Μέσα Ιουλίου, λίγο μετά την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας, πραγματοποιήθηκε κυβερνητική σύσκεψη για το μεταναστευτικό με τη συμμετοχή αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ., του Λιμενικού, των Ενόπλων Δυνάμεων και στελεχών της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής. Τη σύσκεψη συγκάλεσε ο νέος γενικός γραμματέας Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου, Πάτροκλος Γεωργιάδης. Την Ελληνική Αστυνομία εκπροσώπησε η γενική επιθεωρήτρια Αστυνομίας Αλλοδαπών Ζαχαρούλα Τσιριγώτη, που μερικά εικοσιτετράωρα αργότερα, στις έκτακτες κρίσεις της 23ης Ιουλίου, αποστρατεύτηκε. Παίρνοντας τον λόγο, η κ. Τσιριγώτη προέβλεψε ότι οι ροές θα παρέμεναν και το επόμενο διάστημα σε υψηλά επίπεδα και άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο μιας ακόμα μεγαλύτερης σε ένταση και διάρκεια αύξησης των αφίξεων.
«Η Τουρκία χρησιμοποιεί το μεταναστευτικό ως μοχλό πίεσης στις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά και σε διμερές επίπεδο, με τη χώρα μας» τόνισε στη σύσκεψη. Αποκάλυψε ότι κατόπιν αιτήματος της τουρκικής πλευράς και οι τρεις διμερείς συναντήσεις Ελλήνων και Τούρκων αξιωματούχων, που ήταν προγραμματισμένες για τον Απρίλιο, τον Μάιο και τον Ιούνιο στο «σημείο επαφής»στον Εβρο, ματαιώθηκαν. «Η εξέλιξη προκαλεί ανησυχία καθώς οι συναντήσεις αυτές θεωρούνται από πλευράς μας σημαντικό εργαλείο διμερούς συνεργασίας» εξήγησε στους συνομιλητές της. Ενάμιση μήνα μετά την αποστρατεία της, η πρώτη γυναίκα αντιστράτηγος στην ιστορία της ΕΛ.ΑΣ. ανέλυσε σε αποκλειστική συνέντευξή της στην «Κ»τα προβλήματα στη διαχείριση του μεταναστευτικού φαινομένου, ενώ δεν απέφυγε να μιλήσει και για την αποχώρησή της από το σώμα μετά 35 και πλέον χρόνια.
«Σήμερα στην Τουρκία υπάρχουν πάνω από 3 εκατ. πρόσφυγες και μετανάστες από τη Συρία, το Αφγανιστάν και αλλού. Οι απολύσεις κρατικών αξιωματούχων, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, και η υποστελέχωση της τουρκικής διοίκησης έχουν ως αποτέλεσμα την ελλιπή φύλαξη των θαλάσσιων και χερσαίων συνόρων της με την Ελλάδα» δήλωσε στην «Κ» Πρόσθεσε ότι για την αύξηση των ροών ευθύνονται επίσης οι χειρισμοί της Τουρκίας με σκοπό τη δημιουργία «ζώνης ασφαλείας»στη βορειοδυτική Συρία και η μετακίνηση –πιο πρόσφατα–εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη προς παράκτιες πόλεις απέναντι από τη Λέσβο και άλλα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Στη διάρκεια της εβδομάδας, πράγματι, ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού δήλωσε ότι 100.000 πρόσφυγες απομακρύνθηκαν από την Κωνσταντινούπολη και κατέφυγαν νοτιότερα, στα παράλια της Τουρκίας, ενώ την Πέμπτη ο Τούρκος πρόεδρος ΡετζέπΤαγίπΕρντογάν δήλωσε ότι «δεν λάβαμε την αναγκαία υποστήριξη από τη διεθνή κοινότητα και ειδικά από την Ε.Ε. ως προς την κατανομή των βαρών»
«Μεταλλαγμένη» κρίση
Η κ. Τσιριγώτη εκτίμησε πάντως ότι «η Τουρκία θα ανοίξει την κάνουλα τόσο ώστε να μας προκαλέσει πρόβλημα, δίχως όμως ταυτόχρονα να διαταράξει τις σχέσεις της με την Ευρώπη, από την οποία προσδοκά να αντλήσει κονδύλια για τη διαχείριση των προσφύγων και μεταναστών στην επικράτειά της» Χαρακτήρισε την τρέχουσα μεταναστευτική κρίση «μεταλλαγμένη»συγκριτικά με εκείνη του 2015. «Το 2015 ξεκινήσαμε με 500 έως 700 αφίξεις ημερησίως και φτάσαμε τις 10.000. Δεν υπήρχαν κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, δεν είχε τεθεί σε ισχύ η κοινή δήλωση Ε.Ε. - Τουρκίας και ο βαλκανικός δρόμος ήταν ανοικτός. Σήμερα, το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στο γεγονός ότι η διαδικασία του ασύλου καθυστερεί, με συνέπεια οι πρόσφυγες να εγκλωβίζονται στα νησιά» δήλωσε.
Μια από τις δυσλειτουργίες, εξήγησε, είναι ότι οι μετανάστες δεν παραλαμβάνουν το χαρτί με τη θετική ή απορριπτική απόφαση του αιτήματός τους παρά μόνο όταν λήγει η προσωρινή άδεια παραμονής που τους έχει χορηγηθεί. «Το διάστημα αυτό μπορεί να φτάσει μέχρι και τα δύο χρόνια» επισημαίνει στην «Κ» Σχολιάζοντας τα πρόσφατα επεισόδια στο hotspot της Μόριας, δήλωσε ότι πρόκειται για δομή με προδιαγραφές για 3.500 άτομα, που σήμερα φιλοξενεί τριπλάσιο αριθμό προσφύγων και μεταναστών. «Οι συνθήκες διαβίωσης εξαρτώνται από τον ρυθμό αφίξεων στο νησί. Οσες βελτιωτικές κινήσεις και αν γίνουν, μόλις ο αριθμός των αλλοδαπών που φτάνουν στη Λέσβο αυξηθεί σημαντικά, οι συνθήκες επιδεινώνονται άμεσα» δήλωσε. Σημειώνεται ότι στη διάρκεια της εβδομάδας ξέσπασαν επεισόδια στην πτέρυγα των ασυνόδευτων ανηλίκων και χρειάστηκε η δυναμική επέμβαση της αστυνομίας για να αντιμετωπιστούν.
Οι επιφυλάξεις
Στην ερώτηση για τις κυβερνητικές εξαγγελίες για πιθανή κατάργηση του δεύτερου βαθμού εκδίκασης των αιτημάτων ασύλου, η αντιστράτηγος επιφυλάχθηκε να διαβάσει το τελικό κείμενο του νόμου, ωστόσο προέβλεψε ότι, σε αυτή την περίπτωση, η διαδικασία θα «κολλήσει»όχι στην Υπηρεσία Ασύλου αλλά στα διοικητικά δικαστήρια.
«Η αρχική σκέψη ίσως ήταν ότι, καταργώντας το ένα στάδιο της διαδικασίας, η εξέταση των αιτημάτων θα τρέξει πιο γρήγορα. Δεν είμαι ωστόσο καθόλου βέβαιη ότι τα διοικητικά δικαστήρια είναι δομημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να διεκπεραιώνουν γρήγορα τις υποθέσεις» εξήγησε.
Ρωτήθηκε και για τα δημοσιεύματα αναφορικά με το λεγόμενο «φαγοπότι»με τα κονδύλια για τη σίτιση. Παρατήρησε ότι οι διαγωνισμοί για την προμήθεια του φαγητού προκηρύσσονταν με βάση έναν εκτιμώμενο αριθμό προσφύγων και μεταναστών που έπρεπε να σιτιστούν. «Οι ροές δεν έχουν ένα σταθερό νούμερο. Οταν γίνεται μια παραγγελία πχ. για 9.000 μερίδες και στη δομή βρίσκονται 8.500 άτομα, θα πληρωθούν 9.000 μερίδες. Την επόμενη ημέρα, αντίστοιχα, μπορεί –λόγω αύξησης ροών–τα άτομα στο κέντρο να φτάσουν τις 10.000» Επικαλούμενη άτυπη ενημέρωσή της από στελέχη του πρώην υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής πρόσθεσε ότι το αποτέλεσμα της έρευνας που πραγματοποίησε για την κακοδιαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων η ευρωπαϊκή υπηρεσία καταπολέμησης της απάτης (OLAF) είναι αρνητικό.
Αίτημα ασύλου στο... αεροπλάνο
Στη συνέντευξή της στην «Κ»η κ. Ζαχαρούλα Τσιριγώτη αναφέρθηκε στα προβλήματα που εντοπίζονται στη διαδικασία των επιστροφών και επεσήμανε ότι η Ελλάδα πήρε πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού ικανού να διαχειριστεί το θέμα. Αποκάλυψε ότι στο πλαίσιο της κοινής δήλωσης Ε.Ε. - Τουρκίας, η οποία υπεγράφη το 2016, έχουν επιστραφεί στην Τουρκία «μόλις».900 - 2.000 άτομα. «Η Ελλάδα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό επιστροφών σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε.» διευκρίνισε. Περιέγραψε ότι κατά τη διαδικασία των απελάσεων παρόντες είναι εκπρόσωποι του Συνηγόρου του Πολίτη, στους οποίους πολλοί υπό απέλαση μετανάστες υποβάλλουν κυριολεκτικά «στη σκάλα του αεροπλάνου»νέο αίτημα ασύλου. «Πριν από 15 ημέρες είχε προγραμματιστεί η επιστροφή στη χώρα τους 30 υπηκόων Πακιστάν. Οι 15 από αυτούς υπέβαλαν αίτημα ασύλου λίγο πριν επιβιβαστούν στο αεροσκάφος».. Κλείνοντας, η κ. Τσιριγώτη μίλησε για την αποστρατεία της από την ΕΛ.ΑΣ. «Υπηρέτησα 37 χρόνια με αγάπη για το σώμα» δήλωσε και πρόσθεσε ότι η μεγαλύτερη αναγνώριση είναι η αγάπη που εισπράττει από συναδέλφους της μετά την αποστρατεία. «Εφτασα μέχρι εδώ με δουλειά και έφυγα ευχαριστημένη. Είναι απολύτως αποδεκτό η εκάστοτε ηγεσία να χαράσσει πολιτική και να διαλέγει τα πρόσωπα που θα την υλοποιήσουν. Τους εύχομαι καλή επιτυχία».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ