Γράφει ο Νικόλαος Μπλάνης
1. Ξεκινάει το νέο ακαδημαϊκό έτος στις Αστυνομικές Σχολές. Το νέο θεσμικό πλαίσιο για την αστυνομική εκπαίδευση είναι πραγματικότητα με τη θεσμοθέτηση των νέων ρυθμίσεων (σε αντικατάσταση του ν.4249/2014 και μετά την απόρριψη από το ΣτΕ του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος) με τυπικό νόμο (ν.4962/28-7-2022), οι οποίες ακολούθησαν το πλαίσιο των Παραγωγικών Σχολών των Ενόπλων Δυνάμεων. Η εφαρμογή στην πράξη (υλοποίηση) είναι το δύσκολο, ως συνήθως, και θα καθυστερήσει πολύ (πέρασαν ήδη 8 χρόνια να θεσπιστεί ο νέος νόμος), δεδομένου ότι πρέπει να εκδοθεί σωρεία κανονιστικών πράξεων. Εξάλλου δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εκείνες, που νόμοι έμειναν στα χαρτιά (ανεφάρμοστοι). Τι πραγματικά όμως γίνεται; Ισχύει η δήλωση του Υπουργού ότι…«Η Ακαδημία των Αξιωματικών της ΕΛ-ΑΣ γίνεται πανεπιστημιακή σχολή»;;;
2. Ως γνωστόν η ουσιαστική μεταρρύθμιση και αναβάθμιση ξεκίνησε με το ν.2226/1994, όταν θεσμοθετήθηκαν οι γενικές εξετάσεις. Ο ν. 4249/2014, πέραν των διατάξεων για την αναδιάρθρωση (ή καλύτερα διάλυση) της ΕΛ-ΑΣ, που, με την αλλαγή του Υπουργού, ακυρώθηκαν στο σύνολό τους (με το άρθρο 231 του ν. 4281/2014 και π.δ.178/2014), περιλάμβανε και τις άστοχες, ανεδαφικές και τουλάχιστον αμφιλεγόμενες διατάξεις για την Αστυνομική Ακαδημία, τις οποίες προσπάθησε να διορθώσει το Υπουργείο με σχέδιο Π.Δ/τος, που όμως το ΣτΕ έκρινε μη νόμιμο, καθώς το περιεχόμενό του έπρεπε «να αποτελέσει αντικείμενο ρυθμίσεως τυπικού νόμου» (βλ.γνωμ.119/2019). Έτσι ήρθε ο τελευταίος ν. 4962/2022.
3. Το τι πραγματικά γίνεται αποκαλύπτει η έκθεση του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής που αναφέρει ότι… «η νομική φύση της Σχολής Αξιωματικών ΕΛ-ΑΣ (ΣΑΕΑ) δεν μεταβάλλεται… Η Σχολή διατηρείται ως ανήκουσα στην ανώτατη βαθμίδα εκπαίδευσης και ορίζεται εκ νέου, ότι παρέχει ισότιμη εκπαίδευση και χορηγεί ισότιμα πτυχία με τα ΑΕΙ. Διατηρείται εξ άλλου και η ρύθμιση του άρθρου 14 παρ.1 του ν.3686/2008, σύμφωνα με το οποίο η ΣΑΕΑ αποτελεί παραγωγική σχολή». Τονίζεται επίσης ότι «η εισαγωγή σπουδαστών σε αυτήν γίνεται με το σύστημα των γενικών εξετάσεων (ν. 2226/1994) προς διασφάλιση των συνταγματικών αρχών της αξιοκρατίας και της ισότητας». Επίσης ότι…«ο κύριος χαρακτήρας της δεν είναι προεχόντως ακαδημαϊκός, δεδομένου ότι έχει ως κύρια αποστολή την άρτια επαγγελματική κατάρτιση, τη γενική μόρφωση και την κατάλληλη σωματική και ψυχική προετοιμασία των εκπαιδευομένων, ώστε να καταστούν ικανοί αξιωματικοί και όχι την παροχή γενικής ανώτατης εκπαίδευσης με βάση τις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της πλήρους αυτοδιοίκησης, όπως τα λοιπά ΑΕΙ»
4. Περαιτέρω …«η ΣΑΕΑ χαρακτηρίζεται ρητά στο νόμο ως παραγωγική σχολή, με αποτέλεσμα η εισαγωγή σε αυτήν να οδηγεί σε πρόσβαση σε δημόσια θέση, δηλαδή σε διορισμό στο δημόσιο. Ενόψει των ανωτέρω τελεί προδήλως υπό διαφορετικές συνθήκες σε σχέση με τα λοιπά ΑΕΙ από την άποψη του σκοπού και του περιεχομένου της παρεχόμενης εκπαίδευσης, της οργάνωσης των σπουδών και των υποχρεώσεων των σπουδαστών…».
5. Σε σχέση με τη Σχολή Αστυφυλάκων, που αποτελεί μία από τις τρεις Σχολές της Αστυνομικής Ακαδημίας (οι άλλες είναι η Σχολή Μετεκπαίδευσης και Επιμόρφωσης και η Σχολή Εθνικής Ασφάλειας) και ανήκει στην ανώτερη βαθμίδα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, υπενθυμίζεται ότι…«στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, κατά τη διάταξη του άρθρου 16 του Συντάγματος, ανήκουν, τόσο η ανώτατη εκπαίδευση όσο και η ανώτερη επαγγελματική εκπαίδευση, οι οποίες διακρίνονται μεταξύ τους ως προς την αποστολή και την οργάνωση».
6. Με το νέο πλαίσιο αυτονομείται η ΣΑΕΑ, την εποπτεία της οποίας ασκεί ο Υπουργός μέσω του Επιτελείου του Αρχηγείου (την ακαδημαϊκή εκπαίδευση εποπτεύει ο Υπουργός Παιδείας). Συστήνονται συλλογικά (Εκπαιδευτικό Συμβούλιο και Ακαδημαϊκή Συνέλευση) και μονοπρόσωπα όργανα ( Κοσμήτορας, Διευθυντές Τομέων). Επίσης συστήνεται Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας και καταρτίζονται κοινά προγράμματα σπουδών με άλλα ιδρύματα και προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών. Το διδακτικό προσωπικό είναι πλήρους απασχόλησης (ΔΕΠ-ΕΕΔΙΠ), επισκέπτες καθηγητές και λοιπό επιστημονικό προσωπικό. Για την αστυνομική εκπαίδευση απασχολείται προσωπικό Σ.Α. και Ε.Δ. εν ενεργεία ή εν αποστρατεία, δημόσιοι υπάλληλοι και δικαστικοί-εισαγγελικοί λειτουργοί.
7. Η επιτυχία των εν λόγω θεσμικών μεταρρυθμίσεων θα αναδειχθεί στην πράξη. Σε κάθε περίπτωση αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς την περαιτέρω αναθεώρηση του ουσιαστικού (θεωρητικού και πρακτικού) περιεχομένου της εκπαίδευσης, μετεκπαίδευσης και επιμόρφωσης των αστυνομικών (δηλ. των προγραμμάτων), ενόψει των σύγχρονων απαιτήσεων και προοπτικών Δημόσιας Τάξης και Εσωτερικής Ασφάλειας. Γιατί η αναβάθμιση των σπουδών των εκπαιδευομένων, δεν μπορεί να είναι μόνο τυπική (π.χ. μόνο στις νομοθετικές προβλέψεις, στις προβολές μέσω του τύπου κ.λ.π.) αλλά και ουσιαστική. Αυτό σημαίνει υιοθέτηση νέων πρακτικών που αποδεδειγμένα μπορούν να συμβάλουν στην παραγωγή αστυνομικών, οι οποίοι θα έχουν «μάθει τη δουλειά» μέσα στις Σχολές και θα έχουν κατανοήσει τις πραγματικές διαστάσεις του αστυνομικού έργου, ώστε να το ασκήσουν με αποτελεσματικότητα.
Νικόλαος Αθ. Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών