Της Αμαλίας Σοφιανοπούλου
Μέχρι τα 15 του ο Νίκος Ρωμανός ήταν απλώς o γόνος της αστικής οικογένειας Νάσιουτζικ, γιος της συγγραφέως Παυλίνας Νάσιουτζικ και εγγονός του Αθάσιου Νάσιουτζικ που έγινε γνωστός για την υπόθεση «Έγκλημα στο Κολωνάκι» για την οποία και καταδικάστηκε. Το 2008 όμως ο μαθητής ακόμα Νίκος Ρωμανός θα γίνει ο μοναδικός αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας του φίλου του Αλέξη Γρηγορόπουλου και θα στιγματιστεί για πάντα από το έγκλημα που θα καθορίσει τις επιλογές και την πορεία του. Εμπλέκεται σε ληστεία, καταδικάζεται, γίνεται απεργός πείνας για να διεκδικήσει εκπαιδευτική άδεια, αποφυλακίζεται και έκτοτε τα ίχνη του χάνονται. Αυτή είναι η ιστορία του αυτοαποκαλούμενου «αντάρτη των πόλεων» Νίκου Ρωμανού που απασχόλησε για χρόνια την κοινή γνώμη.
6 Δεκεμβρίου 2008: Η νύχτα που τον σημάδεψε
Σε ηλικία 15 ετών ο Νίκος Ρωμανός είδε τον φίλο του Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο να δολοφονείται μπροστά στα μάτια του. Ήταν 6 Δεκεμβρίου του 2008 όταν οι δύο φίλοι, μαζί με άλλους νεαρούς, είχαν βγει για να γιορτάσουν την ονομαστική εορτή του Νίκου Ρωμανού στα Εξάρχεια. Οι δυο νεαροί ήρθαν σε λεκτική αντιπαράθεση με αστυνομικούς, με τον ειδικό φρουρό Επαμεινώνδα Κορκονέα να τραβάει το υπηρεσιακό του περίστροφο και να πυροβολεί με ευθεία βολή τον Αλέξη Γρηγορόπουλο. Ο 15χρονος άφησε την τελευταία του πνοή στα χέρια του συνομηλίκου φίλου του, γεγονός που τον σημάδεψε για πάντα και καθόρισε την πορεία της ζωής του.
Ο Νίκος Ρωμανός ήταν ο μοναδικός αυτόπτης μάρτυρας στην δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου, ωστόσο επέλεξε να μην παραστεί ποτέ στο δικαστήριο για την δίκη της δολοφονίας. Σε κείμενό του που δημοσιεύτηκε το 2015 σε σελίδα του αντιεξουσιαστικού χώρου μιλάει για την απόφασή του να μην καταθέσει:
«Το δικαστήριο στο οποίο αρνήθηκα να παρευρεθώ αλλά και αυτό που θα ακολουθήσει επιχειρούν να βάλουν ένα τέλος με την μορφή της θεσμικής επικύρωσης σε μια πτυχή της ανατρεπτικής ιστορίας, μια πτυχή που ντρόπιασε την δημοκρατία καθώς ανέδειξε το άρωμα του θανάτου που σέρνει πίσω της. Η συγκεκριμένη πτυχή, αναπόσπαστο κομμάτι μιας ιστορίας που θα υπάρχει όσο οι καταπιεσμένοι θα εξεγείρονται ενάντια στους καταπιεστές τους, διαδραματίστηκε ένα βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου του 2008 στην συμβολή των οδών Μεσολογγίου και Τζαβέλα στα Εξάρχεια. Αυτά που θα πω σε καμία περίπτωση δεν λέγονται ώστε να διευκολύνουν τους δικαστικούς μηχανισμούς να εκδώσουν μια μελλοντική δίκαιη ετυμηγορία. Δεν πιστεύω ούτε στους νόμους, ούτε στα δικαστήρια, ούτε στις φυλακές που υψώνονται απειλητικές για να πειθαρχήσουν όσους αποκλίνουν από την έννομη τάξη θάβοντας τους ζωντανούς ανάμεσα σε τσιμέντο και κάγκελα. Έχω το θάρρος να πιστεύω στην δύναμη του ελεύθερου ανθρώπου, στην δυνατότητα του αυτοκαθορισμού του μέσα σε έναν κόσμο καθολικής υποταγής, στην προοπτική της αναρχικής επανάστασης και στην πρακτική της διαρκούς αναρχικής εξέγερσης».
Η σύνδεση με τους «Πυρήνες της Φωτιάς» και η ένοπλη ληστεία
Λίγα χρόνια αργότερα ο Νίκος Ρωμανός θα κατηγορηθεί για συμμετοχή στην τρομοκρατική οργάνωση «Πυρήνες της Φωτιάς» και θα κληθεί να καταθέσει. Ο ίδιος με επιστολή του σε σελίδα του αντιεξουσιαστικού χώρου θα αρνηθεί κάθε εμπλοκή καθώς, όπως αναφέρει, παρουσιάζει ιδεολογικές διαφορές με την οργάνωση:
«Δηλώνω λοιπόν πως δεν υπήρξα μέλος της Επαναστατικής Οργάνωσης Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς και διατηρώ διαφωνίες σε θέσεις της οργάνωσης. Το γεγονός αυτό δεν αποτέλεσε σοβαρό λόγο για να μην συνδεθώ συντροφικά με τους συντρόφους της ΣΠΦ. Μια σύνδεση που με ώθησε στο να μοιραστώ μαζί τους κοινές σκέψεις, ανησυχίες, εμπειρίες, τεχνογνωσίες. Να μοιραστώ βιώματα για την επίθεση στην κυριαρχία και τους συμμάχους της».
Τον Φεβρουάριο και τον Απρίλιο του 2013, ο αποκαλούμενος «τοξοβόλος του Συντάγματος», ο Νίκος Ρωμανός, και άλλα 4 άτομα συνελήφθησαν για ένοπλη ληστεία στο Βελβεντό Κοζάνης. Σύμφωνα με το βούλευμα, ενεργώντας με δόλο στα όρια των νομών Ημαθίας και Κοζάνης την 1η Φεβρουαρίου 2013 με βία και απειλή συνέλαβαν, απήγαγαν παράνομα και κατακράτησαν πρόσωπο και τον μετέτρεψαν σε όμηρο. Απειλώντας τον με ένα Καλάσνικοφ οι κατηγορούμενοι και οι άγνωστοι συνέλαβαν τον οδοντίατρο Κ.Κ. και τον υποχρέωσαν να επιβιβαστεί σε ΙΧ αυτοκίνητο καλύπτοντας το πρόσωπό του με λευκό πανί και κατευθύνθηκαν στη Βέροια. Οι ίδιοι παραδέχτηκαν την απαγωγή του οδοντιάτρου, αλλά υποστήριζαν ότι ποτέ δεν θα έβαζαν σε κίνδυνο τη ζωή ενός τυχαίου ανθρώπου αν και τον χρησιμοποίησαν ως ασπίδα.
Οι φωτογραφίες από την σύλληψη και τον ξυλοδαρμό των νεαρών ληστών έκαναν τον γύρω του κόσμου και προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις.
Η δίκη και η ποινή
Στις 26 Μαρτίου του 2018, ο Ρωμανός αθωώθηκε για συμμετοχή στην οργάνωση «Πυρήνες της φωτιάς», ενώ καταδικάστηκε -σε δεύτερο βαθμό- σε ποινή κάθειρξης 11 ετών για την ένοπλη ληστεία στο Βελβεντό. Επίσης, ο ίδιος καταδικάστηκε σε 18 χρόνια κάθειρξη για κατοχή και τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών, το 2012. Μεταξύ των «στόχων» ήταν και το σπίτι του πρώην υπουργού Γιάννου Παπαντωνίου.
«Είμαστε αντάρτες των πόλεων», ανέφερε μπροστά στους δικαστές, την πρώτη μέρα της δίκης ενώ, λίγο καιρό αργότερα μέσα απ’ τις φυλακές, θα δηλώσει: «Ως αναρχικοί θεωρούμε την επιλογή της ληστείας τράπεζας μια συνειδητή επιλογή αντίστασης. Η κίνησή μας δεν είχε στόχο τον προσωπικό πλουτισμό» και συνεχίζει «Η επίθεση στους ναούς του κεφαλαίου εντάσσεται στην συνολική επαναστατική μας δράση. Δεν συνεργαζόμαστε, δεν απολογούμαστε».
Οι δύο από τους έξι κατηγορούμενους, ο Νίκος Ρωμανός κι ένας ακόμα, δήλωσαν «αναρχικοί», ενώ επιτέθηκαν φραστικά και εναντίον των μελών του δικαστηρίου. Τόνισαν ότι δεν τους ενδιαφέρει η απόφαση και το αν καταδικαστούν, αφού γνωρίζουν ότι επανειλημμένα οι «δικαστές δικάζουν ανάλογα με το φαγητό που τους μαγειρεύουν στο σπίτι».
Οι δύο βασικοί κατηγορούμενοι δήλωσαν εναντίον του συστήματος, ενώ ο δεύτερος από αυτούς ήταν παρών χωρίς την παρουσία συνηγόρων, θέλοντας να δείξει με τον τρόπο αυτόν ότι δεν αναγνωρίζει τη διαδικασία. Στον κατηγορούμενο διορίστηκε συνήγορος από τον κατάλογο των δικηγόρων που είναι στη διάθεση του δικαστηρίου.
Λίγες μέρες μετά την απόφαση σε κείμενό του που αναρτήθηκε σε σελίδα του αντιεξουσιαστικού χώρου, ο Νίκος Ρωμανός δήλωνε μεταξύ άλλων:
«Η απόφαση του δικαστηρίου αποτελεί μια απόφαση-σταθμό για τις πολιτικές δίκες και τους νέους συσχετισμούς που διαμορφώνονται στον χάρτη της ποινικής καταστολής εναντίων του αναρχικού κινήματος. Κατοχυρώθηκε στο νομικό οπλοστάσιο του κράτους το εργαλείο της “ατομικής τρομοκρατίας” το οποίο δεν είναι τίποτα παραπάνω από την ποινικοποίηση της αναρχικής πολιτικής ταυτότητας ως επαρκές αποδεικτικό στοιχείο για την καταδίκη αγωνιστών στα πλαίσια του 187Α».
Η επιτυχία στις πανελλαδικές μέσα από την φυλακή και η απεργία πείνας
Λίγους μήνες μετά την φυλάκιση του ο Νίκος Ρωμανός δίνει πανελλαδικές μέσα από τις φυλακές και περνά στα ΤΕΙ Αθήνας , στο Τμήμα ∆ιοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας. Όπως κι άλλοι επιτυχόντες κρατούμενοι, δέχεται συγχαρητήρια από τον υπουργό Δικαιοσύνης.
Ο ίδιος δεν δέχτηκε να παραστεί στην επίμαχη τελετή για ιδεολογικούς λόγους, όπως διεμήνυσε τότε μέσω του διευθυντή της φυλακής. Ο υπουργός, Χαρ. Αθανασίου, όμως από την πλευρά του αφού επεσήμανε ότι η πολιτεία δεν κάνει διακρίσεις στα θέματα σπουδών δήλωσε και για τον εν λόγω κρατούμενος ότι «είναι αξιέπαινος που ακολούθησε τις συμβουλές των δασκάλων του και εργάστηκε σκληρά για να πετύχει την εισαγωγή του σε σχολή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης».
Ωστόσο, λίγο καιρό αργότερα το αρμόδιο συμβούλιο της φυλακής «πατώντας» επίσης στον νόμο, απέρριψε το αίτημα του Νίκου Ρωμανού για χορήγηση των εκπαιδευτικών αδειών.
Τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου του 2014 ο Ρωμανός από τις φυλακές του Κορυδαλλού προανήγγειλε μέσω επιστολής την απόφασή του να ξεκινήσει απεργία πείνας. Η απεργία πείνας – που κατέληξε και σε απεργία δίψας- διήρκησε 31 ολόκληρες μέρες, κατά τις οποίες είχε στο πλευρό του χιλιάδες κόσμου (πραγματοποιούνταν πορείες και διαδηλώσεις ακόμα και στη Βαρκελώνη, στις Βρυξέλλες και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις) που τον υποστήριζαν και από την οποία γλίτωσε “οριακά” έχοντας χάσει 17 κιλά.
Έπειτα από 31 ημέρες αποφασίστηκε από την κυβέρνηση να του χορηγηθεί άδεια παρακολούθησης μαθημάτων – υποχρεωτικών για να πάρει πτυχίο-, με ηλεκτρονική επιτήρηση (βραχιολάκι), μία απόφαση που προστέθηκε και καθιερώθηκε νομικά μέσω ενός εδαφίου που ανέφερε ότι:
α) Στους ίδιους σπουδαστές και φοιτητές (δηλαδή που είναι καταδικασμένοι ή υπόδικοι και δεν μπορούν να λάβουν άδεια) μπορεί να χορηγείται άδεια με ηλεκτρονική επιτήρηση χωρίς περιορισμένους όρους του δεύτερου εδαφίου παρ.3 του 282 του Ποινικού Κώδικα εφόσον έχουν παρακολουθήσει το 1/3 των μαθημάτων τους εξ αποστάσεως παρακολούθηση.
β) Η αίτηση άδειας φοίτησης με αυτές τις προϋποθέσεις δεν απορρίπτεται παρά μόνο με ειδική αιτιολογία”.
Η αποφυλάκιση
Έπειτα από 6 χρόνια εγκλεισμού, ο Νίκος Ρωμανός αφέθηκε ελεύθερος στις 11 Ιουλίου 2019. Του αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό της καλής διαγωγής, αλλά και το γεγονός ότι αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο, διαβάζοντας μέσα στις φυλακές, συμβάλλοντας στην μείωση της ποινής του.
Μάλιστα, η αποφυλάκισή του προβλεπόταν να πραγματοποιηθεί νωρίτερα, ωστόσο τα διαδικαστικά ζητήματα σε συνδυασμό με το κλείσιμο των δικαστηρίων λόγω των ευρωεκλογών δεν του επέτρεψαν να ολοκληρώσει τις διαδικασίες, παρά το γεγονός ότι με την αναγνώριση του ελαφρυντικού, είχε ολοκληρώσει την ποινή του ήδη από τις αρχές του Ιουνίου.