). Γιατί διαφορετικά δεν θα καταλάμβανε τις περιπτώσεις, που ο ανώτατος αξιωματικός Ταξίαρχος υπηρετεί (κατέχει) οργανική θέση κατωτέρου βαθμού ήτοι Αστυν.Δ/ντού (άρθρο 1 του π.δ.100/2003) ή τυγχάνει υπεράριθμος. Στη δεύτερη περίπτωση του Επιτίμου πιστοποιείται ο τίτλος της θέσης στο οργανόγραμμα και στην ιεραρχία των καθηκόντων που ασκούσε π.χ. Υπαρχηγός, Προϊστάμενος Κλάδου, Γενικός Αστυνομικός Δ/ντής κ.λ.π. Συνδέεται δηλαδή άμεσα με την άσκηση των συγκεκριμένων καθηκόντων. Την ίδια εκδοχή ακολουθεί η απλή και ξεκάθαρη διατύπωση στις αντίστοιχες διατάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων (άρθρο 32 του ν.3883/2010).
4. Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις αποκαταστάσεων και προαγωγών είτε δια της διοικητικής οδού, είτε μέσω του αρμοδίου Δικαστηρίου;;; Αυτός που αυτεπαγγέλτως αποστρατεύθηκε ως Αστυν.Δ/ντής, αλλά αποκαταστάθηκε και έλαβε περαιτέρω προαγωγή Ταξιάρχου και εν τέλει βαθμό Υποστρατήγου εν αποστρατεία δικαιούται ταυτότητα απόστρατου ανώτατου αξιωματικού;;;
5. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τη νομολογία, ο δικαιωθείς θεωρείται ως μηδέποτε απομακρυνθείς, αίρονται όλες οι συνέπειες της αποστρατείας του, επανέρχεται στην ιεραρχία των βαθμών (επετηρίδα) και απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα, που απορρέουν από το βαθμό του, ακόμη και αμοιβές που συνδέονται με την άσκηση ενεργού υπηρεσίας, όπως είναι η αποζημίωση πενθημέρου, το επίδομα θέσης-διοίκησης κ.λ.π. Πόσο μάλλον το έλασσον που αφορά την απόκτηση του δελτίου ταυτότητας απόστρατου, που απλώς προσδιορίζει την ιδιότητα αυτή χωρίς άλλες έννομες συνέπειες.
6. Στα ως άνω ερωτήματα προσήκει καταφατική απάντηση: Ο απόστρατος ανώτατος αξιωματικός δικαιούται ταυτότητα, στην οποία θα εμφανίζεται ο βαθμός της πράξης αποστρατείας. Αυτή είναι η τελολογική και λογική ερμηνεία των διατάξεων. Η διοίκηση πρέπει να εφαρμόζει αυτές σύμφωνα με το ανωτέρω πνεύμα και προς τούτο οφείλει να εκδώσει ερμηνευτική εγκύκλιο. Αν η Διοίκηση αρνηθεί τη χορήγηση της ταυτότητας, στην ουσία αρνείται τη συμμόρφωση στη δικαστική (ή του συλλογικού οργάνου) απόφαση και παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και του Κράτους Δικαίου.
7. Προς άρση κάθε αμφιβολίας και αμφισβήτησης μπορεί αυτό να οριστεί και ρητά με τροποποίηση των εν λόγω διατάξεων. Σε κάθε περίπτωση οι διατάξεις πρέπει να τροποποιηθούν και να συμπεριληφθούν στη ρύθμιση και οι Αστυν. Δ/ντές, εφόσον προάγονται στον ανώτατο βαθμό του Ταξιάρχου εν αποστρατεία!!!
Νικόλαος Αθ. Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών