Γράφει ο Κωνσταντίνος Βλάχος, Αντιστράτηγος ε.α.
Ο υποστράτηγος Ιωάννης Ζήσης γεννήθηκε το 1881 (σύμφωνα με άλλη εκδοχή το 1888) στη Μάκρη Φθιώτιδας.
Τον Απρίλιο του 1941 ήταν Διοικητής της Ταξιαρχίας του Έβρου, η οποία υπεράσπιζε τα οχυρά από τον Εχίνο της Ξάνθης ως το Νυμφαίο της Ροδόπης.
Είχε εντολές να αντισταθεί όσο περισσότερο άντεχαν οι δυνάμεις που διοικούσε και όταν πια θα εξασθενούσαν, θα οργάνωνε σταδιακή υποχώρηση τριών ταγμάτων. Το πρώτο θα κατευθυνόταν προς Αλεξανδρούπολη και από εκεί για Σαμοθράκη. Το δεύτερο και το τρίτο τάγμα θα κατέληγαν στον Έβρο και θα στρατοπέδευαν σε τουρκικό έδαφος, ύστερα από συμφωνία με τις τουρκικές αρχές.
Πίσω στο οχυρό της Νυμφαίας δεν θα έμενε κανείς, παρά μόνο μία μικρή φρουρά, η οποία θα έδινε μάχη μέχρι την τελευταία στιγμή.
Οι στρατιώτες άντεξαν μέχρι που οι Γερμανοί σταμάτησαν τους βομβαρδισμούς και επιτέθηκαν απευθείας στο οχυρό. Τα μεσάνυχτα οι εχθροί εισέβαλαν από τη διαλυμένη ανατολική είσοδο που είχε καταστραφεί απ’ τους βομβαρδισμούς.
Η μάχη έληξε με την ήττα των στρατιωτών του Οχυρού, οι οποίοι όμως είχαν προκαλέσει μεγάλες απώλειες στους εχθρούς.
Παράλληλα, οι μετακινήσεις του δεύτερου και τρίτου τάγματος κυλούσαν ομαλά. Πέρασαν τον Έβρο και μπήκαν στην Τουρκία. Οι τουρκικές δυνάμεις απαίτησαν οι Έλληνες να αφοπλιστούν, αν και σύμφωνα με τη συνθήκη δεν είχαν αυτή την υποχρέωση.
Τα σχέδια της ελληνικής πλευράς ανατράπηκαν όμως, όταν το πρώτο τάγμα δεν κατάφερε να φτάσει μέχρι τη Σαμοθράκη και αναγκάστηκε να συμπτυχθεί με τα άλλα δύο στον Έβρο. Η αλλαγή πορείας χάλασε τα σχέδια του Ιωάννη Ζήση, ο οποίος σκόπευε να χρησιμοποιήσει το πρώτο τάγμα για ανταρτοπόλεμο εναντίον των Γερμανών.
Οι ελληνικές δυνάμεις στρατοπέδευσαν κοντά στο χωριό Ύψαλα, μερικά χιλιόμετρα απ’ τα σύνορα. Όλοι είχαν αφοπλιστεί και ο επικεφαλής Ζήσης θεωρούσε τον εαυτό του υπεύθυνο για την άσχημη εξέλιξη των γεγονότων.
Στις 7 Απριλίου αποσύρθηκε στη σκηνή του και στις 2.30 το μεσημέρι, αφού ζήτησε να μείνει μόνος, αυτοκτόνησε με το περίστροφό του. Μια πράξη που συγκλόνισε τους συμπολεμιστές του. Η ευθιξία τον οδήγησε στον θάνατο.
Ο Ζήσης ετάφη με τιμές στο παλιό χριστιανικό νεκροταφείο έξω από τα χωριό Ύψαλα. Με τον θάνατό του, ολοκληρώθηκαν και οι αγώνες της στρατιάς που πολέμησε στη Θράκη και στη Μακεδονία.
Τέτοιου είδους αυτοκτονίες αξιωματικών συνέβησαν και αλλού, όπως στην περίπτωση του Συνταγματάρχη Χονδρού, ο οποίος κυκλώθηκε από τους Γερμανούς μεταξύ Νυμφαίου-Κλειδίου, στην πρώτη διάσπαση του μετώπου, και αυτοκτόνησε· και του Ταγματάρχη (ΠΒ) Κωνσταντίνου Βερσή, όταν διατάχθηκε να παραδώσει στους Γερμανούς τα πυροβόλα του, τα παρέταξε, διέταξε τους άνδρες να αποδώσουν τιμές στα όπλα και αυτοκτόνησε υπό τους ήχους του Εθνικού Ύμνου, που έψαλλαν οι πυροβολητές του.
Από εδώ αρχίζει το δράμα της Ταξιαρχίας του Έβρου, η οποία έμεινε σε στρατόπεδο της Ζίγδης επί 2,5 μήνες και ύστερα από επίμονες προσπάθειες των προξενικών αρχών Ελλάδας και Αγγλίας, επιτράπηκε σε αξιωματικούς και 1300 περίπου οπλίτες, να πάνε στη Μέση Ανατολή τον Ιούλιο του 1941, με επικεφαλείς τους ταγματάρχες Καραθανάση και Καλομοίρη.Οι υπόλοιποι (χίλιοι περίπου) επέστρεψαν στην Ελλάδα, τον Φεβρουάριο του 1942, με τον λοχαγό Γιωτόπουλο.
Αυτοί οι άνδρες της Ταξιαρχίας του Έβρου, μαζί με τους λιγοστούς Αιγυπτιώτες Έλληνες που είχαν συγκροτήσει την «Δωδεκανησιακή Φάλαγγα», που την εκπαίδευε ο συνταγματάρχης του ιππικού Χαρ Οικονομόπουλος, αποτέλεσαν τον πυρήνα του Ελληνικού στρατού της Μέσης Ανατολής.
Πηγή: armynow.gr