Τον έχουμε συνηθίσει με αλεξίσφαιρο γιλέκο και δορυφορικό τηλέφωνο, να περπατά σε κατεστραμμένες από βόμβες γειτονιές, δίπλα σε τανκς, ανάμεσα σε ένοπλους και εκρήξεις.
Με την ψύχραιμη φωνή του περιγράφει σκηνές που θα οδηγούσαν πολλούς στην κατάρρευση. Ομως, για τον Πάνο Χαρίτο, ο πόλεμος είναι σχεδόν το σπίτι του. Από τη Γεωργία, το Αζερμπαιτζάν και το Ζαΐρ, μέχρι τη Σιέρα Λεόνε, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και φυσικά την Παλαιστίνη, ο πολεμικός ανταποκριτής της ΕΡΤ έχει μάθει να δουλεύει σε ακραίες συνθήκες, ζυγίζοντας πάντα τους ανθρώπους και κυνηγώντας την αλήθεια πίσω από την προπαγάνδα των συρράξεων.
Σήμερα, μια 20ετία μετά την πρώτη του αποστολή στο μέτωπο, καλείται να αφήσει για πρώτη φορά στην άκρη το γιλέκο του πολεμικού ανταποκριτή και να φορέσει το... σακάκι του κεντρικού παρουσιαστή για το νέο δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ. Το πρόσωπο που, σύμφωνα με πληροφορίες, φέρεται ως ο επικρατέστερος για να αναλάβει το κρίσιμο πόστο του κεντρικού παρουσιαστή ειδήσεων στη νέα εποχή της ΕΡΤ συμπυκνώνει κύρος, μαχητικότητα, αξιοπιστία, εγκυρότητα, όπως επίσης και αέρα ανανέωσης, σε μια στιγμή που ο νέος δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας αναζητεί βηματισμό αλλά και ισχυρούς συμβολισμούς.
Αδιαπραγμάτευτα τολμηρός αλλά ταυτόχρονα γήινος και σεμνός, ο Πάνος Χαρίτος θεωρείται από πολλούς το κατάλληλο πρόσωπο για να υπηρετήσει μπροστά από τις κάμερες το μήνυμα της νέας ΕΡΤ. Ως δημοσιογράφος, άλλωστε, δεν κάνει τίποτα άλλο από το να αναλαμβάνει επικίνδυνες αποστολές. Ισως να του έμεινε κουσούρι από τότε που είδε στα 15 του τον Νικ Νόλτε να πρωταγωνιστεί στην ταινία «Αποστολή στη Νικαράγουα» και να καλύπτει ως φωτορεπόρτερ του «Τάιμ» τον πόλεμο μεταξύ του δικτάτορα Σομόζα και των Σαντινίστας.
Ανταπόκριση από τους δρόμους της Βαγδάτης το 2005.
Ξεκίνησε από τα 14
Ανθρωποι που τον ξέρουν ισχυρίζονται πως κάπως έτσι γεννήθηκε το μικρόβιο μέσα του. Ισως πάλι αυτό να φούντωσε τη φλόγα που υπήρχε. Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, πως στα 14 του κατάφερε να εξασφαλίσει για τη σχολική εφημερίδα του άδεια από τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης, Γ.Α. Μαγκάκη, ώστε να μπει και να κάνει ρεπορτάζ στις τότε φυλακές ανηλίκων του Κορυδαλλού. Δεν ήταν εύκολο. Επρεπε να ξεροσταλιάσει τρεις βδομάδες έξω από το γραφείο του υπουργού για να πάρει την πολυπόθητη άδεια, που τότε δόθηκε μόνο στη σχολική εφημερίδα του Χαρίτου και την «Ελευθεροτυπία».
Από το 2000 ο Πάνος Χαρίτος ζει μόνιμα στη Μέση Ανατολή.
Στην τηλεόραση μπήκε από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, αλλά γρήγορα συνειδητοποίησε πως η Ελλάδα δεν τον χωρά. Το 1993 έφυγε με δικά του έξοδα κι έναν κάμεραμαν στη Γεωργία για να καλύψουν τον εμφύλιο και την κρίση στην Αμπχαζία. Τα ρεπορτάζ του τράβηξαν την προσοχή ελληνικών και ξένων μέσων ενημέρωσης.
Και η περιπέτεια ξεκίνησε. Αζερμπαϊτζάν και Αρμενία, Ζαΐρ (σημερινό Κονγκό) για τον εμφύλιο πόλεμο και Αλβανία. Εκεί έγινε η πρώτη μεγάλη στάση. Πήγε το 1997 εσπευσμένα για 2-3 μήνες ως απεσταλμένος του ΑΠΕ να καλύψει το σκάνδαλο των «πυραμίδων», που ταρακούνησε οικονομικά τη χώρα και έμεινε τρία χρόνια καλύπτοντας και τον πόλεμο του Κοσόβου.
Τρέχοντας να αποφύγει πυρά στο Τέτοβο, το 2001.
Από την ίδια χρονιά θα μπει στο δυναμικό της ΕΡΤ, για την οποία θα δουλέψει αδιάλειπτα μέχρι και το «μαύρο». Εκεί, στον πόλεμο του Κοσόβου ήρθε το πρώτο φλερτ με τον θάνατο. Ηταν ο μοναδικός Ελληνας δημοσιογράφος που κάλυψε για ελληνικά Μέσα τον πόλεμο από την πλευρά των Αλβανών του UCK και είχε πρόσβαση στην πρώτη γραμμή. Η Ελλάδα είχε πάρει θέση υπέρ των Σέρβων.
Μια μέρα, διασχίζοντας τα σύνορα Αλβανίας - Σερβίας με τον Αλβανό εικονολήπτη του, έπεσαν πάνω σε ενόπλους του UCK. Οταν εκείνοι συνειδητοποίησαν πως είναι Ελληνας, τον έριξαν στο έδαφος και του κόλλησαν το Καλάσνικοφ στο κεφάλι. Ο καμεραμάν παρενέβη αμέσως και κατάφερε να του σώσει τη ζωή. Ηταν η πρώτη, αλλά σίγουρα όχι η μοναδική, φορά που κινδύνευσε η ζωή του. «Οποιος έχει βρεθεί σε πόλεμο και πει πως δεν έχει φοβηθεί, μάλλον φοβάται την αλήθεια», έχει πει ο ίδιος σε παλαιότερη συνέντευξή του.
Στα συντρίμμια του προσφυγικού καταυλισμού της Τζενίν.
Τα ταξίδια του όμως δεν ήταν μόνο γεμάτα από σφαίρες, οβίδες, βόμβες και θύματα. Αλλά κι από ανθρώπους ιδιαίτερους, που δεν συναντάς κάθε μέρα. Οσοι τον έχουν γνωρίσει καλά λένε πως δεν φεύγουν από τον νου του οι φύλαρχοι Τουαρέγκ στη νότια Λιβύη, τους οποίους γνώρισε μετά την πτώση του Καντάφι καλύπτοντας την κρίση κι ακολουθώντας τους με άλογα. Πολύ περισσότερο όμως κι από τους Τουαρέγκ μιλά για τα πιτσιρίκια της Γάζας, που τα γνώρισε καλά όλα αυτά τα χρόνια στη Μέση Ανατολή. Αυτά τα παιδιά που ρίχνονται ενστικτωδώς στο έδαφος και καλύπτουν το κεφάλι τους για να μην τραυματιστούν από τα θραύσματα, όταν ένα... τασάκι πέφτει από το τραπέζι και σπάει.
Μόνιμος κάτοικος Μ. Ανατολής
Κέρδισε βραβεία και διεθνή αναγνώριση. Κι όταν το 2013 έπεσε το «μαύρο», ήταν από αυτούς που δεν μάσησαν τα λόγια τους. «Αισθάνθηκα θυμό και ντράπηκα. Ενιωθα άβολα με τα πειράγματα των φίλων μου, ξένων δημοσιογράφων για την ελληνική πρωτοπορία. Αποτελεί μαύρη σελίδα στη σύγχρονη Ιστορία μας. Η ΕΡΤ ήταν ένα προβληματικό μαγαζί λόγω του εναγκαλισμού της και της εξάρτησής της από την εκάστοτε κυβέρνηση. Αυτό που χρειαζόταν ήταν να κοπεί ο ομφάλιος λώρος. Αντ' αυτού αποφάσισαν να πνίξουν το μωρό», έλεγε πέρυσι σε συνέντευξή του.
Ν. Παππάς, δεχόταν πιέσεις από κομματικούς για
«τοποθετήσεις» (σε εκπομπές κ.ά.),
ωστόσο εκείνος παρέμεινε ανένδοτος
Εχει καυτηριάσει το «μαύρο» σε πολλά διεθνή ΜΜΕ. Πρόσφατα, με άρθρο του στην «Αυγή» και εν όψει της επαναλειτουργίας, είχε υπογραμμίσει τις προσδοκίες από θεατές κι εργαζόμενους για κάτι πραγματικά ανεξάρτητο, δημιουργικό, δημόσιο και όχι κρατικό. Εφερε μάλιστα το παράδειγμα του Τόνι Μπλερ, που απάντησε στον Αριέλ Σαρόν το 2003, όταν εκείνος του ζήτησε να παρέμβει για να χαμηλώσουν οι τόνοι του BBC: «δεν ξέρω αν το καταλαβαίνετε, αλλά δεν τους ελέγχουμε»...
Τώρα καλείται, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, να αναλάβει κεντρικό ρόλο στο νέο εγχείρημα. Αυτήν τη φορά θα είναι οριστικός ο αποχαιρετισμός στα όπλα; Κοντινοί του άνθρωποι υπενθυμίζουν πως στην καριέρα του έχει αποσυρθεί έξι φορές από τα πεδία των συγκρούσεων κι άλλες τόσες έχει επιστρέψει...
Θερμό παρασκήνιο
Το σχέδιο για μια ΕΡΤ χωρίς εξαρτήσεις και οι «πιέσεις»
Από την πρώτη ημέρα της νέας διακυβέρνησης είχε διαφανεί ότι το εγχείρημα για την «επιστροφή» της ΕΡΤ δεν θα ήταν εύκολο. Πριν καν συντάξει τον σχετικό νόμο, ο αρμόδιος υπουργός Επικρατείας, Νίκος Παππάς, δεχόταν πιέσεις από κομματικούς για «τοποθετήσεις» (σε εκπομπές κ.ά.), ωστόσο εκείνος παρέμεινε ανένδοτος. Στην κριτική που ασκήθηκε γιατί δεν προωθήθηκε η επαναλειτουργία του φορέα με μια απλή υπουργική απόφαση, κυβερνητικές πηγές απαντούσαν ότι έπρεπε να αντιμετωπισθούν οι παθογένειες του παρελθόντος, αλλά και να μη μείνουν «στον αέρα» οι εργαζόμενοι που δούλεψαν στη ΝΕΡΙΤ.
Οπως έχουν πει κατ' επανάληψη, το τελευταίο πράγμα που θα έκανε μια κυβέρνηση της Αριστεράς είναι να αντιπαρατεθεί και να κρίνει εργαζόμενους επειδή διεκδίκησαν δουλειά σε συνθήκες ισοπεδωτικής κρίσης. Είναι δεδομένο ότι και στην περίπτωση της ΕΡΤ η κυβέρνηση δεν επιθυμεί να ενθαρρύνει διαχωρισμούς, θέση η οποία προκάλεσε την αντίδραση του παλαιού «κατεστημένου» που κυριαρχούσε προ ετών στο Ραδιομέγαρο.
Είναι χαρακτηριστική η αντίδραση του προέδρου της ΠΟΣΠΕΡΤ, Π. Καλφαγιάννη, στο νέο πλαίσιο λειτουργίας, αφού ακόμα και σήμερα υπάρχουν και εκείνοι που επιθυμούν -πέραν της επιστροφής τους- και τη... συνδιοίκηση της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης. Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν δείχνει διατεθειμένη να αποκλίνει από τη φιλοδοξία της για την επανασύσταση μιας ΕΡΤ που θα ενώνει, μακριά από τα «κακώς κείμενα» που την απαξίωσαν παλιότερα...
ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ
[email protected]
ethnos.gr