Ένας στους 10 εφήβους 15 ετών έχει κάνει χρήση κάνναβης

Κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ σε εφήβους εμφανίζουν διαχρονικά μειούμενη τάση στη χώρα μας σύμφωνα με έρευνα για τις εξαρτητικές συμπεριφορές στην εφηβεία που πραγματοποιήθηκε από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (HBSC/WHO, 2014) σε δείγμα 4.141 μαθητών ηλικίας 11, 13 και 15. Οι τάσεις αυτές ενδεχομένως συνδέονται με την αύξηση των τιμών πώλησης των προϊόντων καπνού και οινοπνευματωδών, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση ενώ στην ερμηνεία των παραπάνω τάσεων θα πρέπει να αναφερθεί και η πιθανή συμβολή των προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής της υγείας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την αλλαγή στις στάσεις και συμπεριφορές των εφήβων απέναντι στον καπνό και το αλκοόλ και τις επιπτώσεις από τη χρήση των ουσιών αυτών στην υγεία. Ωστόσο δε συμβαίνει το ίδιο με τη χρήση κάνναβης.

Αύξηση λοιπόν, παρατηρείται στο ποσοστό των εφήβων στη χώρα μας που έχουν δοκιμάσει ή εξακολουθούν να κάνουν χρήση κάνναβης, γεγονός που θα πρέπει να μας κρατήσει σε εγρήγορση. Μάλιστα μία μικρή αλλά σημαντική μερίδα εφήβων (το 2,1% των 15χρονων) –εκτός από το ότι έχουν χρησιμοποιήσει κάνναβη– καπνίζουν τσιγάρα καθημερινά και καταναλώνουν αλκοόλ συχνά. Οι έφηβοι αυτοί, όπως αναφέρεται στην έρευνα διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για συνέχιση της χρήσης, κατάχρηση και εξάρτηση από τις ουσίες αυτές καθώς και υιοθέτησης άλλων συμπεριφορών υψηλού κινδύνου, καθιστώντας συνεπώς επιτακτική την ανάγκη ανάπτυξης επικεντρωμένων παρεμβάσεων πρόληψης προσαρμοσμένων στα χαρακτηριστικά του πληθυσμού αυτού.

Πιο αναλυτικά όσον αφορά τη χρήση κάνναβης το 2014, ένας στους 10 εφήβους ηλικίας 15 ετών (9,6%) ανέφερε ότι είχε κάνει χρήση κάνναβης έστω και μία φορά στη ζωή. Μεταξύ των 15χρονων που ανέφεραν το 2014 χρήση κάνναβης έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή, οι περισσότεροι (7,6%) χρησιμοποίησαν την ουσία στη διάρκεια των 12 τελευταίων μηνών πριν από την έρευνα, ενώ σχεδόν οι μισοί (4,9%) είχαν κάνει χρήση τις 30 τελευταίες ημέρες.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας διαπιστώνεται περαιτέρω αύξηση των εφήβων που κάνουν χρήση κάνναβης αφού από το 3,7% το 2006, το ποσοστό αυξήθηκε σε 7,2% το 2010 και στην τελευταία έρευνα έχουμε περαιτέρω αύξηση με το ποσό να διαμορφώνεται στο 9,6%. Μεγάλη είναι η αύξηση των κοριτσιών που κάνουν χρήση κάνναβης καθώς το 2010 το ποσοστό τους ήταν 3,7% ενώ το 2014 σχεδόν διπλασιάστηκε καθώς διαμορφώθηκε στο 7,3%.

Τα αγόρια αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό χρήση κάνναβης. Πιο συγκεκριμένα, στα αγόρια παρατηρούνται σημαντικά υψηλότερα ποσοστά πρόσφατης χρήσης καθώς και επανάληψης της χρήσης, συγκριτικά με τα κορίτσια . Σε γεωγραφικό επίπεδο, η πρόσφατη χρήση κάνναβης είναι σημαντικά χαμηλότερη στις περιοχές εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης (Αθήνα και Θεσσαλονίκη δεν διαφέρουν μεταξύ τους).

Κάπνισμα

Το 2014, είχαν καπνίσει έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή ένας στους 3 15χρονους (36,9%), ένας στους 7 13χρονους (14,6%) και το 1,6% των 11χρονων μαθητών (Γράφημα 1). Μεταξύ των 15χρονων που είχαν καπνίσει έστω και μία φορά στη ζωή τους, ένας στους 2 (19,7%) είχε καπνίσει πρόσφατα (τις 30 τελευταίες ημέρες πριν από την έρευνα), σχεδόν ένας στους 3 (11,4%) κάπνιζε καθημερινά, ενώ σχεδόν ένας στους 5 (8,2%) κάπνιζε τουλάχιστον έξι τσιγάρα την ημέρα — σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά 13χρονων και 11χρονων.

Αν και με διακυμάνσεις στα ενδιάμεσα έτη, μεταξύ 1998 και 2014 μειώθηκε το ποσοστό των εφήβων που ανέφεραν ότι έχουν καπνίσει έστω και μια φορά στη ζωή (αφορά όλες τις ηλικίες). Σταθερότητα παρατηρείται ωστόσο στο καθημερινό κάπνισμα. Στους 15χρονους, την τετραετία 2010-2014 παρατηρήθηκε τάση μείωσης στο κάπνισμα έστω και μια φορά σε όλη τη ζωή (από 42,3% στο 36,9%), σημαντική μείωση στο κάπνισμα τον τελευταίο μήνα (από 26,0% στο 19,7%), ενώ δεν υπήρξε μεταβολή στο καθημερινό ή βαρύ κάπνισμα . Δεν παρατηρούνται σημαντικές μεταβολές διαχρονικά στα ποσοστά επιπολασμού του καπνίσματος στα φύλα.

Αλκοόλ

Ένας στους 2 εφήβους (53,3%) απάντησε το 2014 ότι έχει πιει αλκοόλ έστω και μια φορά στη ζωή του, ενώ σχεδόν ένας στους 3 (30,0%) ανέφερε κατανάλωση αλκοόλ τις τελευταίες 30 ημέρες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας. Ποσοστό 5,2% των εφήβων ανέφεραν ότι κατανάλωσαν αλκοόλ περισσότερες από 5 ημέρες κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα. Ένας στους 10 εφήβους (9,1%) ανέφερε ότι, σε μια συνηθισμένη περίσταση, πίνει τουλάχιστον 3 ποτά. Ένας στους 5 εφήβους (20,6%) είχε τουλάχιστον ένα περιστατικό μέθης στη ζωή του, ενώ σε ποσοστό 5,9% οι έφηβοι μαθητές είχαν μεθύσει κατά τον τελευταίο μήνα. Τα αγόρια ανέφεραν κατανάλωση αλκοόλ σε υψηλότερα ποσοστά από τα κορίτσια, με εξαίρεση τη μέθη, την οποία αγόρια και κορίτσια ανέφεραν σε παρόμοια ποσοστά.

Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και το ποσοστό κατανάλωσης αλκοόλ και μέθης. Το 2014, ένας στους πέντε 15χρονους εφήβους (20,5%) ανέφερε ότι, όταν πίνει, πίνει συνήθως τουλάχιστον 3 ποτά, ενώ σε ποσοστό 5,8% ανέφεραν ότι πίνουν 5 ή περισσότερα ποτά. Ένας στους 8 15χρονους ανέφερε ότι είχε μεθύσει κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ημερών πριν τη διεξαγωγή της έρευνας (11,9%), ενώ ποσοστό 4,9% των 11χρονων ανέφεραν ότι έχουν μεθύσει έστω και μια φορά στη ζωή τους.

Όπως αναφέρεται στην έρευνα διαχρονικά, παρατηρείται μείωση στο ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν κατανάλωση αλκοόλ. Ειδικότερα, από το 2010 στο 2014 μειώθηκε σημαντικά το ποσοστό των εφήβων που ανέφεραν πρόσφατη κατανάλωση αλκοόλ (από 41,5% σε 30,0%) –η μείωση αυτή παρατηρήθηκε σε όλες τις ηλικίες–, ενώ το ίδιο δεν ισχύει γα την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Στη δωδεκαετία 2002-2014 μειώθηκαν σημαντικά τα περιστατικά μέθης στους εφήβους (από 24,4% σε 20,6%), κυρίως στις μικρότερες ηλικίες.

Ολόκληρη η έρευνα