Η εποχή της οθόνης και η υποκινητικότητα των παιδιών

Είναι κοινώς αποδεκτό ότι κάθε παιδαγωγική αρχή οφείλει να ολοκληρώνεται στο χώρο του σχολείου. Το Ελληνικό Σύνταγμα καθορίζει ξεκάθαρα την αξία της Φυσικής Αγωγής και ορίζει να αντιμετωπίζεται ως αναπόσπαστο κομμάτι της Ελληνικής Εκπαίδευσης (άρθρο 16 παρ. 2 «Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους, έχει δε ως σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και Φυσική Αγωγή των Ελλήνων»).

 Το Ευρωπαϊκό Μανιφέστο του 1995 ορίζει ότι «το σχολείο έχει την πολύ σημαντική ευθύνη να παρέχει καλή σωματική δραστηριότητα και άθληση, ώστε να εξασφαλίζεται μια υγιής ισορροπία μεταξύ των σωματικών και διανοητικών δραστηριοτήτων». 

Όμως αυτή η ισορροπία διανοητικής και φυσικής καλλιέργειας των Ελλήνων μαθητών/τριών, διαταράχθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Δυστυχώς σήμερα η Φυσική Αγωγή στην Ελληνική Εκπαίδευση και στο συνολικό αριθμό ωρών του εβδομαδιαίου προγράμματος, διαθέτει έναν από τους χειρότερους συσχετισμούς στην Ε.Ε. Ταυτόχρονα ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει οδηγήσει τα παιδιά ακίνητα, καθισμένα πίσω από οθόνες ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων, ηλεκτρονικών παιγνιδιών, τηλεοράσεων, αφαιρώντας από τα παιδιά τις δυνατότητες για ανθρώπινη κίνηση, για κινητικό παιχνίδι, για ψυχοκινητική εκτόνωση, για φυσική δραστηριότητα (φ.δ.) και επιφέροντας την πλήρη επικράτηση της υποκινητικότητας.

Αμέτρητες είναι όμως οι έρευνες που έχουν αποδείξει ότι μόνο μέσω της φυσικής και αθλητικής δραστηριότητας δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες και οι ευεργετικές επιδράσεις για την υγιή ανάπτυξη τους, τόσο της σωματικής τους όσο και της ψυχικής τους, αλλά και της κοινωνικοποίησης τους.

Από το 2015 τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας δείχνουν τα Ελληνόπουλα ως τα πιο υποκινητικά και παχύσαρκα παιδιά στην Ευρώπη. Επίσης δείχνουν την Ελλάδα στη δεύτερη θέση στο ποσοστό καπνιζόντων στις μικρές ηλικίες, γεγονός που στο μεγαλύτερο ποσοστό του αποδίδεται στην έλλειψη φ.δ. και άσκησης εδικά στο χώρο του σχολείου.

Πριν λίγο καιρό, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας (ΕΠΙΨΥ) ανακοίνωσε τα αποτελέσματα πανελλήνιας έρευνας του 2018, σε μαθητές, σχετικά με τη φυσική άσκηση. 

Η έρευνα ήταν υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) και επαναλαμβάνεται ανά τετραετία σε περισσότερες από 40 χώρες. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα το μεγαλύτερο ποσοστό των εφήβων μας έχει έναν τρόπο ζωής χωρίς φ.δ. Μόλις 2 στους 5 εφήβους (41,7%)  έχουν 5 ημέρες την εβδομάδα ικανοποιητική φ.δ. και ο 1 στους 9 (11,7%) έχει φ. δ. το πολύ μία ημέρα την εβδομάδα. Πολύ πιο περιορισμένη φ.δ. έχουν τα κορίτσια από τα αγόρια, καθώς και τα παιδιά τω Λυκείων σε σχέση με τα παιδιά των Δημοτικών σχολείων. Επίσης από τα στοιχεία της έρευνας φαίνεται πως η  οικονομική κατάσταση της οικογένειας μάλλον αποτελεί παράγοντα της κατάστασης, καθώς το πολύ μία ημέρα την εβδομάδα φ.δ. δείχνουν έφηβοι/ες των οποίων η οικογένεια ανήκει σε χαμηλότερο οικονομικό στρώμα συγκριτικά με τα παιδιά που προέρχονται από πιο εύπορες οικογένειες.  

Και αντίστροφα, οι έφηβοι/ες των οποίων η οικογένεια είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση έχουν φ.δ. τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα σε ποσοστό 51,7%.  Η απουσία χώρων και ειδικά οργανωμένων χώρων για φ.δ. αποτελεί και αυτή καθοριστικό παράγοντα για την υποκινητικότητα των παιδιών. Οι έφηβοι/ες απάντησαν σε ποσοστό 30 % ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμοι χώροι κοντά τους, στους οποίους μπορούν να παίξουν η να αθληθούν και το 40 % πως δεν υπάρχουν στα σχολεία  παιδικές χαρές ή ανοιχτά γήπεδα στα οποία να μπορούν να κινηθούν.

Είναι ολοφάνερο ότι τα ευρήματα  μας αποδεικνύουν την άμεση και μεγάλη ανάγκη να ενισχυθεί ο ρόλος Σχολικής Φυσικής Αγωγής και των Σχολείων της Ελληνικής Εκπαίδευσης, όλων των βαθμίδων, ως κεντρικά πεδία για την αντιμετώπιση της επιδημίας της υποκινητικότητας των παιδιών μας και της βελτίωσης  της φυσικής δραστηριότητας και της σωματικής άσκησης τους, εντός και εκτός σχολικών ωρών. Γιατί πλέον ζώντας σήμερα την «εποχή της οθόνης»,  μιλάμε για πραγματική επιδημία.

*Καθηγητής Φυσικής Αγωγής – Διδάσκων Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού ΔΠΘ – Μέλος Δ.Σ. Ένωσης Γυμναστών Βορείου Ελλάδος

Πηγή:  xronos.gr