Του Αλέξανδρου Θεολόγου
Ο Ψυχρός Πόλεμος μπορεί να έληξε αλλά το ανησυχητικό είναι ότι σε επίπεδο πυρηνικών όπλων εξακολουθούμε να ζούμε στην σκιά του δόγματος της Αμοιβαίας Εξασφαλισμένης Καταστροφής, γνωστής με το απόλυτα ταιριαστό ακρωνύμιο M.A.D. Τα ρωσικά υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων, τα "πλοία της Αποκάλυψης" παραμένουν επίφοβα, όσο ήταν και τα τελευταία πενήντα χρόνια. Παρά τα αρχικά προβλήματα που αντιμετώπισαν οι Σοβιετικοί δημιουργώντας την δύναμη των στρατηγικών υποβρυχίων τους -σχεδιαστικά ζητήματα και τεχνικές δυσκολίες με την πυρηνική τεχνολογία που ακόμη βρισκόταν σε πρώϊμο στάδιο- ένα “boomer”, δηλαδή υποβρύχιο οπλισμένο με διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές, δεν είναι κάτι που παίρνει κανείς αψήφιστα. Ο ρόλος της πυρηνικής αποτροπής που έχουν τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια SSBN του ρωσικού Ναυτικού εμπνέει εδώ και μισόν αιώνα δέος στην Δύση και σιγουριά στην Μόσχα.
Το ΝΑΤΟ μάλλον άργησε να συνειδητοποιήσει το πραγματικό μέγεθος της απειλής. Οι διάφορες καταστροφικές αστοχίες των πρώτων πυρηνικών αντιδραστήρων που γίνονταν γνωστές στην Δύση και τα... ανέκδοτα του στυλ “πώς ξεχωρίζει ένας ναύτης που υπηρετεί σε σοβιετικό πυρηνικό υποβρύχιο; Εύκολα... λάμπει στο σκοτάδι” δημιούργησαν έναν αδικαιολόγητο, όπως αποδείχθηκε, εφησυχασμό για τις πραγματικές δυνατότητες των Σοβιετικών. Άλλωστε οι Αμερικανοί είχαν αναπτύξει τα υποβρύχια κλάσης George Washington, εξοπλισμένα με πυραύλους Polaris. Η ποιοτική υπεροπλία ήταν εξασφαλισμένη. Το... απότομο ξύπνημα ήλθε με την εμφάνιση των σοβιετικών στρατηγικών υποβρυχίων SSBN κλάσης “Yankee” και “Delta” σύμφωνα με τις αντίστοιχες κωδικές ονομασίες που τους έδωσε το ΝΑΤΟ. 
Αν και έποντο των υποβρυχίων της κλάσης “Hotel”, τα “Yankee Ι” θεωρούνται τα πρώτα αληθινά στρατηγικά υποβρύχια της τότε Σοβιετικής Ένωσης: οπλισμένα με διηπειρωτικούς πυραύλους τύπου SS-N-6 και διαθέτοντας ακτίνα δράσης περίπου 2.500 χλμ, τέθηκαν σε υπηρεσία το 1967 και μπορούσαν να επιχειρούν σε μεγαλύτερες αποστάσεις από τις ακτές των ΗΠΑ στον Ατλαντικό. Ακολούθως, τα οπλισμένα με πυραύλους SS-N-8 υποβρύχια “Delta” έδωσαν στην Μόσχα την δυνατότητα εξαπόλυσης πυρηνικού πλήγματος κατά των ΗΠΑ από τα φίλια ύδατα της Θάλασσας του Μπάρεντς. Η περιοχή αυτή έγινε άβατο “φέουδο” του σοβιετικού Στόλου της Βόρειας Θάλασσας, με το ΝΑΤΟ να χαρακτηρίζει τις περιοχές αυτές “Bastion” (προμαχώνα) καθώς προστατεύονταν ισχυρώς από επιθετικά υποβρύχια, σκάφη επιφανείας και αεροσκάφη.
Ήταν πλέον σαφές ότι το Δόγμα Bastion (Bastion Concept) αποτελούσε βασικό εργαλείο της εξαπόλυσης δεύτερου πυρηνικού πλήγματος. Παραδόξως, σύμφωνα με ανάλυση του Νορβηγού Σμηνάρχου Gjert Lage Dyndal στο ΝΑΤΟ Review, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις του Ανωτάτου Διοικητή των Συμμαχικών Δυνάμεων Ατλαντικού (SACLANT) προς την πολιτική ηγεσία του ΝΑΤΟ την δεκαετία του '60 να δώσει προσοχή στην αναδυομένη σοβιετική ναυτική απειλή στον βόρειο Ατλαντικό και ακόμη πιό βόρεια, εν πολλοίς υπήρξε ολιγωρία. Στον Ψυχρό Πόλεμο, η σκανδιναβική χερσόνησος ήταν ιδιαιτέρως σημαντική καθώς από εκεί περνούσαν τα αμερικανικά πυρηνικά υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων για να λάβουν τις προκαθορισμένες θέσεις τους, έτοιμα να πλήξηουν την κεντρική Σοβιετική Ένωση με την έναρξη της Αποκάλυψης. 
Επίσης, αμερικανικά και αγγλικά αεροπλανοφόρα με τα πλοία συνοδείας τους επιχειρούσαν στην Θάλασσα της Νορβηγίας παρέχοντας προστασία τόσο στα “boomers” όσο και σε στρατηγικά βομβαρδιστικά. Η επιθετική χρήση της περιοχής αυτής από πλευράς ΝΑΤΟ διήρκεσε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '60, περνώντας σε δεύτερο ρόλο με την εμφάνιση των στρατηγικών υποβρυχίων που έφεραν πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς -το νέο βασικό όπλο του Ψυχρού Πολέμου. Με τις εκθέσεις του SACLANT να μην τυγχάνουν της δέουσας σημασίας από την ηγεσία του ΝΑΤΟ, όπως φαίνεται από τα αρχεία της εποχής, η εμφάνιση των υποβρυχίων της κλάσης “Yankee” άλλαξε τα πάντα.
Πιό αθόρυβα εν πλω στον ωκεανό από προγενέστερες κλάσεις και εξοπλισμένα με πυραύλους μεγαλύτερης εμβελείας, η ένταξη των “Yankee” σε υπηρεσία... τάραξε τα νερά. Εκεί που τα μέχρι τότε στρατηγικά υποβρύχια εκτιμάτο ότι ήθελαν δύο με τρείς ημέρες για να φθάσουν σε απόσταση βολής από τις ακτές των ΗΠΑ, ο νέος τύπος SSBN έφερε τον σοβιετικό Στόλο της Βόρειας Θάλασσας απότομα στο προσκήνιο και στο επίκεντρο της στρατηγικής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Η απειλή ήταν ξεκάθαρη και η συνειδητοποίησή της οδήγησε στην “αναβάθμιση” της περιοχής του βορείου και υπερβορείου Ατλαντικού από περιφερειακό θέατρο επιχειρήσεων ενός Κεντρικού Μετώπου σε ανεξάρτητο στρατηγικό θέατρο επιχειρήσεων. Το Δόγμα Bastion θα μάρκαρε το δεύτερο μισό του Ψυχρού Πολέμου και θα παρέμενε εξαιρετικά χρήσιμο για την Ρωσία και στην μεταψυχροπολεμική εποχή όσο το Δόγμα της Εξασφαλισμένης Αμοιβαίας Καταστροφής MAD (Mutually Assured Destruction). 
Σήμερα η πυρηνική αποτροπή έχει βρεθεί -επικοινωνιακά τουλάχιστον- στο παρασκήνιο. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της τελευταίας εικοσαετίας έχουν συμβατικό/τακτικό χαρακτήρα όμως αυτό δεν σημαίνει ότι τα πυρηνικά έπαψαν να υπάρχουν. Η μετασοβιετική Ρωσία εξακολουθεί να στηρίζει το κύρος και την ισχύ της, πολιτική και στρατιωτική, στο δόγμα της πυρηνικής αποτροπής και στο πυρηνικό της οπλοστάσιο. Τα πυρηνοκίνητα στρατηγικά υποβρύχια της κλάσης “Borei” που φέρουν 16-20 διηπειρωτικά βαλλιστικά βλήματα RSM-56 Bulava (SS-N-32) στερεών προωθητικών καυσίμων με δυνατότητα εκτόξευσης εν καταδύσει, εμβέλεια 8.300 χλμ και φορτίο 6-10 πυρηνικές κεφαλές έκαστο, αποτελούν, με τα αντίστοιχα αμερικανικά, διαρκή υπενθύμιση ότι εξακολουθούμε να ζούμε σε έναν “τρελλό” (ΜΑD) κόσμο.
Εικόνα
17:45 | 02/04/2017