Γράφει ο
Βασίλης Γιαννακόπουλος,
γεωστρατηγικός αναλυτής*
Ενώ συνεχίζεται το ανθρωποκυνηγητό για τη σύλληψη των δύο υπόπτων της επίθεσης στα γραφεία του περιοδικού Charlie Hebdo στο Παρίσι, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι εκτιμήσεις σ’ αυτό το πρώιμο στάδιο θα πρέπει να θεωρούνται ως μη ασφαλείς. Εξάλλου, στο παρελθόν οι εικοτολογίες για παρόμοιες τρομοκρατικές επιθέσεις είχαν αποδειχθεί λανθασμένες. Προς το παρόν, είναι πολύ νωρίς για να αποφανθεί κανείς εάν οι τρομοκράτες ήταν μέλη της Αλ Κάιντα, του Ισλαμικού Κράτους ή απλοί μουσουλμάνοι Γάλλοι πολίτες που παρακινήθηκαν από προγενέστερα δημοσιεύματα εξτρεμιστικών ισλαμικών οργανώσεων.
Είναι γνωστό ότι το σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo έχει δημοσιεύσει σκίτσα του προφήτη Μωάμεθ και ότι έχει απειληθεί επανειλημμένα από τζιχαντιστές. Επίσης, η Αλ Κάιντα έχει διαμηνύσει ότι συγκεκριμένα άτομα από το προσωπικό του περιοδικού θα έπρεπε να στοχοποιηθούν, επειδή εμπλέκονταν με τη δημοσίευση αμφιλεγόμενου υλικού.
Πράγματι, την άνοιξη του 2013, στη δέκατη έκδοση του περιοδικού “Inspire” της Αλ Κάιντα της Αραβικής Χερσονήσου (Al Qaeda in the Arabian Peninsula – AQAP) υπήρχε μια αφίσα με τίτλο «Καταζητούνται» και υπότιτλο «Νεκροί ή ζωντανοί για εγκλήματα κατά του Ισλάμ», με σκοπό να ενθαρρύνει τους φανατικούς μουσουλμάνους να δολοφονήσουν έντεκα ανθρώπους, οι οποίοι κατηγορούνται για προσβολή του Ισλάμ. Ένας από αυτούς είναι ο 47χρονος διευθυντής του περιοδικού Charlie Hebdo, Stephane Charbonnier, που έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια της αιματηρής επίθεσης της 7ης Ιανουαρίου. Τα υπόλοιπα δέκα άτομα, που συμπεριλαμβάνονται στην αφίσα και για τα οποία εύλογα οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα ότι είναι πολύ πιθανόν να στοχοποιηθούν στο άμεσο μέλλον, είναι:
✓ Ο Δανός δημοσιογράφος Carsten Luste Carsten και πρώην διευθυντής της μεγάλης κυκλοφορίας δανέζικης εφημερίδας Jyllands-Posten.
✓ Ο Βρετανός κωμικός, σεναριογράφος, ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας Terry Jones, πιο γνωστός ως μέλος της ομάδας Monty Python.
✓ Ο Δανός καρτουνίστας Kurt Westergaard, ο οποίος δημιούργησε το αμφιλεγόμενο σκίτσο του Προφήτη Μωάμεθ, απειλήθηκε κατ’ επανάληψη και ως εκ τούτου βρίσκεται υπό συνεχή αστυνομική προστασία.
✓ Ο Ολλανδός πολιτικός, ιδρυτής και ηγέτης του Κόμματος για την Ελευθερία (τέταρτο μεγαλύτερο κόμμα στο ολλανδικό κοινοβούλιο) Girt Wilders, που όπως αναφέρει ο Guardian το 2008 δήλωσε: «εγώ δεν μισώ τους μουσουλμάνους, μισώ το Ισλάμ».
✓ Ο Σουηδός καλλιτέχνης Lars Vilks, που το 2007 είχε ξεσηκώσει κύμα αντιδράσεων στο μουσουλμανικό κόσμο, όταν δημοσιεύθηκαν τα σατιρικά σκίτσα του για τον Προφήτη Μωάμεθ.
✓ Ο Δανός δημοσιογράφος, συγγραφέας και συντάκτης της εφημερίδας Jyllands-Posten, Flemming Rose, ως κυρίως υπεύθυνος για τη δημοσίευση των σατιρικών σκίτσων του Μωάμεθ.
✓ Ο Morris Swadiq, Αιγύπτιος κόπτης, δικηγόρος, ακτιβιστής και ηγέτης της Εθνικής Αμερικανικής Κοπτικής Συνέλευσης. Το Σεπτέμβριο του 2012 είχε μεταφράσει στην αραβική γλώσσα το διαφημιστικό κλιπ για την αντι-ισλαμική ταινία «Η αθωότητα των μουσουλμάνων».
✓ Ο Βρετανο-Ινδός μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος Salman Rushdie, ο οποίος το 1988 εξέδωσε το βιβλίο «Οι σατανικοί στίχοι», που προκάλεσε την αντίδραση του μουσουλμανικού κόσμου.
✓ Η γεννημένη στη Σομαλία Αμερικανή (πρώην Ολλανδή) Ayaan Hirsi Ali, ακτιβίστρια, συγγραφέας και πολιτικός. Το 2004 έγραψε το σενάριο της μικρού μήκους ταινίας «Υποταγή», που αναφερόταν σε μια από τις πιθανές μεταφράσεις της λέξης «Ισλάμ». Ως γνωστόν, ο σκηνοθέτης της ταινίας Theo van Gogh δολοφονήθηκε αργότερα την ίδια χρονιά από έναν Ολλανδό μουσουλμάνο φονταμενταλιστή.
✓ Η Αμερικανίδα σκιτσογράφος Molly Norris, για το σκίτσο της με τίτλο «Ημέρα που ο καθένας μπορεί να ζωγραφίσει το Μωάμεθ».
Σύμφωνα με μαρτυρίες, που δημοσίευσε η Telegraph, λίγο πριν την επίθεση οι τρομοκράτες φώναζαν ότι ανήκουν στην Αλ Κάιντα της Υεμένης (Al Qaeda in Yemen). Από τις μαρτυρίες των παρευρισκόμενων και το βίντεο που δημοσιεύθηκε προκύπτει ότι οι δύο τρομοκράτες, Cherif Kouachi και ο αδελφός του Said Kouachi, εκτέλεσαν την αποστολή τους με στρατιωτική ακρίβεια. Ζήτησαν τα ονόματα των σκιτσογράφων. Χρησιμοποίησαν τα όπλα τους με «διπλό άγγιγμα της σκανδάλης» και χωρίς να σπαταλούν πυρομαχικά, γεγονός που παραπέμπει σε ειδικές δυνάμεις. Οι κινήσεις τους ήταν συγχρονισμένες και ο ένας κάλυπτε τον άλλον, προκειμένου να εξασφαλίσουν τη μέγιστη προστασία. Σύμφωνα με αμερικανικές και ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών, το 2011 ο Said Kouachi είχε επισκεφθεί την Υεμένη για διάστημα αρκετών μηνών, όπου εκπαιδεύτηκε από μέλη της Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο.
Ως γνωστόν, η Αλ Κάιντα στην Υεμένη είναι παρακλάδι της Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο. Διατηρεί τον έλεγχο περιοχών της νότιας και ανατολικής Υεμένης, ενώ ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για το σημαντικό και παρατεταμένο έλλειμμα εσωτερικής ασφάλειας της χώρας. Από την πλευρά της, η Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο θεωρείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως η πλέον επικίνδυνη τρομοκρατική οργάνωση του παγκόσμιου τζιχάντ και έχει κατηγορηθεί επανειλημμένα για πλήθος τρομοκρατικών επιθέσεων κατά στόχων δυτικών συμφερόντων.
Αν πράγματι οι τρομοκράτες ανήκαν στην Αλ Κάιντα της Υεμένης, τότε είναι πολύ πιθανό η τρομοκρατική ενέργεια να σχεδιάσθηκε εξαιτίας της ρήξης που έχει επέλθει μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους και της Αλ Κάιντα. Οι σχέσεις τους χαρακτηρίζονται από δυσπιστία, ισχυρό ανταγωνισμό και εχθρότητα. Η οριστική ρήξη ήρθε με την επέκταση της δραστηριότητας του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και τη Συρία, γεγονός που προκάλεσε και την αποκήρυξή του από την Αλ Κάιντα, στις αρχές του 2014. Η υπεροχή της επιχειρησιακής δυνατότητας του Ισλαμικού κράτους έναντι των υπόλοιπων ένοπλων σουννιτικών οργανώσεων εκτιμάται ως αδιαμφισβήτητη. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η ηγεσία της Αλ Κάιντα ανησυχεί. Εκτιμά ότι η έντονη δραστηριότητα και οι επιτυχίες του Ισλαμικού Κράτους ενθουσιάζουν τους φανατικούς σουννίτες μουσουλμάνους. Επηρεάζουν σημαντικά τη βούλησή τους και εντάσσονται στις ένοπλες ομάδες του. Με το κτύπημα της Αλ Κάιντα στην καρδιά της Ευρώπης, η διεθνής τρομοκρατική οργάνωση επιδίωκε να αποκτήσει και πάλι την οικουμενικότητα και την πρωτοκαθεδρία της στην παγκόσμια σουννιτική κοινότητα.
Πέραν της Αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο, και άλλες τζιχαντιστικές οργανώσεις, όπως η Ansar al Bayt Maqdis που δραστηριοποιείται κυρίως στη Χερσόνησο του Σινά και πρόσφατα ορκίσθηκε πίστη στο Ισλαμικό Κράτος του Abu Bakr al Baghdadi, καθώς και η Tehrik-e-Taliban Punjab με έδρα την ομώνυμη επαρχία του βορειοανατολικού Πακιστάν, έχουν επίσης κατηγορήσει το γαλλικό περιοδικό Charlie Hebdo.
Σύμφωνα με τη Long War Journal, τον Οκτώβριο του 2012, ο εκπρόσωπος και διερμηνέας της Αλ Κάιντα, Adam Gadahn, με ηχητικό μήνυμα αναφέρθηκε κατά του περιοδικού Charlie Hebdo: «Και εδώ είναι η Γαλλία που χλευάζει και πάλι τον Προφήτη μας… Τα λιοντάρια του Ισλάμ να εκδικηθούν για τον Προφήτη τους… Κατά της Γαλλίας και της ανήθικης εφημερίδας Charlie Hebdo. Ζητάμε από τον Αλλάχ να ανταμείψει με τον καλύτερο τρόπο αυτούς που θα κάψουν την έδρα της (προφανώς, εννοούσε τις κτιριακές της εγκαταστάσεις) και θα μπλοκάρουν το δικτυακό της τόπο…».
Μπορεί να μην ήταν προβλέψιμος ο τόπος και ο χρόνος της επίθεσης κατά των γραφείων του περιοδικού Charlie Hebdo, όμως ήταν προβλέψιμη μια τέτοιου είδους τρομοκρατική ενέργεια. Το μείζον ερώτημα πλέον είναι «τι διαστάσεις θα μπορούσε να λάβει αυτή η ασύμμετρη απειλή;». Στη Γαλλία, τη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και στις υπόλοιπες δυτικές και όχι μόνο χώρες, που λαμβάνουν μέρος ενεργά στην εκστρατεία κατά του Ισλαμικού Κράτους, έχουν δοθεί εντολές για αύξηση των μέτρων ασφάλειας. «Πότε και που θα διεξαχθεί η επόμενη επίθεση;».
Στην παρούσα φάση, αυτό που προβληματίζει τη διεθνή κοινότητα είναι η επιστροφή των τζιχαντιστών από το συρο-ιρακινό θέατρο επιχειρήσεων στις χώρες προέλευσής τους. «Θα προθυμοποιούνταν να συνεχίσουν τον αγώνα τους μετά την επιστροφή τους, όταν μάλιστα διαθέτουν αξιόλογη πολεμική εμπειρία;». Τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του 2015, οι χώρες που ανησυχούν εντονότερα αντιμετωπίζουν αυτή την πρόκληση επενδύοντας περισσότερο στην πρόληψη και την τιμωρία, παρά στην αποτροπή και την επανένταξη. «Μήπως θα έπρεπε να δοθεί περισσότερη προσοχή στους λόγους που οδήγησαν τους νεαρούς μουσουλμάνους να μεταβούν στη Συρία;». Σίγουρα, τα θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα, όπως «πόσο σημαντική απειλή συνιστούν;», «είναι εφικτή η κοινωνική επανένταξή τους;», «γιατί γύρισαν πίσω;», «πως θα αντιμετωπισθεί αυτή η πρόκληση;», «σχετίζεται το μακελειό στο Παρίσι με την υφιστάμενη οικονομική κρίση και το υψηλό ποσοστό ανεργίας, ιδιαίτερα στις τάξεις των μουσουλμάνων μεταναστών;».
Είναι σχεδόν σίγουρο ότι η επιστροφή των ξένων τζιχαντιστών στις ευρωπαϊκές χώρες προέλευσής τους θα σηματοδοτήσει την έναρξη ενός παρατεταμένου κύκλου βίας, που θα κλιμακώνεται και λόγω της αντίδρασης των υπόλοιπων πολιτών, υπό τη μορφή τρομοκρατικών επιθέσεων χαμηλής κλίμακας.
www.geostrategy.gr
[email protected]
http://www.onalert.gr