“Μπορούμε υποθετικά να διακρίνουμε τις κοινωνίες, ανάλογα με τους τύπους τιμωριών που υιοθέτησαν σε κοινωνίες εξορίας (ελληνική κοινωνία), κοινωνίες εξαγοράς (γερμανικές), κοινωνίες εγχάραξης (δυτικές κοινωνίες κατά το τέλος του Μεσαίωνα), καθώς και κοινωνίες εγκλεισμού, όπως ίσως και η δική μας;”...αναρωτιόταν ο Μισέλ Πολ Φουκό μπροστά στο ακροατήριο του όταν για ακόμη μια φορά άπλωνε μπροστά στα μυαλά των θνητών μερικούς από τους πιο ουσιαστικούς προβληματισμούς για το Έγκλημα και Τιμωρία του σήμερα. Με αφορμή την εξέγερση των φυλακών ξεφυλίζουμε λίγο την ιστορία που γράφτηκε πίσω από τα κελιά.
1. Αλκατράζ, Σαν Φρανσίσκο.
Αυτό που κάποτε ήταν η «φυλακή των φυλακών» σήμερα είναι ένα αξιοθέατο στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο ακόμη και αν όλα είχαν ξεκινήσει αλλιώς, με τον Ισπανό εξερευνητή Juan Manuel de Ayala να κάνει πρωτη γραπτή αναφορά στη βραχώδη νησίδα το 1775, ονομάζοντας την «νησί των πελεκάνων». Το 1850 το Αλκατράζ προοριζόταν μόνο για στρατιωτική χρήση και μπροστά στην απειλή των κυνηγών χρυσού που είχαν έρθει σαν πλημύρα στην πόλη διεκδικώντας πολύτιμο μέταλο από τη Σιέρα Νεβάδα οι ΗΠΑ κατασκευάζουν ένα φρούριο πάνω στο νησί εγκαθιστώντας περισσότερα από 100 κανόνια στο πλέον οπλισμένο μέρος της Δυτικής Ακτής ήδη από το 1859.
Αν και ξεκίνησε την ιστορία του σαν νησί άμυνας που προστάτευε τα συμφέροντα της πλούσιας πολιτείας του Σαν Φρανσίσκο στον 19ο αιώνα, το φρούριο Αλκατράζ γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα νησί κράτησης όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1860, όσοι συνελήφθησαν για εσχάτη προδοσία κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου κατέληξαν στο νησί. Από τότε και για τα επόμενα εκατό χρόνια, ο μέσος όρος των κρατούμενων στο νησί κυμάνθηκε από 200 έως 300 άτομα μέχρι τις ημέρες της πιο σοβαρής εξέγερση στη σύγχρονη ιστορία του. Η ανταρσία που εξελίχθηκε σε διήμερη μάχη, έγινε στις 4 Μαΐου του 1946. Η επέμβαση δύο διμοιριών του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού έδωσε τέλος στα ματωμένο πανηγύρι που είχε ξεκινήσει όταν ο ληστής τραπεζών Μπερναρντ Κόι επιτέθησε σε φύλακα και απελευθέρωσε τους συγκρατούμενους του. Δύο 24ωρα αργότερα 3 κρατούμενοι και 2 φύλακες είχαν χάσει τη ζωή τους ενώ οι τραυματίες έφτασαν στους 15 επάνω στο Βράχο που έγραψε κινηματογραφική και άλλη ιστορία.
2. Καραντίρου, Σαου Πάουλου
Αν και χρειάστηκαν περισσότερα από 20 χρόνια για να καθίσουν στο εδώλιο του κατηγορουμένου οι 26 πρώην αξιωματικοί της αστυνομίας που κατέστειλαν εξέγερση με το νόμο του όπλου, η σφαγή στην πλέον διαβόητη φυλακή της Νοτίου Αμερικής Καραντίρου τον Οκτώβριο 1992 παραμένει ανατριχιαστική και θλιβερή σαν τη ζώη των περίπου 170 χιλιάδων κρατούμενων που έχησαν τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης στα 46 χρόνια της λειτουργίας του σωφρονιστικού ιδρύματος.
Το Καραντίρου έκλεισε το 2002, λίγο μετά από μία ακόμη εξέγερση αλλά η ιστορία του είναι ολοκληρωτικά ματωμένη. Με αφορμή μια μάχη μεταξύ αντίπαλων συμμοριών, δεκάδες αξιωματικοί της Στρατιωτικής Αστυνομίας της Βραζιλίας πήγαιναν από κελί σε κελί σκοτώνοντας 102 φυλακισμένους με περίστροφα, καραμπίνες και αυτόματα όπλα. Κανένας από αυτούς δεν έχασε τη ζωή του στην επιχείρηση που ολοκληρώθηκε σε λιγότερα από 30 λεπτά. Ο απολογισμός των νεκρών έφτασε του 111 όταν εννέα ακόμη κρατούμενοι πέθαναν από τραύματα από μαχαίρι που φαίνεται να προκλήθηκαν στις συγκρούσεις. Οι 79 εν ενεργεία και απόστρατοι αξιωματικοί της Στρατιωτικής Αστυνομίας καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης μεταξύ 12 και 30 χρόνων αν και το 2001 ο συνταγματάρχης Ουμπιρατάν Γκιμαράες που ηγούνταν της επιχείρησης καταδικάστηκε σε 632 χρόνια φυλάκισης για τον ρόλο του. Απαλλάχτηκε μετά από έφεση του το 2006 για να βρεθεί με μια σφαίρα φυτεμένη στο στομάχι νεκρός πέντε χρόνια μετά στο πολυτελές διαμέρισμα οχυρό του που δεν καταφερε να τον προστατέψει
3. Μαζάρ-ι-Σαρίφ, Αφγανιστάν
Το Νοέμβριο του 2001, στον απόηχο των εφιαλτικών Δίδυμων Πύργων τα εγκλήματα πολέμου σε φυλακές κρατουμένων ήταν δημοφιλή. Οταν έπεσε η Μαζάρ-ι-Σαρίφ, δύο από τους στρατιωτικούς συμβούλους του αμερικανικού Υπουργείου Αμύνης, ο Μάικ Σπαν κι ο "Ντέιβ" επισκέφθηκαν στις 26 του μήνα το φρούριο Καλά-ι-Τζανγκι για να ανακρίνουν κρατούμενους ταλιμπάν. Οπλισμένοι με αυτόματα οι δύο πράκτορες των ειδικών δυνάμεων της CIA μπήκαν στη μάντρα και άρχισαν να βιντεοσκοπούν και να ανακρίνουν τους αιχμαλώτους σε μεγάλες ομάδες. Η ειρωνεία και από τις δύο πλευρές πληρώθηκε ακριβά. Όταν ο Μάικ Σπαν ρώτησε κάποιον αιχμάλωτο "τι ήρθατε να κάνετε εδώ;" εκείνος απάντησε "να σας σκοτώσουμε" και η σφαγή μόλις ξεκινούσε.
Οι ανακρινόμενοι όρμησαν στους πράκτορες, ο ένας, ο "Ντέιβ" κατέφυγε τρέχοντας στον πύργο των φυλακών αλλά ο Σπαν πρόλαβε να πυροβολήσει και να αφήσει νεκρούς 4 Ταλιμπάν πριν πληρώσει το λάθος του με τη δική του ζωή. Οι αιχμάλωτοι οπλίστηκαν με ό,τι βρήκαν μέσα στο γεμάτι οπλοστάσιο του φρουρίου. Το ίδιο βράδυ 11 άντρες των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων και 6 των βρετανικών SAS καθοδήγησαν ένα κανονιοφόρο αεροσκάφος AC-130 να βομβαρδίσει τη μάντρα που είχαν καταλάβει οι Ταλιμπάν. Όσοι επέζησαν του βομβαρδισμού κρύφτηκαν σε ένα μεγάλο υπόγειο. Την επομένη, η Βόρεια Συμμαχία με τις ευλογίες των "στρατιωτικών συμβούλων" άδειασε βαρέλια πετρέλαιο στην είσοδο του υπογείου καίγοντας ζωντανούς όσους μπορούσαν. Το επόμενο πρωί, από τους 500, άλλα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για 1000, μόνο οι 80 είχαν επιζήσει. Το έγκλημα πολέμου στις φυλακές κρατουμένων του Αφγανιστάν ακόμη έχει μείνει ατιμώρητο, ο Σπαν έγινε ο πρωτος επίσημος νεκρός "ηρωας" της Αμερικής και ο Μπαράκ Ομπάμα ακόμη και τώρα κάνει λόγο για απόδοση ευθυνων σε εγκληματα πολέμου από αυτά που δεν θα δικαιωθούν ποτέ.
4. Nουέβο Λεόν, Μεξικό
Δεν θα μπορούσε να καταλήξει σε κάτι λιγότερο από σφαγή η 19η Φεβρουαρίου του 2012, όταν οι δεσμοφύλακες στη φυλακή Apodaca επέτρεψαν σε μέλη των Los Zetas να επιτεθούν στα κελιά που κρατούνταν μέλη του αντίπαλου καρτέλ Gulf. Το αιματοκύλισμα ανάμεσα στους αυλικούς των βαρώνων ήταν μαζικό. Οι εξοπλισμένοι με αυτοσχέδια όπλα Zetas αποκεφάλισαν, κρέμασαν και σκότωσαν με κάθε δυνατό τρόπο τους αντίπαλους συμμορίτες με τον τελικό φόρο αίματος να φτάνει 44 νεκρούς του καρτέλ Gulf. Σε παραλληλο χρόνο, 40 μέλη των Los Zetas απέδρασαν και οι 20 δεσμοφύλακες καταδικάστηκαν στα δικαστήρια για τη σφαγή που είχαν αδειοδοτήσει.
5. Άττικα, Νέα Υόρκη
Ήταν Σεπτεμβριος του 1991 όταν ο πρόεδρος Νίξον δίνει την αμεριστη υποστηριξη του στον κυβερνητη της Νέας Υορκης Νέλσον Ροκφελερ για την άδεια που είχε δώσει στην εθνοφρουρά να ανοίξει πυρ μέσα στο συγκρότημα φυλακών της πόλης Ατικα. Όταν αυτές οι συγχαρητήρες λέξεις ειπώθηκαν από τον ηγέτη των ΗΠΑ 33 κρατούμενοι και 11 σωφρονιστικοί υπάλληλοι ήταν νεκροί στο προαύλιο του σωφρονιστικού ιδρύματος.
Η πιο ματωμένη εξέγερση σε φυλακές της Αμερικής είχε ήδη τελειώσει. Όλα είχαν ξεκινήσει στις 9 του μήνα όταν οι 1200 κρατουμενοι κατέλαβαν τρια συγκροτηματα και συνέλαβαν ως ομηρους 38 φυλακες και σωφρονιστικους υπαλληλους για να προωθησουν τα αιτηματα τους. Ανάμεσα σε αυτά η χορηγηση αμνηστιας, η απελευθερωση ολων των πολιτικων κρατουμενων στις ΗΠΑ καθως και το τέλος των βασανιστηρίων που ήταν στην ημερήσια διάταξη. Οι δυναμεις της εθνοφρουρας κυκλωνουν τον περιβάλλοντα χώρο, η υπαρξη ομηρων επιβαλλει την εναρξη των διαπραγματευσεων και όταν ο κυβερνητης, απογονος της γνωστης δυναστείας τραπεζιτών, αρνείται να μπει σε διάλογο μαζί τους οι διαπραγματευσεις γινονται με τον υπευθυνο για τις φυλακες της πολιτειας Ρασελ Οσγουολντ.
Οι μαραθωνιες συζητήσεις οδήγησαν τον τελευταίο στο να δεχτει τα περισσοτερα αιτηματα πλην αυτού. Όμως, ενώ όλα δείχνουν ότι το αιματοκύλισμα έχει αποφευχθεί οι αρχες διακοπτουν τις συνολίες τέσσειρις μέρες μετά με τον Ροκφελερ να διατάζει αστυνομική παρέμβαση χωρίς οίκτο. Η σφαγή έχει διάρκεια μιαμισης ώρας. Περισσότεροι από 1000 αστυνομικοι και εθνοφρουροι εφορμουν μεσα σε ενα συννεφο απο δακρυγονα. Τα πυρά είναι καταγιστικά. Οι 43 νεκροί και οι περισσότεροι από 250 τραυματίες θυμιζει εικόνα εμφύλιας διαμάχης και όταν η διευθυνση των φυλακών Αττικα ανακοινώνει την αγριοτητα της αστυνομικης επιθεσης ανακοινωνει οτι οι κρατουμενοι ειχαν σφαξει τους ομηρους για να δικαιολγήσει την πρωτοφανή αγριότητα διαψεύδεται από την ιατροδικαστικη εκθεση που ακολουθεί λίγο αργότερα. Σε αυτήν επιβεβαιώνεται οτι ολα τα θυματα έπεσαν απο σφαιρες αστυνομικων κ εθνοφρουρων αφού οι κρατουμενοι, το 85% των οποίων ήταν μαύροι δεν ειχαν πυροβόλα οπλα. Η συγκάλυψη του εγκλήματος από τον Νιξον ενισχύει την ενότητα και μαχητικότητα της μαύρης κοινότητας που σαν άλλοι Μαύροι Πάνθηρες ξεκίνησαν να διεκδικούν ένα καλύτερο μέλλον στη χώρα του Γερακιού. ''Αν δε μπορουμε να ζησουμε σαν ανθρωπινα πλασματα, τουλαχιστον να πεθανουμε σαν ανθρωποι'' έλεγαν υψώνοντας γροθιες στον αέρα για να αντιμετωπίσουν εις μάτην τις κανες των οπλων που είχαν ήδη ξεκινήσει να τους εκτελούν.
newsit.gr