Κλιμάκιο Συνδέσμων - Διασωστών του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής λειτουργεί ήδη από τον Οκτώβριο του 2000 υπαγόμενο διοικητικά στη Διεύθυνση Επιχειρησιακών Μέσων & Ειδικών Μονάδων του Κλάδου Επιχειρήσεων (Ε΄) του Λιμενικού Σώματος και επιχειρησιακά - οργανωτικά στην 384 Μοίρα Έρευνας και Διάσωσης/112 Πτέρυγα Μάχης της Πολεμικής Αεροπορίας. Με τη σύσταση του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής (Ν.3922/2011) και σύμφωνα με το ΠΔ. 67/27-6-2011 περί «Οργάνωσης των Υπηρεσιών του ΛΣ.-ΕΛ.ΑΚΤ.» το Κλιμάκιο αναβαθμίστηκε σε Υπηρεσία αποτελώντας το 3ο Τμήμα της νεοσύστατης Διεύθυνσης Εναερίων Μέσων του Κλάδου Επιχειρήσεων (Α΄) του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής.
Κατ’ αρχήν, ας αναφερθούμε στην 358 ΜΤΜ της Πολεμικής Αεροπορίας που συγκροτήθηκε το 1983 με Ε/Π CH-47C, ΑΒ-205, Β-212, και ΑΒ-206. Η ιστορία της Μοίρας με την σημερινή της μορφή ξεκινά αργότερα, με την μετεγκατάσταση της στην 112Πτέρυγα Μάχης στις 10 Δεκεμβρίου 1984 και την μετονομασία της σε 358 ΜΕΔ στις 18 Απριλίου 1989. Η προμήθεια των Ε/Π AS 332C1 Super Puma αποφασίστηκε το 1998 στο πλαίσιο ενός διαγωνισμού του Υπουργείου Ναυτιλίας, επ' ωφελεία του Λιμενικού Σώματος. Το Δεκέμβριο του 1999 παρελήφθησαν τα δύο πρώτα Ε/Π Super Puma, ενώ η παραλαβή ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 2000 με την παράδοση και του τέταρτου Ε/Π. Η Μοίρα αμέσως ενισχύθηκε με προσωπικό από το Λιμενικό Σώμα, Συνδέσμους και Δύτες – Διασώστες. Τον Ιούλιο του 2003 παρελήφθησαν τα δύο πρώτα Ε/Π AS-332 Super Puma CSAR (Combat Search and Rescue) και το Δεκέμβριο του ιδίου έτους ολοκληρώθηκε η παραλαβή με την προσθήκη και των άλλων δύο. Τον Ιούλιο του 2004 προστέθηκαν και άλλα δύο Super Puma με δυνατότητες CSAR, λόγω όμως των Ολυμπιακών Αγώνων διαμορφώθηκαν σε MEDEVAC (Medical Evacuation) για την υποστήριξή τους. Στις 28 Φεβρουαρίου 2006 η 358 ΜΕΔ, καθώς είχε στελεχωθεί με πολυάριθμο προσωπικό διαφόρων ειδικοτήτων, και ενώ είχε αυξηθεί πολύ ο αριθμός αλλά και η πολυτυπία των Ε/Π της, διασπάστηκε σε τρεις ανεξάρτητες Μοίρες: α) την 358 ΜΕΔ, με Ε/Π ΑΒ-205 και Β-212, β) την 384 ΜΕΔ με Ε/Π AS-332 Super Puma και γ) την ΜΣΕ/Π που ανέλαβε την τεχνική υποστήριξη των Ε/Π των δύο προαναφερθέντων Μοιρών καθώς και του ΣΕΑΒ. Ο στόλος της 384 ΜΕΔ σήμερα αποτελείται από 10 Ελικόπτερα AS-332C1 Super Puma, τα οποία προμηθεύτηκε η χώρα μας την περίοδο 1999-2004, 01 (ένα) Ε/Π επιπλέον που παρέλαβε φέτος τον Ιούλιο, το οποίο ήδη επιχειρεί από τη νήσο Ρόδο, και ένα (01) ακόμη που αναμένεται να παραλάβει έως το τέλος του 2011. Τα ελληνικά Super Puma διαθέτουν ένα πλήρες πακέτο εξοπλισμού αποστολής SAR και μοιράζονται στην Ελευσίνα (έδρα) και στις επιχειρησιακές βάσεις (Α/Ν) της Χίου, της Λήμνου και της Ρόδου.
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ AS-332C-1 SUPER PUMA
Μέγιστο Βάρος Α/Γ: 8.600kg (χαρακτηρίζεται Heavy σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς IAMSAR)
Mέγιστη Ταχύτητα πτήσεως: 167 kt
Μέγιστος αριθμός επιβαινόντων: 19 (μαζί με το πλήρωμα)
Δύο κινητήρες Makila 1A1 με μέγιστη ισχύ 1.877 SHP έκαστος
Διαθέτει: Doppler Radar, Ψηφιακό αυτόματο πιλότο τεσσάρων αξόνων με δυνατότητα μετεώρισης κατά τη διάρκεια της νύχτας, Υπολογιστή Ναυτιλίας, Ολοκληρωμένο σύστημα τηλεπικοινωνιών και ραδιοναυτιλιακών βοηθημάτων (2V/UHF, HF/SSB, 2 VOR/ILS, ADF, DF, DME), RADAR έρευνας-καιρού, FLIR, sprectrolamp, Υδραυλικό Hoist, σύστημα μεταφοράς εξωτερικών φορτίων μέγιστου βάρους 3.000 kg. // Σημειώνεται ότι ο εξοπλισμός Avionics του Super Puma είναι εφάμιλλος του αντίστοιχου των σύγχρονων μαχητικών.
Το Ε/Π AS 332C1 Super Puma είναι δικινητήριο, μονού στροφείου, μέσης μεταφορικής ικανότητας, πολλαπλού ρόλου με μεγάλη ευελιξία, αξιοπιστία και επιβιωσιμότητα και σε περιβάλλον μάχης. Ο τύπος αυτός είναι ιδιαίτερα επιτυχημένος έχοντας επιλεγεί από 37 στρατιωτικές δυνάμεις και περισσότερους από 1000 πολιτικούς χρήστες σε όλο τον κόσμο. Το Super Puma αποδείχθηκε εξαιρετικό για επιχειρήσεις στις εξέδρες πετρελαίου της Βόρειας Θάλασσας, μεταφέροντας προσωπικό και εξοπλισμό. Η είσοδος των Ελικοπτέρων Super Puma σε ελληνική υπηρεσία άλλαξε την ικανότητα και την αποτελεσματικότητα της Έρευνας & Διάσωσης εντός του FIR Αθηνών με έναν τρόπο ασύλληπτο σε σχέση με την εποχή των Agusta-Bell. Πρόκειται για ένα ελικόπτερο που εισήγαγε καινούργια δεδομένα στις αποστολές έρευνας και διάσωσης. Έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει 19 επιβάτες /ναυαγούς ή εναλλακτικά 10 ασθενείς (6 σε φορεία και 4 σε καθίσματα). Η εκτέλεση αποστολών SAR στη διάρκεια της νύκτας πλέον γίνεται ακόμη και με ένταση ανέμου που ξεπερνά τα 65 μίλια (ισοδύναμο δηλαδή με 12 Beaufort κυματισμό θαλάσσης), διασώζοντας διπλάσιο αριθμό ναυαγών στον ίδιο κύκλο!
Η 384 Μοίρα Έρευνας και Διάσωσης επιλαμβάνεται της έρευνας και διάσωσης εντός του FIR Αθηνών στη θάλασσα και στη στεριά σε περίοδο ειρήνης και πολέμου, καθώς επίσης και παντός αεροπορικού ατυχήματος εντός του FIR Αθηνών. Στις αρμοδιότητές της περιλαμβάνονται: α) οι αεροδιακομιδές ασθενών - τραυματιών από τη νησιωτική Ελλάδα, β) η μεταφορά ασθενών - τραυματιών από πλοία που πλέουν εντός του FIR Αθηνών ή πλησίον αυτού, γ) η μεταφορά υψηλών προσώπων (VIP), δ) ο απεγκλωβισμός πλημμυροπαθών, ορειβατών και πυρόπληκτων, ε) η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε όμορες χώρες και όπου αλλού διαταχθεί και στ) η συμμετοχή της σε διεθνείς ασκήσεις έρευνας και διάσωσης καθώς και σε διακλαδικές ασκήσεις. Πιο συγκεκριμένα σε ειρηνική περίοδο η κύρια αποστολή της συνίσταται στην εκτέλεση επιχειρήσεων έρευνας & διάσωσης (SAR) στον χερσαίο και θαλάσσιο χώρο καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου (όντας η μοναδική μοίρα της Π.Α. που διαθέτει ικανότητα ταυτόχρονης υλοποίησης και των δύο διαστάσεων μιας αποστολής SAR ημέρα και νύχτα), ενώ σε περίοδο πολεμικών επιχειρήσεων η αποστολή της μεταπίπτει σε Έρευνα & Διάσωση Μάχης (Combat Search And Rescue). Αυτό πρακτικά σημαίνει αποκάλυψη, εντοπισμό, αναγνώριση και διάσωση ιπταμένων μαχητικών αεροσκαφών που έχουν καταρριφθεί σε εχθρική περιοχή. Τα Ε/Π CSAR φέρουν πυροβόλα στις πλευρικές θύρες εξόδου. Για την εκτέλεση νυκτερινών επιχειρήσεων γίνεται χρήση διοπτρών νυκτερινής όρασης (NVGs:Night Vision Goggles). Δευτερευόντως, και όπως ήδη αναφέραμε, η 384 ΜΕΔ επιφορτίζεται με την εκτέλεση αεροδιακομιδών αλλά και μεταφορών προσώπων VIP και υλικών, αν και σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία οι αποστολές αεροδιακομιδών είναι υπερδιπλάσιες της πρωτεύουσας αποστολής της στην έρευνα και διάσωση! Αποστολές αεροδιακομιδών με Super Puma πραγματοποιούνται από όλες τις βάσεις (Ελευσίνα, Λήμνος, Χίος, Ρόδος). Ιδιαίτερα σημαντική, όμως, είναι η συμβολή του Super Puma που εδρεύει στη Ρόδο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, καθώς η συνεχής αύξηση του πληθυσμού και η διαρκής τουριστική ανάπτυξη στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Δωδεκανήσου καθιστούν απολύτως αναγκαία τη συνεργασία της Π.Α. με το ΕΚΑΒ.
ΠΛΗΡΩΜΑ ΠΑΝΤΑ ΣΕ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι η 384 ΜΕΔ, όπου και δρα η Υπηρεσία Συνδέσμων – Διασωστών, είναι μια ευαίσθητη Μονάδα ανθρωπιστικού χαρακτήρα με τεράστια προσφορά εθνικής σημασίας και σπουδαίο κοινωνικό έργο, η οποία διαθέτει – εκτός των άξιων πιλότων και μηχανικών της Πολεμικής Αεροπορίας – και Λιμενικούς που αψηφώντας τους καιρούς και τους κινδύνους πετούν για να σώζουν ζωές. Συγκεκριμένα, το Super Puma επανδρώνεται με 1 Κυβερνήτη, 1 Συγκυβερνήτη, 1 Μηχανικό της Πολεμικής Αεροπορίας, 1 Σύνδεσμο - Σύμβουλο και 2 Δύτες - Διασώστες του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. Το πλήρωμα βρίσκεται καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου σε ετοιμότητα 30 λεπτών, η οποία μεταπίπτει σε μέγιστη ετοιμότητα 15 λεπτών εφόσον απαιτηθεί. Οι συνάδελφοι Λιμενικοί που υπηρετούν σε αυτήν την μάχιμη Υπηρεσία καταβάλλουν καθημερινά συστηματική προσπάθεια υπερβαίνοντας τις σωματικές και ψυχικές τους δυνάμεις, απόλυτα αφοσιωμένοι στο καθήκον με ό, τι αυτό συνεπάγεται. Δεν υπερβάλλουμε στους χαρακτηρισμούς, αρκεί να συνειδητοποιήσουμε ότι το αντικείμενο της εργασίας τους είναι η διάσωση της ζωής των συνανθρώπων μας.
Βάσει του Πίνακα Οργανικής Σύνθεσης της Μοίρας, αλλά και των απαιτήσεων της Πολεμικής Αεροπορίας σε καθημερινές (πρωινές και βραδινές) εναέριες ασκήσεις και συντηρήσεις (βλ. πιο κάτω Πίνακες Α΄και Β΄), την Υπηρεσία αυτή θα έπρεπε κανονικά να στελεχώνουν 30 Σύνδεσμοι - Σύμβουλοι και 60 Δύτες - Διασώστες, όπως και 6 Διοικητικοί Υπάλληλοι. Σήμερα όμως, μόλις 19 Σύνδεσμοι και 51 Δύτες - Διασώστες καλύπτουν υπηρεσιακά όλα τα Α/Ν (Λήμνου, Χίου και Ρόδου), καθώς και τις 24ωρες βάρδιες της Μοίρας στην Ελευσίνα, με αποτέλεσμα οι εντατικοί ρυθμοί εργασίας να τους κρατούν μακριά από τις εστίες τους έως και 5 - 6 μήνες τον χρόνο! Επιπλέον της δύσκολη φύσης της εκ των πραγμάτων απαιτητικής εργασίας τους, θα θέλαμε να αναφέρουμε και τους επαχθείς όρους διαβίωσης των συναδέλφων αυτών, καθώς οι μόνιμες οικονομικές δυσχέρειες που αντιμετωπίζουν οφείλονται κατά κύριο λόγο στην μη καταβολή συσσωρευμένων οδοιπορικών εξόδων από αποστολές περασμένων ετών ή ακόμη και εκείνων που εκτέλεσαν μόλις φέτος με δικές τους δαπάνες! Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, λοιπόν, κρίνεται απολύτως αναγκαία η περαιτέρω στελέχωση της Υπηρεσίας Συνδέσμων - Διασωστών τόσο με Αξιωματικούς όσο και με Υπαξιωματικούς και Λιμενοφύλακες, Λιμενικούς δηλαδή, που θα θελήσουν να εργαστούν με αυταπάρνηση και να ενισχύσουν τους ήδη έμπειρους επαγγελματίες και μοναδικούς στο είδος τους Συνδέσμους και Διασώστες. Στο σημείο αυτό ας δούμε πιο αναλυτικά τις δύο ειδικότητες Λιμενικών που επανδρώνουν το Super Puma:
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ - ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ (CO-ORDINATOR)
àΟ Σύνδεσμος - Σύμβουλος δεν μετέχει απλώς οργανικά στη σύνθεση του πληρώματος του Ε/Π αλλά επιτελεί ουσιαστικό ρόλο, ο οποίος αναβαθμίζεται με την πάροδο των ετών και γίνεται ολοένα και πιο απαραίτητος κατά τη διάρκεια μιας επιχείρησης. Οι 19 βαθμοφόροι του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. που υπηρετούν σήμερα με αυτή την ειδικότητα έχουν άπαντες ναυτική εμπειρία, προσόν που αποδεικνύεται καταλυτικό για κάθε θαλάσσια επιχείρηση με το Ε/Π SUPER PUMA. Οι εν λόγω συνάδελφοι έχουν υπηρετήσει οι περισσότεροι ως Πλοίαρχοι ή Μηχανικοί στο Εμπορικό Ναυτικό και σε σκάφη (LAMBRO, ABEKING, Π.Α.Θ., Ν/Γ) του Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. αντιμετωπίζοντας κάθε είδους περιστατικό σε όλη την ελληνική επικράτεια. Γι’ αυτό και βοηθούν καίρια τόσο τον Κυβερνήτη όσο και τον Δύτη - Διασώστη για την ακριβή κατάσταση του πλεούμενου στο οποίο ή για το οποίο θα επιχειρήσουν. Για παράδειγμα, πληροφορεί τον κυβερνήτη αν το πλεούμενο βρίσκεται σε κλίση, αν βουλιάζει, αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί η σωσίβια λέμβος ή σε ποιο σημείο είναι κατάλληλο για να επιχειρήσει τη διάσωση ο Δύτης - Διασώστης. Εκτός, λοιπόν, του ότι παρακολουθεί την ασφάλεια των Δυτών – Διασωστών κατά την διάρκεια της επιχείρησης, συντελεί ουσιαστικά στην αποτροπή ατυχημάτων ή άσκοπων κινήσεων του Ε/Π. Όσον αφορά την εκπαίδευσή τους, εφόσον κριθούν ικανοί στις αθλητικές δοκιμασίες (κολύμβηση, τρέξιμο) και «κατάλληλοι» από το Κέντρο Αεροπορικής Ιατρικής ιπταμένων στο 251 ΓΝΑ, αυτή ενέχει τα κάτωθι στάδια:α)παρακολούθηση σεμιναρίων ιατρικής μέριμνας στο ΚΕΣΕΝ, β)παρακολούθηση σεμιναρίων στο Κέντρο Επιχειρήσεων, γ) επιτυχή παρακολούθηση του Σχολείου Εκπαίδευσης Θαλάσσιας Επιβίωσης της Πολεμικής Αεροπορίας (ΣΕΘΕ), δ) επιτυχή παρακολούθηση του Σχολείου Διαφυγής από Βυθιζόμενο Ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού (HELO DUNKER) και ε) πολύωρες ασκήσεις επί του Ε/Π σε πραγματικά περιστατικά υπό την επίβλεψη Αξιωματικού Λιμενικού εκπαιδευτή, ο οποίος τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο μεταδίδει τις γνώσεις του στους νέους συναδέλφους βάσει της δικής του εκπαίδευσης και πολυετούς εμπειρίας.
Να σημειώσουμε ότι από φέτος, τόσο οι Σύνδεσμοι –Σύμβουλοι όσο και οι Δύτες – Διασώστες, είναι πιστοποιημένοι και για την παροχή Α΄ Βοηθειών και καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης (CARPA-CPR) μετά από σχετικό σεμινάριο όπου συμμετείχαν.
Eπί τω έργω και σύμφωνα με το Εγχειρίδιο Ενεργειών Πτήσεως Συνδέσμου-Συμβούλου Λιμενικού Σώματος (17 Ιανουαρίου 2002) μέσα στο Ε/Π καταλαμβάνει την δεξιά πίσω θέση δίπλα στη συρόμενη πόρτα των επιβατών και σε ένα ναυάγιο, προκειμένου επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, ο Σύνδεσμος - Σύμβουλος οφείλει να γνωρίζει: α) την εικόνα του ναυαγίου, β) τη θέση του ναυαγίου, γ) τη γενική περιγραφή της κατάσταση της θάλασσας και του ανέμου σε μίλια, δ) τις βραχονησίδες, τα νησιά στην περιοχή έρευνας, τα υψόμετρα που επηρεάζουν την έρευνα, ε) τα άλλα μέσα Διάσωσης που υπάρχουν στην περιοχή, στ) τους επιζώντες, τον αριθμό αυτών, τον αριθμό των ναυαγών. Ακόμη, επικοινωνεί με τα παραπλέοντα σκάφη και μαθαίνει την διαθεσιμότητά τους, την ιδιότητα και τα στοιχεία επικοινωνίας όλων όσων συμμετέχουν στην επιχείρηση. Έχει παράλληλη συνεργασία με το ΕΚΣΕΔ και τον Μηχανικό Πτήσεων όταν αυτός εκτελεί HOIST, καθώς τον βοηθάει ν’ ανεβάσει τους ναυαγούς στην καμπίνα επιβατών. Σε αποστολές έρευνας συνεργάζεται πολύ με τους Δύτες - Διασώστες για τον οπτικό έλεγχο της περιοχής και καταγράφει με την κάμερα όλη την επιχείρηση. Κάνει χρήση διόπτρας και φωτογραφικής μηχανής. Επίσης, τηρεί τα στοιχεία του ναυαγίου και των διαδικασιών Έρευνας – Διάσωσης, όπως τον χρόνο απογείωσης του Ε/Π, τον χρόνο άφιξης στην περιοχή του ναυαγίου, την έκταση του ναυαγίου, τον αριθμό των μεταφερομένων ναυαγών ανά έξοδο πτήσεως και κάθε άλλο σημαντικό στοιχείο κατά την κρίση του ίδιου ή του Κυβερνήτη. Ταυτόχρονα, κάνει χρήση των ναυτικών χαρτών και μεταβιβάζει όλα τα στοιχεία και τις πληροφορίες στον κυβερνήτη και στους Δύτες - Διασώστες. Καθ’ όλη την διάρκεια μιας επιχείρησης, ο Σύνδεσμος είναι εκείνος που έρχεται εξαρχής σε επαφή με το ΕΚΣΕΔ συλλέγοντας κάθε είδος πληροφορίες για το περιστατικό που έχει προκύψει. Οπωσδήποτε, και όταν το Ε/Π βρεθεί πάνω από την θαλάσσια περιοχή του συμβάντος ενημερώνει το ΕΚΣΕΔ για το τι συμβαίνει, τι βοήθεια θα χρειαστεί, τον τρόπο και τον χρόνο που θα επιχειρήσουν οι Δύτες - Διασώστες, την εξέλιξη της επιχείρησης και τελικώς την έκβασή της. Περαιτέρω, και ανάλογα με τις περιστάσεις, παρεμβαίνει στον συντονισμό της επιχείρησης μεταξύ ΕΚΣΕΔ - σκαφών του ΛΣ-ΕΛ.ΑΚΤ ή άλλων ιδιωτικών σκαφών που συνδράμουν στο έργο της επιχείρησης και τοπικών Λιμεναρχείων για τη σωστή και πιο οργανωμένη διάσωση στην περιοχή. Ο Σύνδεσμός - Σύμβουλος είναι, θα λέγαμε, «ΤΑ ΜΑΤΙΑ» του ΕΚΣΕΔ σε κάθε περιστατικό. Τέλος, σημειώνουμε ότι με πρωτοβουλία του Διοικητή της Υπηρεσίας Συνδέσμων-Διασωστών ΑΝΠΧΟΥ ΛΣ ΛΙΑΡΑΚΟΥ Νικόλαου και με την άμεση απόφαση της ηγεσίας του Αρχηγείου ΛΣ-ΕΛ.ΑΚΤ. ορίστηκε η προμήθεια συσκευών A.I.S. (Automatic Identification System) με φορητό υπολογιστή στρατιωτικού τύπου με ενσωματωμένο GPS και ναυτικούς χάρτες. Αυτό σημαίνει πως ο Σύνδεσμος - Σύμβουλος θα είναι σε θέση να εντοπίζει πολύ πιο γρήγορα τα πλοία που βρίσκονται σε κίνδυνο, να επιβεβαιώνει πιο γρήγορα το στίγμα της έρευνας κερδίζοντας έτσι καύσιμα για το Ε/Π και χρόνο Ζωής για τους ναυαγούς.
ΔΥΤΗΣ – ΔΙΑΣΩΣΤΗΣ (RESCUE SWIMMER)
Ως Δύτης - Διασώστης εκπαιδεύεται όποιος είναι κάτοχος είτε πτυχίου αυτοδύτη της ΜΑΚ ή της ΜΥΚ είτε πτυχίου υποβρύχιου καταστροφέα της ΜΥΚ. Στη συνέχεια πρέπει να ολοκληρώσει με επιτυχία την επιχειρησιακή εκπαίδευση που απαιτείται, η οποία περιλαμβάνει εκτός της εκπαίδευσης εδάφους και 24 πτητικές εξόδους ως εκπαίδευση αέρος. Έτσι, ο Δύτης - Διασώστης ενστερνίζεται πλήρως τις διαδικασίες ανάγκης που μπορεί να απαιτηθούν προκειμένου ν’ αντιμετωπιστούν τυχόν επείγοντα περιστατικά (κράτηση κινητήρα, φωτιά στο Ε/Π, προσθαλάσσωση κ.α.), υιοθετεί τη σωστή επαγγελματική συμπεριφορά και ασκείται στην πειθαρχεία πτήσεων. Επίσης, μαθαίνει: α) τη σωστή χρήση του διασωστικού εξοπλισμού, β) τη χρήση αρτάνης ή φορείου ή διχτυού διάσωσης ναυαγού ή ατόμου από πλοίο ή ξηρά και γ) τη σχεδίαση και οργάνωση των αποστολών. Η εκπαίδευσή του ολοκληρώνεται με την επιτυχή παρακολούθηση του Σχολείου Εκπαίδευσης Θαλάσσιας Επιβίωσης της Πολεμικής Αεροπορίας (ΣΕΘΕ) και του Σχολείου Διαφυγής από Βυθιζόμενο Ελικόπτερο του Πολεμικού Ναυτικού (HELO DUNKER). Ως προς τα καθήκοντά του, ένας Δύτης - Διασώστης πριν την απογείωση του Ε/Π ασχολείται με α) την επιθεώρηση του ατομικού του εξοπλισμού, β) τον έλεγχο φορείου διάσωσης, αρτάνης διάσωσης και λοιπού διασωστικού εξοπλισμού και γ) τη συλλογή πληροφοριών από τον Σύνδεσμο – Σύμβουλο. Οι Δύτες – Διασώστες συμμετέχουν σε ποικίλες αποστολές, κυρίως δε σε αεροδιακομιδές επ΄ ωφελεία ΕΚΑΒ και σε επιχειρήσεις έρευνας για τον εντοπισμό ναυαγών, αγνοουμένων κ.λ.π. Από τις πιο δύσκολες επιχειρήσεις θεωρούνται οι από αέρος διασώσεις (διάσωση ναυαγών, τραυματιών και ατόμων από βυθιζόμενα πλοία ή χιονοσκεπείς, αποκλεισμένες περιοχές). Συγκεκριμένα, σε αυτές τις επιχειρήσεις διάσωσης, ακολουθείται η εξής διαδικασία: Μετά τον εντοπισμό του ναυαγού και την επιλογή της κατάλληλης θέσης στην οποία θα πραγματοποιηθεί η καταβίβαση των Δυτών - Διασωστών με το Ηoist, αποφασίζεται από κοινού με τον μηχανικό πτήσεως και τον κυβερνήτη του Ε/Π ο τρόπος που θα εκτελεστεί η διάσωση καθώς και ο διασωστικός εξοπλισμός που θα χρησιμοποιηθεί.
ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Ε/Π AS 332CI
SUPER PUMA
2 Βάρκες 15 ατόμων, 12 Σωσίβια πολυεστερικού τύπου σε κίτρινο χρώμα, 8 σωσίβια στρατιωτικού τύπου, 3 φορεία μεταφοράς ασθενών, 1 φαρμακείο α΄ βοηθειών, 2 φιάλες αναπνοής οξυγόνου, 4 καπνογόνα θαλάσσης ΑΝ25-ΜΚ13, 1 φορείο διάσωσης, 1 τσεκούρι διάσωσης, 1 λοττός απεγκλωβισμού, 2 κλινοσκεπάσματα υπηρεσιακού τύπου, 2 ισοθερμικά εσώρουχα, 4 χειμερινές κάλτσες, 2 προσόψια μεγάλου μεγέθους, 12 ολόσωμες πορτοκαλί φόρμες, 6 γιλέκα επιβίωσης πληρώματος, 4 πακέτα ξηράς τροφής, 6 φιάλες πόσιμου νερού, 1 τσάντα μπλε, 1 τσάντα κόκκινη, 1 τσάντα κίτρινη, αρτάνη, φορείο θαλάσσης, billy pugh.
Στην συνέχεια κατέρχεται ο 1ος Δύτης - Διασώστης επί του σημείου, προσεγγίζει το άτομο, προσαρμόζει την αρτάνη διάσωσης και όταν είναι έτοιμος κάνει με ένα νεύμα σήμα στον Μηχανικό για να ξεκινήσει η αναβίβαση του ατόμου. Μόλις ασφαλιστεί ο διασωζόμενος εντός του Ε/Π, ο Δύτης - Διασώστης είναι έτοιμος να επαναλάβει την διαδικασία όσες φορές απαιτηθεί! Πολλές φορές, όταν ο καιρός είναι άσχημος και ο Δύτης – Διασώστης αιωρείται ανάμεσα στο ελικόπτερο και στο πλοίο, υπάρχει φόβος μήπως χτυπήσει κάπου, καθώς προσπαθεί να πατήσει τα πόδια του στο κατάστρωμα για να σώσει όσους περισσότερους προλαβαίνει! Αν όμως είναι απαραίτητη η χρήση φορείου διάσωσης λόγω τραυματισμού τότε κατέρχεται και ο 2ος Δύτης - Διασώστης και από κοινού οι δύο κατεβάζουν το φορείο, ασφαλίζουν τον τραυματία σε αυτό και τον ανεβάζουν στο Ε/Π. Από τα παραπάνω είναι εμφανές ότι από την επιτυχημένη ή όχι έκβαση των ενεργειών του Δύτη - Διασώστη κρίνεται ολόκληρη η επιτυχία μιας αποστολής. Ωστόσο, παρά τους κινδύνους που διατρέχουν, οι Δύτες επιχειρούν δέκα χρόνια τώρα με αρκετές ελλείψεις στον εξοπλισμό τους! Γι’ αυτό, για λόγους ασφάλειας των Δυτών – Διασωστών, επιβάλλεται να ενισχυθεί άμεσα ο εξοπλισμός τους με αδιάβροχη, ασύρματη επικοινωνία (αδιάβροχα VHF). Είναι σημαντικό, για να μην πούμε αυτονόητο, ότι ο Δύτης που παλεύει με θηριώδη κύματα και πολλές φορές δεν φαίνεται από ψηλά, πρέπει να επικοινωνεί έχοντας αδιάκοπη επαφή με το Ε/Π, αλλά και να μπορεί να ειδοποιείται άμεσα από το Σύνδεσμο για πιθανή αλλαγή στη διαδικασία της επιχείρησης.
Οι αποστολές SAR ποικίλλουν από θάλασσα μέχρι βουνό, αν και ο αναγκαίος εξοπλισμός για βουνό ουσιαστικά δεν υπάρχει! Η κάθε αποστολή είναι διαφορετική, το κάθε περιστατικό είναι ιδιαίτερο ανάλογα με τις συνθήκες και πρέπει να αντιμετωπίζεται με διαφορετικό τρόπο από το πλήρωμα. Θέλουμε να δώσουμε τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα από πραγματικά περιστατικά προκειμένου γίνει αντιληπτή η φύση της ειδικότητας του Δύτη – Διασώστη: 1) Σε περιστατικό ενός ημιβυθισμένου πλοίου με πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες, όπου το πλήρωμά του φοβόταν να πέσει στη θάλασσα λόγω του αυξημένου κυματισμού, ο Δύτης – Διασώστης έπρεπε να σκαρφαλώνει στα έξαλλα του πλοίου, να δένει τον κάθε ναυαγό και να πέφτει μαζί του στη θάλασσα. Αυτό επαναλήφθηκε τόσες φορές όσες και ο αριθμός των ναυαγών. 2) Σε περιστατικό ενός καραβιού φορτωμένου με ξυλεία υπό κλίση 45 μοιρών ο Δύτης - Διασώστης κολυμπούσε νύχτα ανάμεσα σε ημιβυθισμένη ξυλεία για να ανασύρει όλους τους ναυαγούς μέσα σε ισχυρό κυματισμό. 3) Σε ένα τρίτο χαρακτηριστικό περιστατικό ακυβέρνητου σκάφους ο Δύτης-Διασώστης ενήργησε πραγματικά ως ήρωας! Μετά από αρκετής ώρας διάσωση 16 ναυαγών από τη θάλασσα, το Ε/Π έπρεπε να φύγει επειγόντως για ανεφοδιασμό καυσίμων. Ο Δύτη-Διασώστης αρνήθηκε ν’ ανέβει, αποσυνδέθηκε από το Ε/Π, παρέμεινε μέσα στη θάλασσα και μετέφερε έναν-έναν ακόμη 8 άτομα από το ακυβέρνητο σκάφος στο περιπολικό σκάφος του Λιμενικού, το οποίο δεν μπορούσε να προσεγγίσει το ακυβέρνητο σκάφος λόγω καιρού. Στην σχεδόν δεκαετή πορεία της Υπηρεσίας οι Λιμενικοί συνάδελφοι Δύτες - Διασώστες έχουν επιχειρήσει σε ακραίες καιρικές συνθήκες έχοντας διασώσει χιλιάδες άτομα. Διατηρώντας τον εαυτό τους σε καλή φυσική κατάσταση επιχειρούν «αιωρούμενοι» σε θάλασσα ή βουνό και συνεργάζονται με απόλυτη σύμπνοια τόσο με τους Λιμενικούς όσο και με τους Αεροπόρους συναδέλφους τους.
Οφείλουμε, πάντως να πούμε ότι η αφοσίωση, ο αλτρουισμός, η αποφασιστικότητα, η ευρηματικότητα, το ομαδικό πνεύμα, το υψηλό φρόνημα, το θάρρος και το μεγαλείο ψυχής διακρίνουν όλο το προσωπικό της Μοίρας 384 Έρευνας και Διάσωσης κάθε ειδικότητας. Οι πάντες είναι έτοιμοι όλο το 24ωρο κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους να αναλάβουν την οποιαδήποτε αποστολή, σε οποιοδήποτε περιβάλλον! Έτσι, ο υψηλός επαγγελματισμός που διακατέχει το σύνολο των πληρωμάτων των ελικοπτέρων SUPER PUMA έχει οδηγήσει στην καθιέρωση του μέσου ως το κυριότερο και πιο αξιόπιστο μέσο έρευνας και διάσωσης στην Ελλάδα, γεγονός που πιστοποιείται από τον τεράστιο όγκο των αποστολών που τους έχουν ανατεθεί και τον πολύ μεγάλο αριθμό επιτυχημένων διασώσεων εκεί που κανένας άλλος δεν μπορούσε να προσφέρει βοήθεια. Απόδειξη όλων των παραπάνω η ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ειδικό παγκόσμιο βραβείο του Defense Helicopter που απονεμήθηκε στο πλήρωμα του Super Puma τον Μάρτιο του 2002 στο Brighton της Μ. Βρετανίας. Επρόκειτο για τη διάσωση δέκα μικρών παιδιών από δουλεμπορικό σκάφος νότια της Κρήτης το βράδυ της Πρωτοχρονιάς του 2002! Τους έσωσαν από βέβαιο πνιγμό. Η βράβευση δεν ήταν τυχαία, αλλά προτάθηκε από επιτροπή ξένων πραγματογνωμόνων, οι οποίοι έκριναν ότι οι συνθήκες της διάσωσης των δέκα μικρών παιδιών ήταν από τις πιο δύσκολες που έχουν ποτέ αντιμετωπιστεί!
Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να γίνει ιδιαίτερη μνεία στον Διοικητή της Υπηρεσίας Συνδέσμων – Διασωστών Αντιπλοίαρχο ΛΣ Λιαράκο Νικόλαο, ο οποίος –έχοντας ήδη υπηρετήσει σε μάχιμες Υπηρεσίες (Κ.Λ. Κέρκυρας, ΠΠΛΣ 040, ΕΚΣΕΔ) και έχοντας λάβει μέρος στις Ελληνοαλβανικές αποστολές και στα Ίμια - καταβάλλει τα τελευταία δέκα χρόνια ακούραστα, με ήθος και επαγγελματισμό κάθε δυνατή προσπάθεια για να προάγει το έργο της Έρευνας και της Διάσωσης. Στην διάρκεια της θητείας του τού έχουν απονεμηθεί εύφημες μνείες της Ιεραρχίας και ευμενή σχόλια ξένων αποστολών και του Τύπου για την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα του έργου των Συνδέσμων και των Δυτών – Διασωστών, και συγκεκριμένα στο λεύκωμα που εξέδωσε η Πολεμική Αεροπορία για την συμπλήρωση 15.000 ωρών πτήσης των Ε/Π Super Puma αναφέρεται ότι «ο Διοικητής του Κλιμακίου Συνδέσμων – Διασωστών ΛΣ ΛΙΑΡΑΚΟΣ Νικόλαος συμβάλλει από την ίδρυσή του καθοριστικά στην επιτυχή έκβαση των αποστολών που αναλαμβάνει η 112ΠΜ/358-384 ΜΕΔ»
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΑΠΟ ΜΟΝΟΙ ΤΟΥΣ
Μέσα σε 11 σχεδόν χρόνια έχουν εκτελέσει 2.211 αποστολές αεροδιακομιδής και 470 αποστολές S.A.R (Έρευνας & Διάσωσης) σε 7.275,5 ώρες πτήσης!
Όπως αποδεικνύεται από τους παρακάτω πίνακες η συμβολή των Super Puma στην χώρα μας είναι τεράστια σε μέγεθος και αξία. Ο τομέας της Έρευνας και Διάσωσης (S.A.R) στο Αιγαίο είναι κρίσιμος όχι μόνο σε κοινωνικό – ανθρωπιστικό επίπεδο αλλά και σε εθνικό. Τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία, όπως είναι γνωστό, «ανοίγει και κλείνει» κατά το δοκούν τη «στρόφιγγα» των λαθρομεταναστών, με αποτέλεσμα την αντίστοιχη επιβάρυνση στο ελληνικό σύστημα έρευνας και διάσωσης! Για τα περιστατικά που διαχειρίστηκε το ελληνικό σύστημα υπό τη διεύθυνση του ΕΚΣΕΔ, καθώς και το πλήθος των ανθρώπων οι οποίοι έχουν διασωθεί από τα ελληνικά πτητικά και πλωτά μέσα αναφέρουμε τα εξής στατιστικά στοιχεία. Για παράδειγμα, το 2002 το ΕΚΣΕΔ διαχειρίστηκε 672 περιστατικά, με αποτέλεσμα τη διάσωση 7.397 ατόμων, 824 το 2003 (7.963 άτομα), 716 το 2004 (2.248 άτομα), 860 το 2007 (5.684 άτομα), για να φτάσουμε τον αριθμό ρεκόρ των 1419 περιστατικών το 2008, όπου όμως διασώθηκαν 12.152 άτομα! Ίσως να μην είναι τυχαίο λοιπόν ότι το 2004, χρονιά των Ολυμπιακών και Παρα-ολυμπιακών Αγώνων των Αθηνών τόσο τα περιστατικά όσο κυρίως και οι διασωθέντες ήταν οι λιγότεροι από κάθε άλλη χρονιά! Το ζήτημα της λαθρο-μετανάστευσης επηρεάζει αλυσιδωτά όλα τα στάδια της ζωής του Έλληνα πολίτη. Όσον αφορά δε στους Λιμενικούς, οι περισσότεροι σήμερα λειτουργούν ως σωτήρες λαθρομεταναστών. Και πώς να μην είναι! Δουλειά τους την τελευταία δεκαετία στις παραμεθόριες περιοχές της Ελλάδας είναι η διάσωση ταλαίπωρων, βασανισμένων, πεινασμένων μεταναστών-στριών που προσπαθούν απεγνωσμένα να περάσουν στην Ελλάδα για μια καλύτερη ζωή. Τα σκάφη και τα εναέρια μέσα του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής εντοπίζουν και περισυλλέγουν καθημερινά μετανάστες από ακυβέρνητα πλοιάρια. Βέβαια, με τη συμμετοχή της Frontex και το πρόγραμμα «Ποσειδών 2011» η κατάσταση έχει αμβλυνθεί. Ωστόσο, τα Super Puma τους πρώτους 8 μήνες του 2011 πραγματοποίησαν ήδη 74 αποστολές SAR, μεγάλο μέρος των οποίων ήταν η διάσωση λαθρο-μεταναστών!
ΠΙΝΑΚΑΣ Α΄
ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ SUPER PUMA AS-332
ΑΠΟ 01 – 01 - 2011 ΈΩΣ 25 – 08 – 2011
Είδος Αποστολής Αριθμός Αποστολών Έξοδοι Ώρες
V.I.P. 17 18 28,4
ΈΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΑΣΩΣΗ 74 74 173,4
ΑΕΡΟΔΙΑΚΟΜΙΔΗ 224 239 549,9
ΔΙΑΘΕΣΗ Ε.Σ. 2 2 4,9
ΔΙΑΘΕΣΗ Π.Α. 51 52 80,1
ΔΟΚΙΜΗ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΟΥ 46 51 38,9
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΟΙΡΑΣ 26 26 33,8
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΜΕΤ 91 91 154,7
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ 2 2 7,5
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ 639 638 916,8
ΣΥΝΟΛΟ 1.172 1.193 1.988,4
ΠΙΝΑΚΑΣ Β΄
ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ SUPER PUMA AS-332
ΑΠΟ 01 – 01 - 1999 ΈΩΣ 31 –12- 2010
Είδος Αποστολής Αριθμός Αποστολών Έξοδοι Ώρες
ΈΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΑΣΩΣΗ 470 572 1.238,1
ΑΕΡΟΔΙΑΚΟΜΙΔΕΣ 2.211 2.977 6.037,4
ΕΠ’ ΩΦΕΛΕΙΑ Λ.Σ. (π.χ. ΜΥΑ) 12 14 23,8
ΕΠ’ ΩΦΕΛΕΙΑ Π.Α. 570 642 949,1
ΕΠ’ ΩΦΕΛΕΙΑ Π.Ν. 7 10 20
ΕΠ’ ΩΦΕΛΕΙΑ Σ.Ξ. 4 5 10,2
ΕΠ’ ΩΦΕΛΙΑ Π.Σ. 5 7 13,6
ΕΠ’ ΩΦΕΛΕΙΑ ΜΟΙΡΑΣ (ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ) 613 625 981,2
ΕΠ’ ΩΦΕΛΕΙΑ ΔΕΗ 2 3 6,9
ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΑΛΒΑΝΙΑ 28 30 90,7
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ 2.2664 2.687 4.217,4
ΜΤΦ V.I.P. 117 342 354,3
ΔΟΚΙΜΗ Ε/Π
(Tracking, δοκιμή Ε/Π, παρακολούθηση) 322 466 382,2
ΑΔΕ
(λόγω: καιρού, βλάβης Ε/Π, κατάστασης θάλασσας,
μη διάθεσης πλοιαρίου ΛΣ, λοιπών λόγων) 411 325 61,4
ΣΥΝΟΛΟ 8.182 9.461 15.627,7
http://pealsgr.blogspot.gr/