Ο καθένας σας τα έχει δει. Όλα αυτά, τα συνήθως σκουρόχρωμα αεροσκάφη, που έρχονται κατ 'ευθείαν από μια ταινία επιστημονικής φαντασίας. Η τεχνολογία «Stealth» που κάνει τα αεροσκάφη αόρατα στα ραντάρ και ως εκ τούτου βελτιώνει την ασφάλεια και την ικανότητα επιβίωσης των πληρωμάτων τους.
Όλοι μας έχουμε παρακολουθήσει τα χαριτωμένα κινούμενα σχέδια που δείχνουν πώς οι ακτίνες ραντάρ εκτρέπονται μακριά από το δέκτη του ραντάρ από την επιδέξια χρήση της γεωμετρίας του αεροσκάφους, ή απορροφώνται από ειδικά υλικά απορρόφησης ραντάρ. Μια διαφημιστική εταιρεία δεν θα μπορούσε να ονειρευτεί πιο εντυπωσιακά εργαλεία για να προωθήσει της πωλήσεις της. Αυτή είναι η στρατιωτική βιομηχανία της Αμερικής στις καλύτερες στιγμές της, κερδίζοντας τις καρδιές και το μυαλό των πολιτών της, και φυσικά σπέρνοντας τον φόβο και τον τρόμο στους εχθρούς της δημοκρατίας, δεν έχει σημασία πού κρύβονται.
Κρίμα που όλοι τους βασίζονται σε ένα ψέμα ...
Το Βρετανικό Αεροναυτικό και Διαστημικό Δόγμα (JDP 0-30) καθορίζει την αεροπορική δύναμη με τη χρήση των αεροπορικών δυνατοτήτων - που επηρεάζουν τη συμπεριφορά των φορέων και την πορεία των γεγονότων. Σύγχρονες πλατφόρμες χαμηλής παρατηρησιμότητας (Stealth), όπως το αμερικανικό μαχητικό F-35, έχουν πιθανώς ενισχυμένες δυνατότητες προβολής δύναμης. Ωστόσο, στον πραγματικό κόσμο οι θεωρητικές δυνατότητες του στρατιωτικού υλικού δεν μεταφράζονται πάντα σε αποτελεσματικότητα. Επομένως, είναι σημαντικό να εξεταστεί η αντιτιθέμενη δύναμη - τα περιουσιακά στοιχεία αεράμυνας στο μελλοντικό επιχειρησιακό περιβάλλον.
Τα Στρατεύματα Εθνικής Αεράμυνας της Ρωσίας (PVO strany) είναι μια τρομερή δύναμη με προηγμένο εξοπλισμό και περίτεχνες τακτικές. Το ανεπίσημο μότο τους παραμένει: «Μην πετάξετε, μην αφήνετε τους άλλους να πετάξουν». Λαμβάνοντας υπόψη τις εξαγωγικές πωλήσεις του υλικού αεράμυνας της Ρωσίας, είναι πιθανό ότι οι δυτικές αεροπορικές δυνάμεις και οι συμμάχοι τους, θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν όχι μόνο τα ρωσικής κατασκευής συστήματα, αλλά και τις ρωσικές τακτικές. Πράγματι, η Ρωσία εξάγει ενεργά τη δική της τεχνογνωσία και τις λειτουργικές έννοιες στην αεράμυνα, μαζί με τον εξοπλισμό της.
Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του υλικού αεράμυνας που εξάγει η Ρωσία είναι η μοναδικόητα των μέσων ανίχνευσης εχθρικών αεροσκαφών. Σε αντίθεση με τα δυτικά κράτη, η Ρωσία έχει συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων από το 1930 και έχει επιτύχει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Με το συνδυασμό σύγχρονων μορφών σήματος ραντάρ και αλγόριθμων επεξεργασίας λήψης (επιστροφών) των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, τα σύγχρονα ρωσικά ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων έχουν ένα πλαίσιο σφάλματος αρκετά μικρό ώστε να μπορούν τα βλήματα εδάφους-αέρος (SAM) ή αέρος-αέρος (AAM) με ενεργή ή υπέρυθρη αναζήτηση, να πετάξουν αρκετά κοντά σε χαμηλής παρατηρησιμότητας στόχους για την πρόσκτηση και για να ξεκινήσουν την τερματική παλιννόστηση.
Για παράδειγμα, η εξαγωγική έκδοση του ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων Track Tall 55Zh6U - έχει δημοσιοποιημένο πλαίσιο σφάλματος «λιγότερο από 60 μέτρα», για τη μέτρηση αποστάσεων. Ταυτόχρονα, οι σύγχρονες τεχνικές που χρησιμοποιούνται για το σχεδιασμό αεροσκαφών χαμηλής παρατηρησιμότητας είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικές έναντι ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων από ό, τι κατά τα περισσότερο διαδεδομένα μικρού μήκους κύματος ραντάρ, με τα χαμηλής παρατηρησιμότητας αεροσκάφη να είναι συγκριτικά εύκολο να ανιχνευθούν από ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων.
Επίσης, είναι πολύ πιο δύσκολο να διεξαχθεί καταστολή εχθρικής αεράμυνας (SEAD) ενάντια στα ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων. Οι παρεμβολείς (Jammers) δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί εναντίον τους, και λόγω της φυσικής της εκπομπής μήκος κύματος, τα βλήματα που είναι γνωστά ως «αντιραντάρ» τείνουν να χτυπήσουν γύρω από το ραντάρ αντί να χτυπήσουν το ίδιο το ραντάρ. Ως εκ τούτου, πολλές σύγχρονες τεχνικές καταστολής εχθρικής αεράμυνας είναι ακατάλληλες για την καταστολή ενός συστήματος αεράμυνας δομημένο γύρω από ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων.
Δεν είναι μόνο τα τελευταία και πιο εξελιγμένα ραντάρ όπως το Track Tall που αποτελούν δυνητική απειλή για τα αεροσκάφη τεχνολογίας χαμηλής παρατηρησιμότητας. Υπάρχουν περίπου 500 ρωσικής παραγωγής RestD/Ε (Ρ-18) πολύ υψηλής συχνότητας κυμάτων (μετρικά) που εξακολουθούν να λειτουργούν σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένα πλήρως εκσυγχρονισμένο και ψηφιοποιημένο Spoon Rest D/E είναι μια σχετικά φθηνή αγορά. Παρά το γεγονός αυτό, παρέχει στους πελάτες καλή επιβιωσιμότητα μαζί με ένα σφάλμα από μόλις 250 μέτρα. Οι πελάτες μπορούν να επιλέξουν τη ρωσική έκδοση του προϋπολογισμού, ή την πιο ακριβή - αλλά πιο αποτελεσματική - έκδοση του ραντάρ (το P-18T) της Λευκορωσίας. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Τσεχική Δημοκρατία, μέλος του ΝΑΤΟ, εμπορεύεται την ψηφιακή αναβάθμιση της σειράς Spoon Rest D/E. Έτσι, τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ θα μπορούσαν μια μέρα συναντήσουν ένα εχθρικό ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων αναβαθμισμένο από το ΝΑΤΟ.
Τα ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων απαιτούν προηγμένη τακτική αεράμυνας και μια ειδική έννοια των επιχειρήσεων (CONOPS). Δεν προσφέρουν μόνο μια αποτελεσματική μέθοδο ανίχνευσης για τα εχθρικά αεροσκάφη χαμηλής παρατηρησιμότητας, αλλά μπορούν ενδεχομένως να διευκολύνουν τη χρήση των SAM εναντίον τους. Τα ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να καθοδηγήσουν τα SAM στη γειτονιά του stealth στόχου, και στη συνέχεια το ίδιο το SAM να προσεγγίσει σε καμπύλη και να αναζητήσει το στόχο από τις πτυχές στις οποίες η διατομή ραντάρ του είναι υψηλότερη - όπως από τις πλευρές ή από πίσω, αντί να πετάξει κατευθείαν στο στόχο - αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα της επιτυχίας επί του στόχου.
Η φυσική των ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνοτήτων CONOPS βασίζεται στο γεγονός ότι τα απορροφητικά υλικά των εκπομπών (γνωστά ως RAM) που χρησιμοποιούνται από τα σύγχρονα χαμηλής παρατηρησιμότητας αεροσκάφη, είναι μόνο οριακά αποτελεσματικά ενάντια εκπομπών από μετρικά ραντάρ, ενώ το σχήμα του αεροσκάφους είναι πολύ μικρό για να το κρύψει από τα σήματα των πολύ υψηλής συχνότητας ραντάρ. Το F-35, ειδικότερα, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην ανίχνευση με ραντάρ χαμηλής ζώνης συχνότήτων λόγω του συμπαγούς μεγέθους του, σε αντίθεση με μεγαλύτερα αεροσκάφη, όπως τα F-22 Raptor και το Β-2 Spirit. Θα χρειαστούν πολύ υψηλότερη συχνότητα μήκος κύματος, δεκαμετρικά ραντάρ, για να εφαρμόσουν την ίδια τεχνική σε αυτά τα αεροσκάφη. Η Ρωσία προσφέρει δεκαμετρικά ραντάρ, όπως το Rezonans-ΒΑ, για να διευκολυνθούν οι τεχνικές αεράμυνας εναντίον αυτών των αεροσκαφών. Το Rezonans έχει αναφερθεί με εύρος ανίχνευσης έως και 1.200 χιλιόμετρα.
Η εναλλακτική τεχνική που εφαρμόζεται για την ανίχνευση των αεροσκαφών όλων των τάξεων - από τα παραδοσιακά στα χαμηλής και πολύ χαμηλής παρατηρησιμότητας - είναι η χρήση των υποκλοπών ραδιοφωνικών εκπομπών σε συνδυασμό με την τριγωνοποίηση. Κάθε πηγή ραδιοφωνικών εκπομπών, όπως ραντάρ παρακολούθησης/αποφυγής αναγλύφου ακριβείας, μπορεί να γνωστοποιήσει την παρουσία του αεροσκάφους σε τακτικούς σταθμούς ραντάρ, ή στους πολύ μεγαλύτερου εύρους (μέχρι και 500 χιλιόμετρα) σταθμούς Valeriya, που είναι παρόμοια στις δυνατότητές τους με το τσεχικής παραγωγής σύστημα Vera. Η ρωσική αεράμυνα CONOPS υπαγορεύει ότι τα δεκαμετρικά ραντάρ και τα συστήματα τριγωνισμού εντάσσονται στον εντοπισμό και στο συστατικό καταπολέμησης της αεράμυνας, παρουσιάζοντας μια σοβαρή πρόκληση για οποιαδήποτε αεροπορική δύναμη που προσπαθεί να διεισδύσει σε αυτό το εναέριο χώρο, ακόμη και με περιουσιακά στοιχεία τεχνολογίας stealth.
Ένα επιπλέον στοιχείο της σύγχρονης ρωσικής αεράμυνας CONOPS είναι η χρήση συστημάτων πολυζωνικών ραντάρ, όπως το Nebo-M (55Zh6M). Η γενική ιδέα πίσω από το σχεδιασμό Nebo-M είναι η συγχώνευση των πληροφοριών ραντάρ που παρέχονται από την μετρική, δεκαμετρική και εκατοστομετρική ζώνη συχνοτήτων, σε έναν ενιαίο πίνακα δεδομένων που αποτελεί το κέντρο διοίκησης και ελέγχου του συστήματος. Τα μετρικά και δεκαμτρικά συστατικά είναι ήδη σε λειτουργία και διατίθεται στο εμπόριο από τη Ρωσία, ενώ η εκατοστομετρική συνιστώσα είναι στο τελικό στάδιο της ανάπτυξης. To Nebo-M CONOPS προσθέτει πολύτιμες δυνατότητες τακτικής για την ανίχνευση πολλαπλών ζωνών και την παρακολούθηση των στόχων.
Η ίδια η έννοια της πολυζωνικής ανίχνευσης και παρακολούθησης εφαρμόζεται στις τελευταίες εναέριες πλατφόρμες της Ρωσίας. Το πέμπτης γενιάς μαχητικό Τ-50 Firefox είναι εξοπλισμένο με ραντάρ διπλής μπάντας (Χ και L-band) το οποίο θα πρέπει να παρέχει ορισμένα στρατηγικά πλεονεκτήματα πάνω από το F-35. Τα χαμηλής παρατηρησιμότητας χαρακτηριστικά του τελευταίου θα υποβαθμιστούν αναπόφευκτα από το κανάλι L-band του Τ-50, καθώς ο σχεδιασμός του F-35 έχει βελτιστοποιηθεί ενάντια στα εκατοστομετρικά ραντάρ. Έτσι, το T-50 θα μπορούσε να αποδειχθεί ότι είναι ένα σχετικά αποτελεσματικό μέσο για τον εντοπισμό των αεροσκαφών stealth του ΝΑΤΟ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Τ-50 έχει ήδη προταθεί για τις μελλοντικές εξαγωγές, αρχικά σε περιορισμένες ποσότητες και για συγκεκριμένους πελάτες - αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει στα επόμενα χρόνια. Η εξαγωγή του Τ-50 στα εχθρικά προς τη Δύση έθνη θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει ένα ισχυρό διπλωματικό εργαλείο για τη Ρωσία για να ασκήσει πίεση σε περίπτωση μακροχρόνιας ψύχρας στις σχέσεις Ανατολής-Δύσης λόγω της Ουκρανίας και της Κριμαίας.
Η Ρωσία είναι ήδη πρόθυμη να εξάξει και άλλα αερομεταφερόμενα ραντάρ επί εναέριων πλατφόρμων. Το ελικόπτερο Ka-31 Helix-Β με ένα σύστημα ραντάρ E-801 είναι σε μαζική παραγωγή και η Ρωσία έχει επίσης δηλώσει ότι η ανάπτυξη και η παραγωγή των παλαιότερων προγραμμάτων αερομεταφερόμενων ραντάρ, όπως το Yak-44E και An-71 με το σύστημα ραντάρ E-601 Kvant, θα μπορούσε να συνεχιστεί, εφόσον ζητηθεί από τους πιθανούς πελάτες.
Ο συνδυασμός κινητικής αεράμυνας και τα συστήματα πληροφοριών-καταστολής, τα συστήματα ανίχνευσης αεράμυνας που κυκλοφορούν σήμερα οι Ρώσοι παραγωγοί, αντιπροσωπεύουν μια σοβαρή πιθανή πρόκληση για τις δυτικές αεροπορικές δυνάμεις σε πολλά μέρη του κόσμου - και στο μέλλον. Είναι αναγκαίο να αναγνωρίσουμε ότι οι τρέχουσες και οι επερχόμενες τεχνολογίες αεράμυνας - και ο πολλαπλασιασμός τους - θα πρέπει να θεωρηθούν ως ένα παγκόσμιο έργο σε άμεση αντίθεση της εναέριας προβολής ισχύος της Δύσης.
Οι πλατφόρμες χαμηλής παρατηρισιμότητας είναι μακριά από το να είναι άτρωτες όταν διατίθεται η κατάλληλη τεχνολογία αντιμέτρων και η τακτική. Πολλές από αυτές τις τεχνικές αντιμέτρων είναι φθηνές. Επιπλέον, η απλή κατοχή των εν λόγω αντιμέτρων, αν είναι γνωστή για τον επιτιθέμενο, μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά έναντι πιθανής μελλοντικής επιθετικότητας, μετατρέποντας τις πλατφόρμες χαμηλής παρατηρισμότητας σε πολύ ακριβά παλιοσίδερα, μια υπερβολική σπατάλη των χρημάτων των φορολογουμένων.
defencenews.gr