Το Κίεβο και οι δυτικοί σύμμαχοί του υποστηρίζουν εδώ και εβδομάδες ότι η Ρωσία έχει συγκεντρώσει στρατεύματα στα σύνορα της Ουκρανίας με προοπτική μια ενδεχόμενη εισβολή. Η Μόσχα διαψεύδει πως σχεδιάζει κάτι τέτοιο. Δεδομένης της τηλεφωνικής επικοινωνίας Μπάιντεν-Πούτιν που θα συμβεί την Τρίτη, εστιάζουμε στο νέο πεδίο έντασης που προβληματίζει τον πλανήτη.
Τι πραγματικά συμβαίνει;
Στο τέλος Οκτωβρίου άρχισαν να κυκλοφορούν βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που υποστηριζόταν ότι έδειχναν κινήσεις στρατευμάτων, αρμάτων και άλλων βαρέων ρωσικών όπλων προς την κατεύθυνση των ουκρανικών συνόρων. Ουκρανοί αξιωματούχοι είχαν υποστηρίξει τότε πως η Ρωσία ανέπτυξε εκεί περίπου 115.000 στρατιωτικούς.
Το Κίεβο και οι δυτικοί σύμμαχοί του κατηγορούν τη Μόσχα ότι προμηθεύει με στρατεύματα και όπλα τους φιλορώσους αυτονομιστές της ανατολικής Ουκρανίας αφότου ξέσπασε η ένοπλη σύγκρουση σ' αυτή τη ζώνη το 2014, λίγο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Οι κατηγορίες αυτές απορρίπτονται κατηγορηματικά από το Κρεμλίνο.
Στις 11 Νοεμβρίου, ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε πως η Ουάσινγκτον έχει «σοβαρές ανησυχίες για τις ασυνήθιστες στρατιωτικές δραστηριότητες της Ρωσίας» σ' αυτή τη ζώνη.
To momentum
Στο παρελθόν η Ρωσία είχε και πάλι συγκεντρώσει στρατεύματα στα σύνορα με την Ουκρανία, ιδιαίτερα τον Απρίλιο, όταν περίπου 100.000 στρατιωτικοί είχαν αναπτυχθεί εκεί.
Η Μόσχα διαβεβαίωσε ότι τα απέσυρε λίγο μετά την ανακοίνωση για την πρώτη σύνοδο κορυφής ανάμεσα στο ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και τον αμερικανό ομόλογό του Τζο Μπάιντεν. Ορισμένοι αναλυτές είχαν υποστηρίξει τότε πως η Ρωσία έκανε επίδειξη δύναμης για να βρεθεί σε θέση ισχύος καθώς πλησίαζε αυτή η συνάντηση.
Δεδομένου πως την Τρίτη επίκειται συνομιλία μέσω βιντεοκλήσης των Πούτιν και Μπάιντεν, ειδικοί εκτιμούν πως η Ρωσία μπορεί να καταφύγει στην ίδια τακτική.
Άλλοι υποστηρίζουν πως η Ρωσία είδε με στραβό μάτι τη χρησιμοποίηση στα τέλη Οκτωβρίου από την Ουκρανία μη επανδρωμένων αεροσκαφών κατασκευασμένων στην Τουρκία, χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, και στέλνει έτσι μια προειδοποίηση.
Στο μυαλό του Πούτιν
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν κατηγόρησε αυτή την εβδομάδα τη Δύση ότι υποθάλπει τις εντάσεις με στρατιωτικά γυμνάσια στη Μαύρη Θάλασσα και με την παράδοση σύγχρονων όπλων στο Κίεβο, ενώ προειδοποίησε κατά της παραβίασης «κόκκινων γραμμών».
Μάλιστα την Τετάρτη, κάλεσε για διαπραγματεύσεις με τη Δύση ώστε να λάβει «νομικές εγγυήσεις» κατά της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Η Ρωσία δεν θέλει να ενταχθεί το Κίεβο στον οργανισμό αυτό, τον οποίο αντιλαμβάνεται ως απειλή. Σε μακροσκελές άρθρο του, που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο, ο Πούτιν κατηγόρησε τις δυτικές χώρες ότι καλλιεργούν αντιρωσικά αισθήματα στην Ουκρανία.
Οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί είναι «ένας και μόνο λαός», έγραψε υπογραμμίζοντας τους «πνευματικούς, ανθρώπινους, πολιτισμικούς δεσμούς» που «έχουν εξυφανθεί εδώ και αιώνες». «Και δεν θα επιτρέψουμε ποτέ τα ιστορικά εδάφη μας και οι άνθρωποι που είναι κοντά μας και που ζουν εκεί να χρησιμοποιηθούν εναντίον της Ρωσίας», προειδοποίησε.
Η αντίδραση της Δύσης
Ο Μπλίνκεν έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα τη Μόσχα εναντίον μιας επέμβασης. Το Λονδίνο, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έχουν διατυπώσει παρόμοιες προειδοποιήσεις.
Από την πλευρά του, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών κατηγόρησε αυτή την εβδομάδα το Κίεβο ότι έχει συγκεντρώσει 125.000 στρατιώτες στην ανατολική Ουκρανία, ενώ ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ τόνισε πως δεν αποκλείει «το καθεστώς του Κιέβου να ξεκινήσει μια στρατιωτική περιπέτεια» εναντίον της Ρωσίας.
Οι πιθανότητες εισβολής
Η Ρωσία χαρακτήρισε «υστερία» τις κατηγορίες σε βάρος της, με τον Πούτιν να υπογραμμίζει αυτή την εβδομάδα πως την άνοιξη δεν έγινε καμιά εισβολή, παρόλο που εκφράζονταν παρόμοιες ανησυχίες.
Ο Αλεξάντρ Μπαούνοφ, αναλυτής στο Κέντρο Κάρνεγκι της Μόσχας, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως θα μπορούσε «δύσκολα να φανταστεί μια εισβολή χωρίς λόγο».
Το 2008, ο ρωσικός στρατός έσπευσε σε βοήθεια των αυτονομιστών της γεωργιανής δημοκρατίας της Νότιας Οσετίας έπειτα από μια στρατιωτική επέμβαση της Γεωργίας, πρόεδρος της οποίας ήταν τότε ο Μιχαήλ Σαακασβίλι. Μέσα σε πέντε ημέρες οι ρωσικές δυνάμεις είχαν τρέψει σε φυγή τον γεωργιανό στρατό.
Στα τέλη Νοεμβρίου, η ρωσική υπηρεσία εξωτερικών πληροφοριών (SVR) συνέκρινε τη σημερινή κατάσταση στην Ουκρανία με εκείνη του 2008 στη Γεωργία και κάλεσε τον Ζελένσκι να μην κάνει το ίδιο λάθος με τον Σαακασβίλι. «Αυτό του κόστισε ακριβά», υπενθύμισε η SVR.
Ψηφιακό... τετ α τετ Μπάιντεν-Πούτιν
Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα πραγματοποιήσουν βιντεοδιάσκεψη την Τρίτη για να συζητήσουν για την τεταμένη κατάσταση στην Ουκρανία.
«Ο Μπάιντεν θα υπογραμμίσει τις αμερικανικές ανησυχίες για τις ρωσικές στρατιωτικές δραστηριότητες στα σύνορα με την Ουκρανία και θα επαναλάβει την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας», ανέφερε σε δήλωσή της η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκι.
Η ίδια πρόσθεσε πως άλλα θέματα της συνομιλίας των δύο ηγετών θα είναι «ζητήματα στρατηγικής σταθερότητας, του κυβερνοχώρου και περιφερειακά».