Σε «ανοιχτή πληγή» για τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά και ευθεία απειλή για την βιωσιμότητα των νόμιμων επιχειρήσεων στην χώρα εξελίσσεται το λαθρεμπόριο τσιγάρων. Σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή μελέτη Stella της KPMG, η παράνομη διακίνηση καπνικών προϊόντων στερεί σε ετήσια βάση περίπου 700 εκατ. ευρώ από τα δημόσια ταμεία του ελληνικού κράτους. Το φαινόμενο, όπως επισημαίνεται στην μελέτη, παρουσιάζει αυξητικές τάσεις παρά τις προσπάθειες για την καταπολέμησή του.
Συγκεκριμένα, το 2018 καταναλώθηκαν στην Ελλάδα 3,9 δισεκ. παράνομα τσιγάρα, εκ των οποίων το 1,5 δισεκατομμύριο ήταν απομιμητικά σύμφωνα με την KPMG. Υπολογίζεται πως σχεδόν 1 στα 4 τσιγάρα που καταναλώθηκαν στην χώρα ήταν προϊόν λαθρεμπορίου, ποσοστό από τα μεγαλύτερα σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Εκτεταμένο είναι το πρόβλημα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σύμφωνα με την μελέτη, η οποία εκδόθηκε τον Ιούνιο 2019, στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EE) καταναλώθηκαν 43,6 δισεκατομμύρια παράνομα τσιγάρα, ποσότητα ισοδύναμη σε μέγεθος με το σύνολο της νόμιμης αγοράς πωλήσεων τσιγάρων του Ηνωμένου Βασιλείου, της Αυστρίας και της Δανίας. Ειδικότερα, η κατανάλωση παράνομων τσιγάρων το 2018 στην ΕΕ υπολογίζεται στο 8,6% της συνολικής κατανάλωσης. Αυτή η πραγματικότητα κόστισε στις κυβερνήσεις 10 δισεκατομμύρια ευρώ χαμένα έσοδα.
[custom:google-ads]
Η μελέτη εντόπισε 33% αύξηση στα απομιμητικά τσιγάρα – το μεγαλύτερο ποσό που έχει καταγραφεί ιστορικά – με την κατανάλωση να φτάνει στα 5,5 δισεκατομμύρια απομιμητικά τσιγάρα το 2018. Σε δεκαπέντε (15) από τις χώρες οι οποίες περιλαμβάνονται στη μελέτη, παρατηρήθηκε αύξηση στην κατανάλωση απομιμητικών τσιγάρων, με τον μεγαλύτερο όγκο να καταγράφεται στην Ελλάδα (1,5 δισεκ. τσιγάρα) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (0,9 δισεκ. τσιγάρα). Οι αυξημένες κατασχέσεις παράνομων εργοστασίων στην ΕΕ αναδεικνύουν την αυξημένη παραγωγή παράνομων τσιγάρων εντός της ΕΕ
Η έρευνα της KPMG κατέγραψε ότι κατασκευάζονται περίπου 9,2 δισεκατομμύρια παράνομα τσιγάρα εντός της ΕΕ. Ταυτόχρονα, αυξήθηκαν και οι έφοδοι σε παράνομα εργοστάσια από 22 το 2017, σε 51 το 2018. Η Πολωνία, η Τσεχία και η Ελλάδα είχαν τις περισσότερες εφόδους σε παράνομα εργοστάσια το 2018. Τα παράνομα προϊόντα που παράγονταν σε αυτά τα εργοστάσια εντοπίστηκαν σε πολλές χώρες της ΕΕ. Εάν αυτές οι ποσότητες τσιγάρων είχαν διοχετευτεί στη νόμιμη αγορά, θα πρόσθεταν 2 δισεκατομμύρια ευρώ επιπλέον στα Ευρωπαϊκά ταμεία
Οι εγκληματικές οργανώσεις
Οι εγκληματικές οργανώσεις αποκτούν μέσω του διαδικτύου τεχνολογικά εξελιγμένο εξοπλισμό και αναλώσιμα, τα οποία, για να αποφύγουν τους ελέγχους, αποστέλλονται μέσω των Ελευθέρων Ζωνών Εμπορίου, συνήθως από τη Μέση και Άπω Ανατολή. Με αυτό τον τρόπο στήνουν πιο γρήγορα και εύκολα τα παράνομα εργοστάσια τσιγάρων. Οι εγκληματικές οργανώσεις που λειτουργούν σε διαφορετικές χώρες έχουν διαφορετικό επίπεδο εμπειρίας και εξειδίκευσης. Το ίδιο δίκτυο που χρησιμοποιείται για τα παράνομα τσιγάρα, χρησιμοποιείται και για άλλα παράνομα είδη όπως ναρκωτικά, απομιμητικά ρούχα και φάρμακα.
Λίγα λόγια για τη μελέτη
Η μελέτη Stella είναι μία ετήσια μελέτη η οποία εκτιμά το μέγεθος και την εξέλιξη της παράνομης αγοράς τσιγάρων στην ΕΕ. Η έκθεση ανατέθηκε στην KPMG από τη Philip Morris Products SA, και αφορά στη συγκέντρωση των δεδομένων για το 2018. Η μελέτη καλύπτει και τα 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, υπάρχουν μεμονωμένες αναφορές στη Νορβηγία και την Ελβετία.
Η KPMG όρισε Ομάδα Εμπειρογνωμόνων από διαφορετικά πεδία, όπως η βιομηχανία, οι διωκτικές Αρχές, ο ακαδημαϊκός τομέας και ο έλεγχος του καπνού για να εξετάσουν και αναλύσουν τα ευρήματα της μελέτης Stella για το 2018.