Δημοσίευση κειμένου του Αντιστράτηγου της ΕΛ. ΑΣ. ε.α. Νικόλαου Μπλάνη*
1. Είναι σύνηθες το φαινόμενο κάποιοι να παραστάνουν τους αστυνομικούς και να εξαπατούν-εκβιάζουν πολίτες, ιδίως επιχειρηματίες, πουλώντας πλαστά ημερολόγια της Αστυνομίας ή εισιτήρια θεατρικών παραστάσεων δήθεν για τους αστυνομικούς κ.λ.π, εκθέτοντας έτσι και το κύρος της Αστυνομίας. Ας δούμε πως αντιμετωπίζεται το θέμα αυτό της χρήσης από τρίτους τίτλων, εμβλημάτων και μέσων της Αστυνομίας.
2. Οι διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 115 του ν.δ.3365/1955, όπως προστέθηκε με το άρθρο 18 του ν.δ.4101/1960 όριζαν τα εξής :
"7. Με φυλάκισιν τουλάχιστον ενός μηνός τιμωρείται ή άνευ αδείας του Υπουργού Δημοσίας Τάξεως επί σκοπώ διαφημίσεως, διαδόσεων ή κυκλοφορίας εντύπων ή άλλων ειδών χρησιμοποίησις ως τίτλου αυτών των όρων : "ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗ", "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗ", "ΣΩΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ", ή παρεμφερών τοιούτων αναφερομένων αμέσως ή εμμέσως εις τα Σώματα Ασφαλείας ή τας Υπηρεσίας αυτών, ως και η απεικόνισις επί τω αυτώ σκοπώ ανδρών των Σωμάτων Ασφαλείας".
3. Όμως σύμφωνα με το υπ΄ αριθμ. 4016/1988 Βούλευμα του Συμβουλίου Πλημ/κών Αθηνών η διάταξη της παρ. 7 του ν.δ.3365/1955 που θεσπίζει την υποχρέωση λήψεως αδείας από τον Υπουργό Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης για την χρησιμοποίηση ως τίτλου σε έντυπο των συγκεκριμένων όρων που αναφέρονται σ΄ αυτή, καθώς και για την απεικόνιση σ΄ αυτό ανδρών των Σωμάτων Ασφαλείας, για τον σκοπό διαφημίσεως, διαδόσεως ή κυκλοφορίας του διάταξη είναι αντίθετη προς το άρθρο 14 του Συντάγματος που θεσπίζει και διασφαλίζει την ελευθερία του τύπου, στο περιεχόμενο της οποίας περιλαμβάνεται και η ελευθερία της εκδόσεως οποιουδήποτε εντύπου (με οποιονδήποτε τίτλο ή περιεχόμενο) χωρίς να εξαρτάται η έκδοση από την προηγουμένη λήψη αδείας οποιασδήποτε αρχής (προληπτικό σύστημα ελέγχου, ως ανελεύθερο, απαγορεύεται κατά το άρθρο 14 παρ. 2 του Συντάγματος και μόνον κατασταλτική επέμβαση της αρχής επιτρέπεται, εκ των υστέρων, μετά την δημοσίευση για την επιβολή κυρώσεων για τις παραβάσεις που έγιναν). Επομένως, η παραπάνω διάταξη ως αντισυνταγματική δεν είναι εφαρμοστέα από τις δικαστικές αρχές και η παράβασή της δεν μπορεί να θεμελιώσει ποινική ευθύνη.
4. Σκοπός των εν λόγω διατάξεων όμως δεν ήταν ο έλεγχος της ελεύθερης έκφρασης και επικοινωνίας, αλλά η προστασία αφενός των Σωμάτων Ασφαλείας από τη δυσφήμιση με τη δημιουργία της εσφαλμένης αντίληψης, ότι τα αναφερόμενα απηχούν τις απόψεις τους και αφετέρου του κοινού από τον κίνδυνο εξαπάτησής του για προφανείς λόγους.
5. Προκειμένου λοιπόν να αποφευχθούν παρόμοια προβλήματα θεσπίσθηκαν οι διατάξεις, του άρθρου 11 του ν.2622/1998, οι οποίες και απαγορεύουν ρητά την χρησιμοποίηση των εν λόγω όρων. Εξάλλου οι νέες διατάξεις περιλαμβάνουν και το αντικείμενο της χρησιμοποίησης προσωπικού και μέσων της Αστυνομίας (π.χ. περιπολικών) για γυρίσματα ταινιών.
6. ΄Ετσι προβλέπεται πλέον ότι, όποιος, στα πλαίσια επιχειρηματικής, εμπορικής ή άλλης δραστηριότητας με σκοπό τη διαφήμιση, διάδοση ή κυκλοφορία εντύπων ή άλλων ειδών, χρησιμοποιεί ως τίτλο αυτών ή των επιχειρήσεών του τους όρους "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ", "ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ", "ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑ", ή "ΣΩΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ" ή άλλους όρους που αναφέρονται με οποιονδήποτε τρόπο στα Σώματα Ασφαλείας ή τις Υπηρεσίες αυτών, καθώς και όποιος χρησιμοποιεί για τον ίδιο σκοπό ως απεικόνιση προσωπικό των Σωμάτων Ασφαλείας ή τα σήματα και εμβλήματα αυτών, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρις ενός (1) έτους και χρηματική ποινή μέχρι ενός εκατομμυρίου (1.000.000) δραχμών.
7. Κατ΄ εξαίρεση επιτρέπεται η χρήση των ανωτέρω τίτλων, σημάτων και εμβλημάτων για την κάλυψη αναγκών εξωτερικών γυρισμάτων ταινιών, κατόπιν άδειας του Αρχηγού του οικείου Σώματος, στην οποία καθορίζονται και οι όροι χρήσης τους. Για την κάλυψη των ιδίων αναγκών είναι δυνατόν να διατίθεται και η χρήση προσωπικού και μέσων των Σωμάτων Ασφαλείας με άδεια του ίδιου οργάνου, ύστερα από αίτημα του παραγωγού, ο οποίος υποχρεούται να καταβάλλει υπέρ του Δημοσίου το κόστος χρήσης αυτών και να ασφαλίζει αυτά για το χρόνο χρήσης τους. Η χρησιμοποίηση μικρογραφιών (μινιατούρων) των ως άνω μέσων για εκπαιδευτικούς, ψυχαγωγικούς ή διαφημιστικούς σκοπούς επιτρέπεται ελευθέρως.
8. Με απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δημόσιας Τάξης καθορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη χορήγηση των ως άνω αδειών, ο τρόπος καταβολής του και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
* Νικόλαος Μπλάνης Αντιστράτηγος της ΕΛ. ΑΣ. ε.α.
Επίτιμος προϊστάμενος του Κλάδου Οργλανωσης και Ανθρώπινου Δυναμικού/Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ. και Πτυχιούχος Νομικής Σχολής