Έχει παρέλθει πλέον ο καιρός που οι υπαξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων θεωρούνταν από πολλούς ως “καραβανάδες” και εμπειροτέχνες. Σ’ ένα σύγχρονο επιχειρησιακό πεδίο, ο υπαξιωματικός οφείλει να είναι απόλυτα εξειδικευμένος, άριστος γνώστης της θέσης του αλλά και της αποστολής του και εξαιρετικός στη διοίκηση και τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού.
Οι παλαιοί υπαξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων κατά τεκμήριο προέρχονταν από αγροτικές και μικροαστικές οικογένειες και είχαν έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης. Αυτός μπορεί να ήταν αποτελεσματικός πολλές φορές, αλλά ενδεχομένως όχι πλήρως εντεταγμένος στη στρατιωτική δεοντολογία. Αποτελούσαν και αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των Ελληνικών ενόπλων Δυνάμεων και τη σημαντικότερη παράμετρο της επιχειρησιακής ετοιμότητας τους.
Είναι εκείνοι που έρχονται σε άμεση επαφή με τους στρατευμένους νέους και είναι εκείνοι που εκτελούν τις διαταγές στην πράξη. Έχουν τεράστιες ευθύνες στην εκπλήρωση της αποστολής των ενόπλων δυνάμεων και το γνωρίζουν.
Μερικές ρητορικές ερωτήσεις: Τι εκπαίδευση παίρνουν αυτοί οι άνθρωποι με τον τόσο σημαντικό ρόλο; Πως τους αντιμετωπίζει η κοινωνία, και πως η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων; Τι προσδοκούν να πετύχουν στην καριέρα τους; Ποια κίνητρα τους δίνονται για να θέλουν να είναι άριστοι στη δουλειά τους; Πως του φέρεται η πολιτεία; Ποια είναι η επαγγελματική τους και οικονομική τους εξέλιξη;
‘Όσοι υπηρετούν και έχουν υπηρετήσει στις Ένοπλες Δυνάμεις γνωρίζουν τις απαντήσεις οι οποίες δεν είναι καθόλου “βολικές” τόσο για την στρατιωτική όσο και για την πολιτική ηγεσία.
Έχουμε φτάσει στο σημείο να έχει απαξιωθεί ο θεσμός των υπαξιωματικών σε τέτοιο βαθμό που μάλλον δεν πάει παρακάτω. Το μέγα λάθος, που χρόνια συζητιέται αλλά δε λαμβάνεται καμία απόφαση, είναι η βαθμολογική τους εξέλιξη. Στη συντριπτική πλειοψηφία των Ενόπλων Δυνάμεων των χωρών του ΝΑΤΟ (γιατί εκεί βασίζεται η δομή μας, για όσους δεν το γνωρίζουν) ο θεσμός των υπαξιωματικών είναι σαφώς καθορισμένος. Παραμένουν υπαξιωματικοί σε όλη τη διάρκεια της καριέρας τους και τιμώνται στα τελευταία τους χρόνια λαμβάνοντας είτε τον βαθμό του ανθυπασπιστή είτε τον μικρότερο βαθμό του Αξιωματικού.
Είναι δε τόσο μεγάλη η τιμή που αισθάνονται που σχεδόν ονειρεύονται αυτή τη στιγμή σε όλη τους τη ζωή. Γνωρίζουν άριστα το αντικείμενό τους και διοικούν τα μικρά κλιμάκια με τρόπο αποτελεσματικό. Εμπεδώνουν την πειθαρχία περισσότερο από κάθε άλλον και αποτελούν υποδείγματα πειθαρχίας. Είναι οι συνδετικοί κρίκοι των αξιωματικών με τους στρατιώτες, είτε επαγγελματίες είτε κληρωτούς.
Στην Ελλάδα οι υπαξιωματικοί μετά από κάποια χρόνια λαμβάνουν βαθμούς αξιωματικών και μπαίνουν στην πυραμίδα διοίκησης χωρίς να διαθέτουν τα κατάλληλα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα για το σκοπό αυτό. Σε ηλικίες κοντά στα σαράντα γίνονται αξιωματικοί και μπορούν να αναλάβουν οποιοδήποτε καθήκον με τους αξιωματικούς των παραγωγικών σχολών.
Το γεγονός αυτό τους φέρνει αντιμέτωπους με ένα σωρό προβλήματα, κυρίως με την έλλειψη της θεωρητικής γνώσης της αποστολής τους. Πολλοί ξεφεύγουν από την εξειδίκευση τους και γίνονται γενικών καθηκόντων σε ηλικίες που είναι δύσκολο να μάθουν καινούργια πράγματα. Αντιδρούν σε νεωτερισμούς και καινοτομίες απλά και μόνο γιατί φοβούνται το άγνωστο. Αμύνονται έναντι των αποφάσεων των προϊσταμένων τους λόγω της ελλιπούς κατανόησης του τρόπου λήψεως αποφάσεων σε υψηλό επίπεδο και δημιουργούν προβλήματα χωρίς να έχουν καμία πρόθεση να το κάνουν.
Κι όλα αυτά συμβαίνουν γιατί κανείς δεν παίρνει την ευθύνη να προχωρήσει σε βαθιές τομές καιν’ απαντήσει με σαφήνεια και καθαρότητα στα ρητορικά ερωτήματα που τέθηκαν νωρίτερα.
Είναι πραγματικά απορίας άξιον, πως τόσοι και τόσοι Αρχηγοί με εμπειρίες και γνώσεις δεν έχουν βάλει το χέρι “επί των τύπων των ήλων” για να αναγνωρίσουν το πρόβλημα και να το λύσουν. Καμία πολιτική ηγεσία δεν άκουσε ποτέ για τους ανθρώπους αυτούς που εκεί στηρίζονται οι Ένοπλες Δυνάμεις; Δεν ενδιαφέρθηκε κανείς αν κοντά στα πενήντα του ένας επαγγελματίας περνάει σχολεία μαζί με 30χρονους και πρέπει ν’ ανταπεξέλθει το ίδιο μ’ αυτούς; Δεν άκουσε ποτέ κανείς κωμικές ιστορίες με στρατιωτικούς που προσπαθούσαν να είναι κύριοι και δεν τα κατάφερναν γιατί δεν τους έδωσαν τα εφόδια που απαιτούνταν;
Εσχάτως, τους ρίξαμε σε άλλη παγίδα: Τον συνδικαλισμό. Όντας μακριά από τα κέντρα αποφάσεων πάνε να μπούνε από το παράθυρο. Αν ακουγόταν η φωνή τους όπως έπρεπε θα είχαμε συνδικαλιστές; Αν είχαν ρόλο απόλυτα οριοθετημένο και σαφή δικαιώματα (που όλα είναι στον αέρα) θα έτρεχαν στα δικαστήρια; Αν είχαν τη μέριμνα που απαιτείται θα διαμαρτύρονταν; Πάλι ρητορικές ερωτήσεις.
Διαθέτουμε πολύ άξια στρατιωτική ηγεσία, διαθέταμε πολύ άξιους Αρχηγούς, δεν διαθέτουμε τολμηρούς πολιτικούς, αλλά αυτό αντισταθμίζεται. Το αντίβαρο λέγεται γενναίες αποφάσεις. Οφείλουμε να τις πάρουμε κι ας φορτωθούμε το κόστος των αντιδράσεων και των προβλημάτων που προσωρινά θα ανακύψουν.
Η κοινωνία αλλάζει δραματικά και οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν αποστολή να είναι πρωτοπόρες στις αλλαγές κι όχι ουραγοί, όπως ενδεχομένως να τις θέλει το πολιτικό σύστημα. Ιδού λοιπόν η Ρόδος ιδού και το πήδημα!