1. Στο παρελθόν μας απασχόλησε το φαινόμενο του #metoo που ξεκίνησε στις Η.Π.Α. πριν από 4 χρόνια ως hashtag με αφορμή την αποκάλυψη σεξουαλικής παρενόχλησης του παραγωγού Harvey Weinstein και εξελίχθηκε ως ένα είδος «κινήματος» για την καταγγελία παρόμοιων συμπεριφορών. Το φαινόμενο αυτό εμφανίσθηκε και στην Ελλάδα, ύστερα από τις καταγγελίες αρχικά στο χώρο του αθλητισμού και στη συνέχεια του πολιτισμού. Ως στόχος του εμφανίζεται η ενθάρρυνση των θυμάτων να σπάσουν τα δεσμά της σιωπής και να καταγγείλουν, ώστε να ενισχυθεί η κοινωνική αποδοκιμασία των δραστών και να αποθαρρύνουν τη διάπραξη στο μέλλον τέτοιων προσβολών, που εν πολλοίς παραμένουν στην αόρατη πλευρά της εγκληματικότητας. Στο θέμα αυτό έγιναν πρόσφατα και οι αναγκαίες παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα (Π.Κ.).
2. Σήμερα αναδεικνύεται ένα άλλο φαινόμενο, ύστερα από καταγγελία γυναίκας, αυτό της δημοσίευσης βίντεο και φωτογραφιών προσωπικών στιγμών σε ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου, χωρίς τη συναίνεσή της. Ταυτόχρονα προκύπτει και το κενό στη νομοθεσία. Ωστόσο το φαινόμενο αυτό της «εκδικητικής πορνογραφίας», γνωστό διεθνώς ως «revenge porn», δεν είναι κάτι καινούργιο. Κατά καιρούς υπήρξαν αρκετές γυναίκες, διάσημες ή μη, θύματα της εν λόγω πρακτικής από πρώην συντρόφους, συζύγους κ.λ.π. Στόχος της «χρήσης και διαδικτυακής ανάρτησης προσωπικών φωτογραφιών και βίντεο σεξουαλικού περιεχομένου» ήταν ιδίως η απειλή, εκβίαση, εκδίκηση και τελικά ο εξευτελισμός και η βλάβη του θύματος. Το υλικό μπορεί να αποτελεί και προϊόν υποκλοπής.
3. Η πράξη αυτή από ποινικής πλευράς εντάσσεται στο νόμο για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων και αντιμετωπίζεται ως πλημμέλημα. Στα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας του Ελληνικού Π.Κ. (αλλά και στις περισσότερες Ευρωπαϊκές Χώρες) δεν συμπεριλαμβάνεται η «εκδικητική πορνογραφία». Από το 2015 αρχίζει να επικρατεί διεθνώς ο όρος «σεξουαλική κακοποίηση μέσω εικόνας» (image based sexual abuse), γιατί θεωρήθηκε ότι ο όρος «εκδικητική πορνογραφία», δεν εκφράζει τον χαρακτήρα και την έκταση της βλάβης που προκαλείται, αφού αφορά μόνο μια μορφή από ένα ολόκληρο φάσμα σεξουαλικών μορφών κακοποίησης, κοινό χαρακτηριστικό των οποίων αποτελεί η ένταξή τους σε αυτό που χαρακτηρίζεται ως «συνεχές της σεξουαλικής κακοποίησης μέσω εικόνας».
4. Ο νομοθέτης οφείλει να αντιληφθεί και να αναγνωρίσει τη σημασία της ποινικοποίησης των εν λόγω συμπεριφορών και να προβεί στην τυποποίηση του εγκλήματος της «μη συναινετικής δημιουργίας και διανομής ιδιωτικών σεξουαλικών εικόνων» με την ένταξή του στο κεφάλαιο των εγκλημάτων της γενετήσιας ελευθερίας. Και τούτο γιατί υπάρχει μια συνέχεια πρακτικών που από κοινού συνιστούν την έννοια της σεξουαλικής κακοποίησης μέσω εικόνας αφενός και αφετέρου η τελευταία αποτελεί μέρος και συνέχεια της έμφυλης-σεξουαλικής βίας. Τέλος οι Αρχές και οι Υπηρεσίες (όπως η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος), που ασχολούνται με την αντιμετώπιση των εν λόγω φαινομένων, πρέπει, σε κάθε περίπτωση που προκύπτουν νέες μορφές παραβατικότητας και διαπιστώνονται κενά στη νομοθεσία να προτείνουν αρμοδίως τις αναγκαίες βελτιώσεις, ώστε να μην «τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα»!!!
Νικόλαος Αθ. Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών