Τα τελευταία χρόνια γίνεται συχνά λόγος για τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων στα ελληνικά σωφρονιστικά ιδρύματα. Όπως έχουν αναφέρει πολλοί έγκλειστοι το παρόν σύστημα σωφρονισμού μέσω των σωφρονιστικών ιδρυμάτων ευτελίζει κάθε ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
του Γιώργου Κ. Καραμέτου
Μαρτυρίες και έρευνες δείχνουν τις τριτοκοσμικές συνθήκες και καταστάσεις που επικρατούσαν ανέκαθεν και έχουν αυξηθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Όπως αναφέρουν οι κρατούμενοι δεν υπάρχει σωφρονισμός μέσα στις φυλακές παρά μόνο μια βιομηχανία που παράγει κέρδος. Ουσιαστικά τα σωφρονιστικά ιδρύματα δημιουργούν ενεργούς «εξτρεμιστές», καθώς όταν κάποιος βιώνει όλες αυτές τις καταστάσεις και φθείρετε ψυχικά ενώ θα έπρεπε να σωφρονιστεί, όταν έρθει η ώρα της αποφυλάκισής του βγαίνει έξω με μίσος για το σύστημα που ουσιαστικά τον αναγκάζει να υπομείνει όλα αυτά. Άλλωστε τα τελευταία κυρίως χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει «επιπλήξει» τη χώρα μας για τις εγκληματικές συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων και την παθογένεια που επικρατεί μέσα στη φυλακή αλλά και κατά την αποφυλάκιση. Όπως άλλωστε είχε πει και ο Φουκώ «αυτό που δημιουργεί η φυλακή είναι μία ελεγχόμενη εγκληματικότητα».
Σύμφωνα με πολλές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχτεί ότι οι υπηρεσίες των σωφρονιστικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τις τραγικές συνθήκες που επικρατούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πληθώρα των κρατουμένων οι οποίοι ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες στο ίδιο κελί. Όπως αναφέρουν οι έρευνες εξ’ αιτίας του υπερπληθυσμού που υπάρχει στα σωφρονιστικά ιδρύματα στοιβάζονται σε 9 ατομικά κελιά 2×2 γύρω στα 20-25 άτομα με πολλούς από τους κρατούμενους να κοιμούνται στο πάτωμα. Πέρα όμως από αυτό παραβιάζονται και όλοι σχεδόν οι κανόνες υγιεινής και οι έγκλειστοι ζουν στην απόλυτη ανέχεια μη έχοντας κάποιο μέσο έτσι ώστε να αντιδράσουν. Επίσης, από μαρτυρίες φαίνεται ότι στα κελιά δεν υπάρχουν παράθυρα, βρύση, θέρμανση και ο χώρος ανάμεσα στο κρεβάτι και στην τουαλέτα είναι ενιαίος. Ακόμη, παντού υπάρχουν ξεχαρβαλωμένες πρίζες και γυμνά καλώδια που τα διαπερνά ρεύμα και είναι εξίσου πολύ επικίνδυνα. Όλα αυτά όμως δεν έχουν αντίκτυπο μόνο στην σωματική υγεία των κρατουμένων αλλά και στην ψυχική τους υγεία καθώς όταν κάποιος ζει κάτω από τέτοιες ψυχοφθόρες καταστάσεις επηρεάζεται ολόκληρη η προσωπικότητά του και θίγεται η αξιοπρέπεια του.
Η πολιτεία μέσω των κατάλληλων δομών και υπηρεσιών πρέπει να ενσκήψει σε αυτό το μείζον θέμα καθώς παραβιάζεται η ανθρώπινη ζωή η οποία κατά πολλούς είναι η υπέρτατη αξία την οποία δεν επιτρέπεται να βεβηλώνει κανείς. Δεν μπορεί κανείς να «εκπορνεύει» την ίδια την αξία της ζωής στον βωμό του κέρδους, καθώς έτσι καταλύονται όλες οι ηθικές αξίες και τα ιδανικά του ατόμου σαν οντότητα μέσα στη κοινωνία. Αν και αυτοί οι άνθρωποι έχουν διαπράξει σοβαρά αδικήματα δεν είναι δυνατόν τον 21ο αιώνα να στερούνται τουλάχιστον τα στοιχειώδη για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η διοίκηση του κάθε σωφρονιστικού ιδρύματος σε συνεργασία με την κεντρική διοίκηση επιβάλλεται να βρουν άμεσα λύσεις σε αυτά τα προβλήματα που επικρατούν μέσα στα σωφρονιστικά ιδρύματα. Κάποιες προτάσεις που έχουν ειπωθεί κατά καιρούς είναι η αύξηση της χωρητικότητας των φυλακών μέσω μέτρων πρόωρης ή προσωρινής αποφυλάκισης ή και ακόμη εισαγωγή του κατ’ οίκον περιορισμού. Επίσης, σημαντικό βήμα θα ήταν η αύξηση του προσωπικού των σωφρονιστικών υπαλλήλων καθώς σύμφωνα με έρευνες το παρόν προσωπικό δεν επαρκεί έτσι ώστε να επιτευχθεί η ομαλή λειτουργία των φυλακών. Ακόμη, θα πρέπει να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης στους κρατουμένους. Τέλος, οι έγκλειστοι είναι σαφές πως πρέπει να μην βιώνουν αυτές τις πρωτόγνωρες καταστάσεις που επικρατούν καθώς στόχος ουσιαστικά του συστήματος είναι ο σωφρονισμός που θα επέλθει στον κρατούμενο όταν ο τελευταίος θα αποφυλακιστεί.
Ελπίζουμε ότι η πολιτεία θα πειθαρχήσει σε αυτά που ζητά η Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρχουν πρόστιμα και ποινές για τη χώρα μας. Όμως, πέρα από το τι είναι πολιτικά ορθό και πρέπον η πολιτεία πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι πρωταρχικός στόχος είναι ο σωφρονισμός του κρατουμένου και όχι ο ευτελισμός της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας.
mag24.gr