Η επιχείρηση “SEA GUARDIAN” είναι μια επιχείρηση του ΝΑΤΟ κατά της τρομοκρατίας, ενεργοποιήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2016 και αποτελεί τη μετεξέλιξη της επιχείρησης “ACTIVE ENDEAVOUR”, η οποία αποφασίστηκε στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία τον Ιούλιο 2016.
Ο μετασχηματισμός της επιχείρησης αφορά στη μετάβαση από μία επιχείρηση Συλλογικής Άμυνας των κ-μ του ΝΑΤΟ κατά της τρομοκρατίας (επικαλούμενης του άρθρου 5 της ιδρυτικής συνθήκης της Συμμαχίας - Article 5 North AtlanticTreaty, Washington), σε μία νέα επιχείρηση, με σκοπό την επίτευξη Θαλάσσιας Ασφάλειας (MSO), (χωρίς να γίνεται επίκληση του άρθρου 5-Non Αrticle 5 Operation). Για την ιστορία η επιχείρηση “ACTIVE ENDEAVOUR” προήλθε μετά την τρομοκρατική επίθεση στις ΗΠΑ την 11η Σεπτεμβρίου 2001, όπου η τελευταία έκανε επίκληση του άρθρου 5 του καταστατικού της συμμαχίας.
Στη σημερινή εποχή, η Ελλάδα ευρισκόμενη πάνω στο μεταίχμιο τριών ηπείρων πρέπει να ανταπεξέλθει δυναμικά απέναντι στις προκλήσεις και στις απειλές, που αντιμετωπίζει. Απειλές, που είναι παραδοσιακές και απειλές που είναι νέες, σύγχρονες και απαιτούν ταχεία προσαρμογή και αντίδραση. Η διαμόρφωση του γεωπολιτικού πεδίου, οι θαλασσιές γραμμές συγκοινωνιών, οι ενεργειακές πηγές, οι νέες στρατηγικές συμμαχίες και οι εύθραυστες ισορροπίες στην βαλκανική και στη νοτιοανατολική Μεσόγειο επιβάλλουν ισχυρή διεθνή παρουσία και ανάδειξη της χωράς μας, ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας.
Το Πολεμικό Ναυτικό έχει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων, στην υποστήριξη της Ελληνικής αμυντικής πολίτικης και στην υποστήριξη των θέσεων και αποφάσεων, που ως στόχο έχουν τη εμπέδωση και διατήρηση της διεθνούς ασφάλειας. Ένα πολεμικό πλοίο είναι παγκοσμίως το μόνο πολεμικό μέσο το οποίο μπορεί να ασκήσει στρατιωτική πίεση και αμυντική διπλωματία χωρίς απαραίτητα να αυξήσει την ένταση, χωρίς απαραίτητα να παραβιάσει την εδαφική ακεραιότητα άλλου κράτους.
Υπό αυτό το πρίσμα, το Πολεμικό Ναυτικό δεν θα ήταν δυνατόν να απουσιάζει από τις νατοϊκές δράσεις, που αφορούν στην θαλάσσια ασφάλεια στην περιοχή της Μεσογείου. Η Ελλάδα ως κ-μ του ΝΑΤΟ και σύμφωνα με τις κατευθύνσεις θεμελιωδών θεσμικών κειμένων, που αφορούν τις Ένοπλες Δυνάμεις, συμμετέχει ενεργά από την ενεργοποίηση της επιχείρησης (στην προηγούμενη μορφή της) και θα συνεχίσει μέχρι την ολοκλήρωσή της.
- Πως συμβάλει (με τι μέσα) η Ελλάδα στην αποστολή;
Η εθνική συνεισφορά στην εν λόγω επιχείρηση προγραμματίζεται εγκαίρως και σε ετήσια βάση. Για το έτος 2017, η συνεισφορά προβλέπει τη διάθεση:
α. Μιας ναυτικής μονάδας [(πυραυλακάτου (ΤΠΚ) ή κανονιοφόρου (ΚΦ)] με μία ομάδα της Διοίκησης Υποβρύχιων Καταστροφών (ΔΥΚ) σε ετοιμότητα απόπλου στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας, εάν απαιτηθεί.
β. Ενός υποβρυχίου (Υ/Β) για περιπολία στην Ανατολική Μεσόγειο ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
γ. Μέσων εναέριας επιτήρησης στην Ανατολική Μεσόγειο ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
δ. Του Ναυστάθμου Κρήτης (ΝΚ) ως Προκεχωρημένης Βάσης Υποστήριξης για μονάδες του ΝΑΤΟ.
Επιπρόσθετα στο πλαίσιο της εν λόγω επιχείρησης ανά τακτά χρονικά διαστήματα διεξάγονται εστιασμένες επιχειρήσεις (FOCUSED OPERATIONS- FOCOPS) στην Ανατολική/ Κεντρική Μεσόγειο. Το Πολεμικό Ναυτικό μέχρι σήμερα έχει συμμετάσχει και στις τρεις (3) εστιασμένες επιχειρήσεις FOCOPS που έχει σχεδιάσει/εκτελέσει το νατοϊκό ναυτικό στρατηγείο HQ MARCOM. Συγκεκριμένα συμμετείχε:
α. Στο 1ο FOCOPS το Νοέμβριο 2016 με το υποβρύχιο ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ.
β. Στο 2ο FOCOPS από 05 έως 19 Φεβρουαρίου 2017 με τη φρεγάτα ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ, με οργανικό ελικόπτερο και ομάδα της ΔΥΚ.
γ. Στο 3ο FOCOPS από 14 έως 30 Απριλίου 2017 με τη φρεγάτα ΣΑΛΑΜΙΣ ως πλοίο έδρας Τακτικού Διοικητού εν πλω (Commander Task Group 440.03) με Έλληνα Τακτικό Διοικητή (το Διοικητή της 2ης Μοίρας Φρεγατών - ΔΜΦΓ2), καθώς και με οργανικό ελικόπτερο, ομάδα της ΔΥΚ και πολυεθνικό επιτελείο.
Επίσης το ΠΝ συνδράμει την εν λόγω επιχείρηση σε συνεχή βάση με το σύνολο των πολεμικών πλοίων που βρίσκονται σε αποστολές αλλά και με την υποδομή θαλάσσιας επιτήρησης που διαθέτει. 
- Η αποστολή είναι πρακτικά αποτελεσματική στην αποτροπή της τρομοκρατίας, των μεταναστευτικών ροών; Μπορείτε να δώσετε κάποια παραδείγματα;
Τα κύρια έργα της εν λόγω επιχείρησης είναι:
α. Διατήρηση θαλάσσιας ασφάλειας μέσω αξιόπιστης επίγνωσης της θαλάσσιου περιβάλλοντος (Maritime Situational Awareness) (KΥΡΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ).
β. Αντιμετώπιση των απειλών τρομοκρατίας στη θάλασσα και μείωση του ρίσκου από αυτές.
γ. Επαύξηση των ικανοτήτων θαλάσσιας ασφάλειας στην περιοχή των επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση των συναφών απειλών.
Η αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών δεν προβλέπεται στα έργα της επιχείρησης.
Η αποτελεσματικότητα της νέας επιχείρησης “SEA GUARDIAN” δεν μπορεί να αξιολογηθεί ασφαλώς, αυτή τη στιγμή, λόγω του μικρού σχετικά χρονικού διαστήματος από την ενεργοποίηση της (09 Νοέμβριου 2016), ως μετεξέλιξη της επιχείρησης “ACTIVE ENDEAVOUR”.
Ωστόσο θα ήταν συνετό να εξετάσουμε την αποτελεσματικότητα της ήδη προϋπάρχουσας για 15 χρόνια επιχείρησης “ACTIVE ENDEAVOUR”. Το ΝΑΤΟ με την εν λόγω επιχείρηση επέτυχε τον ασφαλή έλεγχο των θαλάσσιων οδών επικοινωνίας, των βασικών θαλασσίων κόμβων καθώς και της πρόσβασης σε λιμένες σε όλη τη θαλάσσια περιοχή της Μεσογείου, παρέχοντας ασφάλεια Ναυσιπλοΐας. Παράλληλα, με τη συνεχή παρουσία των συμμαχικών ναυτικών δυνάμεων επετεύχθη η αποτροπή εμφάνισης τρομοκρατικών και άλλων παράνομων δραστηριοτήτων
- Το Πολεμικό Ναυτικό είχε αναλάβει την Τακτική Διοίκηση των 3rd “Focused Operations” της Επιχείρησης “SEA GUARDIAN” του ΝΑΤΟ, από 14 έως 30 Απριλίου 2017. Ποιός είναι ο απολογισμός της Ελληνικής Διοίκησης;
Ως προαναφέρθηκε, το Πολεμικό Ναυτικό ανέλαβε την Τακτική Διοίκηση των Εστιασμένων Επιχειρήσεων (FOCUSED OPS) στην Ανατολική/Κεντρική Μεσόγειο, από 14 έως 30 Απριλίου 2017, στο πλαίσιο της Συμμαχικής Επιχείρησης “SEA GUARDIAN”, υπό το Διοικητή της 2ης Μοίρας Φρεγατών - ΔΜΦΓ2, επιβαίνοντα στη φρεγάτα ΣΑΛΑΜΙΣ.
Στη Αεροναυτική Δύναμη συμμετείχαν φρεγάτες, υποβρύχια και αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας από την Πορτογαλία, την Ιταλία και την Τουρκία. Η επιχείρηση στέφθηκε με πλήρη επιτυχία. Κατά τη διάρκεια της απενημέρωσης που έλαβε χώρα στο Κέντρο Εκπαίδευσης Ναυτικής Αποτροπής - ΚΕΝΑΠ (NATO Maritime Interdiction Operational Training Centre - NMIOTC), κατά την οποία έγινε ένας πρώτος απολογισμός, ο εκπρόσωπος επιχειρήσεων του HQ MARCOM εξέφρασε την ικανοποίηση για την επίτευξη του συνόλου των αντικειμενικών σκοπών της επιχείρησης. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι πραγματοποιήθηκαν 151 διαδικασίες εξακρίβωσης ταυτότητας εμπορικών πλοίων (Ship Hails) και 3 επισκέψεις σε εμπορικά πλοία (Ship Visits).
Επισημαίνεται επίσης, η εκτέλεση συναινετικής νηοψίας από τη φρεγάτα ΣΑΛΑΜΙΣ, κατόπιν εντολής του HQ MARCOM σε ύποπτο εμπορικό, καθώς και η διεξαγωγή γυμνασίου μη συναινετικής νηοψίας από την πυραυλάκατο ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΔΗΣ, στο ΚΕΝΑΠ, στην εκπαιδευτική πλατφόρμα/ πλοίο «ΑΡΗΣ», την οποία παρακολούθησαν εκπρόσωποι του HQ MARCOM. Και για τις δύο τελευταίες δραστηριότητες ο MARCOM δήλωσε την πλήρη ικανοποίηση του.
Παρακάτω η γραφική αποτύπωση της δράσης των Εστιασμένων Επιχειρήσεων (FOCUSED OPS) στην Ανατολική/Κεντρική Μεσόγειο, από 14 έως 30 Απριλίου 2017, όπως δόθηκε στη δημοσιότητα από το Ναυτικό Στρατηγείο του ΝΑΤΟ (HQ MARCOM).
Ελένη Παναγιώτου