Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών:
Αλλοδαπός είναι κάθε φυσικό πρόσωπο που δεν έχει την ιθαγένεια της χώρας στην οποία διαμένει ή πρόκειται για άτομο το οποίο δεν του έχει χορηγηθεί κάποια σχετική (ανιθαγενής).
Οι βασικές κατηγορίες αλλοδαπών, ανάλογα με το νομικό καθεστώς που τους διέπει, είναι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες. Μετανάστης είναι το άτομο που διαμένει για τουλάχιστον έξι (6) μήνες μακριά από τον συνήθη τόπο κατοικίας του. Με τη χρήση του όρου μετανάστευση καλούμε τη μόνιμη ή προσωρινή μεταβολή του τόπου εγκατάστασης ενός ατόμου ή ενός κοινωνικού συνόλου για ποικίλους λόγους, κυρίως οικονομικούς ή κοινωνικούς. Η μετανάστευση, με βάση το καθεστώς εισόδου και παραμονής στη χώρα υποδοχής, διακρίνεται σε τυπική (νόμιμη) και παράτυπη (παράνομη) μετανάστευση. Τυπικοί (νόμιμοι) μετανάστες είναι τα πρόσωπα τα οποία έχουν εισέλθει και παραμένουν νόμιμα στη χώρα, η παρουσία των οποίων έχει καταγραφεί από τις αρμόδιες αρχές και τους έχει χορηγηθεί η απαιτούμενη άδεια παραμονής και εργασίας στη χώρα. Με τον όρο παράτυποι μετανάστες χαρακτηρίζουμε το σύνολο των αλλοδαπών οι οποίοι, είτε εισήλθαν στη χώρα εξαρχής, στερούμενοι των απαιτούμενων νομιμοποιητικών - ταξιδιωτικών εγγράφων, οπότε χαρακτηρίζονται ως «λάθρα» εισακτέοι στο ελληνικό έδαφος, είτε εισήλθαν νόμιμα μεν, υπό κάποια ιδιότητα (τουρισμός, σπουδές, νόμιμη εργασία κ.λ.π.), αλλά στη συνέχεια με την παρέλευση του χρονικού ορίου ισχύος αυτών, επιλέγουν την παραμονή στη χώρα, ως αντικανονικοί μετανάστες. Πολλοί μετανάστες έχουν λανθασμένη πεποίθηση ότι χρησιμοποιώντας ένα πλαστό έγγραφο, ή στερούμενοι των απαιτούμενων νομιμοποιητικών εγγράφων, θα τους δοθεί η δυνατότητα να λάβουν άσυλο από κάποια χώρα κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με τη χρήση του όρου πρόσφυγες, αναφερόμαστε σε αλλοδαπούς η προστασία των οποίων διέπεται από τις αρχές του Άρθρου 1 § 2α της Σύμβασης της Γενεύης, όπως τροποποιήθηκε με το Άρθρο 12 του Πρωτοκόλλου της Ν. Υόρκης, εφόσον βρίσκονται εκτός της χώρας υπηκοότητάς τους, λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης, εξαιτίας της φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης, πολιτικών πεποιθήσεών τους ή των πολιτικών και κοινωνικών καταστάσεων που επικρατούν στη χώρα αναφοράς τους και οι οποίοι, για τον προρρηθέντα λόγο, αδυνατούν ή δεν επιθυμούν να επιστρέψουν στη χώρα προέλευσής τους.
Η συνεχής αυτή μαζική και ανεξέλεγκτη εισροή μεταναστών έχει αυξήσει το ποσοστό των αλλοδαπών που διαβιούν στην Χώρα μας. Όπως έχει ανακοινώσει ο Ο.Η.Ε., οι μετανάστες -και ειδικότερα οι γυναίκες και τα ασυνόδευτα παιδιά-, συνήθως έχουν περιορισμένη πρόσβαση στην περίθαλψη και την εκπαίδευση, καθιστώντας τους εύκολα θύματα σωματικής, ψυχολογικής, και σεξουαλικής εκμετάλλευσης - κακοποίησης. Εμποδίζεται ή δυσχεραίνεται η επανασύνδεση με τις οικογένειές τους, ενώ συλλαμβάνονται και κρατούνται σε συνθήκες και όρους που αντίκεινται στις διατάξεις κειμένων διεθνών συμβάσεων, παραβιάζοντας κατάφωρα τα δικαιώματά τους και καθιστώντας τους έτσι ευάλωτους στα «πλοκάμια» της λαθραίας διακίνησης.
Λαμβάνοντας υπόψη τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα από Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (Δ.Ο.Μ.), τη παρελθούσα χρονιά εισήλθαν στην Ελλάδα δια θαλάσσης 29.595 πρόσφυγες και μετανάστες, την στιγμή που το 2016 ο αριθμός αυτός άγγιξε τους 173.614. Την ίδια ώρα, ο Δ.Ο.Μ. ανακοίνωσε ότι ο τραγικός αριθμός των ανθρώπων που πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν την Ευρώπη την περασμένη χρονιά, ανήλθε στους 3.116 (ένα νούμερο που πιθανώς να αυξηθεί καθώς η διαδικασία καταμέτρησης δεν έχει ακόμη περαιωθεί). Το 2016, αντίστοιχα, είχαμε 5.143 καταγεγραμμένους θανάτους προσφύγων και μεταναστών στη προσπάθειά τους να διασχίσουν το πέλαγος.
Η πορεία και η συνεχόμενη όξυνση του μεταναστευτικού προβλήματος επιτάσσει την αναγνώριση και κοινή παραδοχή της ανάγκης για ουσιαστική συνεργασία με όλους τους διεθνούς και ευρωπαϊκούς θεσμούς με απώτερο στόχο την αποτελεσματική διαχείρισή του. Η Ελλάδα αποτελώντας ένα γεωφυσικό σταυροδρόμι ηπείρων με διαφορετικό πολιτισμικό και πολιτικό υπόβαθρο και status quo οργάνωσης, αποτελεί το κέντρο διέλευσης ανήμπορων και ταλαιπωρημένων ατόμων, μεταξύ των οποίων όμως και ατόμων που καπηλεύονται ταυτότητες και εθνικότητες, απολαμβάνοντας τις ευοίωνες συνθήκες φιλοξενίας αλλοδαπών, λόγω των εμπόλεμων καταστάσεων που επικρατούν σε διάφορα μέρη.
Η ελληνική κοινωνία αλλάζει διαρθρωτικά τη σύνθεσή της κάνοντας τα πρώτα της βήματα στην αποκαλούμενη πολυπολιτισμική κοινωνία όπου άτομα διαφορετικής κουλτούρας και πολιτιστικής κληρονομιάς συμβιούν και συνυπάρχουν, η ποικιλία των οποίων από μόνη της μπορεί να διαταράξει την ομαλή τους συνύπαρξη. Είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί μια ολοκληρωμένη μεταναστευτική πολιτική σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με πρώτο βήμα προόδου την αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου, που μετατρέπει ως γνωστόν τη Χώρα μας σε «αποθήκη» καταπονημένων ανθρώπινων ψυχών και παραβλέπει την αναγκαιότητα ανακατανομής των βαρών και των πόρων που διατίθενται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η παράτυπη μετανάστευση αποτελεί κοινό πρόβλημα των χωρών της Ε.Ε. και συνεπώς χρήζει κοινής και ριζικής αντιμετώπισης. Απαιτείται συνέχεια και συνέπεια στην τήρηση των συλλογικών συμφωνιών και συμβάσεων από όλες ανεξαιρέτως, τις χώρες που έχουν συνυπογράψει και σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο ώστε να γίνεται επανεισδοχή των παράτυπων μεταναστών στην Τουρκία. Η συνδρομή της Frontex κρίνεται επιτακτική, διότι εάν παραβλέψουμε το γεγονός ότι ο αριθμός των προσφύγων τη δεδομένη χρονική στιγμή λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών που επικρατούν στη χώρα μας, εμφανίζεται μειωμένος, είναι όμως πλασματικός καθώς μόλις οι συνθήκες αυτές βελτιωθούν την άνοιξη, θα ακολουθήσει κλιμάκωση και ραγδαία αύξηση.
«Η Ελληνική Αστυνομία όμως δεν αντέχει άλλο, έχοντας επωμιστεί, και το τεράστιο αυτό ζήτημα στα ήδη δυσβάστακτα καθήκοντά της.»
Οι μετανάστες όντας εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα, έχουν δικαίωμα στη ζωή. Το δικαίωμά τους αυτό όμως έχει προαπαιτούμενο την εξασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης. Αδυνατώντας να τις εξασφαλίσουν, εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά, στρέφονται σε έκνομες πράξεις και συναναστρέφονται με τον αποκαλούμενο «υπόκοσμο» οδηγώντας σε καταστάσεις «γκετοποιήσής» τους. Διαβιούν υπό ακατάλληλες συνθήκες και κάνουν έκκληση να τους στείλουν πίσω στην χώρα προέλευσής τους ή να τους επιτρέψουν να εργαστούν. Αναγκάζονται να επιδεικνύουν παραβατική συμπεριφορά διαπράττοντας κλοπές, διαρρήξεις και ληστείες ενίοτε σε καθημερινή βάση, αποκλειστικά και μόνο για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην.
Η Πολιτεία οφείλει να προσδώσει το αίσθημα της ασφάλειας στους πολίτες. Δεν αρκούν οι ευαρέσκειες, ούτε οι όποιες τυπολατρικές ομιλίες περί ηρωϊκών πράξεων αστυνομικών. Επιβάλλεται η λήψη όλων των ενδεδειγμένων μέτρων σε όλα τα επίπεδα για τη θωράκιση του αστυνομικού που προτάσσει τον εαυτό του, προκειμένου να αισθάνεται ασφαλής ο πολίτης!
Η όξυνση του μεταναστευτικού προβλήματος με τη συνεχιζόμενη ανεξέλεγκτη ροή μεταναστών και προσφύγων στη χώρα μας, επιδεινώνει τις συνθήκες εργασίες των αστυνομικών και τις εν γένει παρεχόμενες υπηρεσίες ασφαλείας του Σώματος προς τον πολίτη, διαταράσσει την ούτως ή άλλως διαταραγμένη από τα μνημόνια και την οικονομική κρίση, κοινωνική ζωή και γι’ αυτό δεν μπορεί ως Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθηνών, παρά να μας ενεργοποιεί και να μας θέτει σε εγρήγορση, αναζητώντας ουσιαστικές και δραστικές λύσεις.
Τα αστυνομικής φύσεως αυτά μέτρα ανάνηψης, ωστόσο, επιμένουμε ότι πρέπει να συνοδεύονται και με άλλα, καθοριστικά, τόσο για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, όσο και για την θωράκιση του αστυνομικού προσωπικού που εμπλέκεται.
Κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου.
Κλείνοντας, κάνοντας σχετική μνεία και επικαλούμενος την πραγματικότητα με την οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι σε καθημερινή βάση, πλείστες των φορών που αποχωρούμε απογευματινές - βραδινές ώρες από τα γραφεία της Ένωσής μας επί της οδού Χαλκοκονδύλη στο κέντρο της πόλης, αποκτούμε την αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε «άλλη» χώρα, όπου ισχύουν «άλλοι» κανόνες.
«Αν δεν αντιλαμβάνεστε τι εννοούμε μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας θα σας βοηθήσει…»
Του Χύτα Κωνσταντίνου
Αντιπροέδρου Ε.ΑΣ.Υ. Αθηνών
** Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τεύχος μηνών Δεκεμβρίου 2017 - Ιανουαρίου 2018 της εφημερίδας "Σύγχρονη Αστυνομία"