Σε συνεργασία με τον έγκριτο νομικό και καθηγητή ποινικού δικαίου και όχι μόνο, κ.Νικόλαο ΔΕΡΜΕΝΟΥΔΗ, σας ενημερώνουμε για τα θέματα που τέθηκαν στις σημερινές εξετάσεις
ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΝΘΥΠΑΣΤΥΝΟΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΤΕΜΑ (2-6-2018)
- ΕΚΘΕΣΗ
Ανησυχητικές διαστάσεις έχει λάβει το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας, άλλοι το θεωρούν φαινόμενο της διπλανής πόρτας και άλλοι απόμακρο. Αναφέρατε τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου αυτού.
- ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ (ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ)
Α) ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
- Πραγματική πλάνη (αρ 30 ΠΚ)
- Κιβδηλεία (αρ 209 ΠΚ)
Β) ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Η μητέρα Μ απογοητευμένη επειδή το παιδί της έχει γεννηθεί με σπάνιο γενετικό πρόβλημα επιλέγει τον δρόμο του Καιάδα: Έτσι μετά τον τοκετό εφόσον όμως εξακολουθεί η διατάραξη του οργανισμού της συνεννοείται με τον σύζυγό της Π πατέρα του παιδιού να αφήσουν το νεογνό αφρόντιστο, αβοήθητο και άσιτο με αποτέλεσμα αυτό να πεθάνει μετά από 2 ημέρες.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Αιτιολογήστε – αξιολογήστε την ποινική συμπεριφορά των Μ και Π.
Αν υποτεθεί ότι η Ν βρισκόταν στον ίδιο θάλαμο με την Μ και άκουσε όσα είπε η Μ στον Π και σιώπησε, υπάρχει ενδεχομένως ποινική ευθύνη της Ν;
α) Ως προς την ερώτηση (α) επίλυση του ερευνώμενου ζητήματος
α1. Ως προς τον πατέρα Π
α2. Ως προς την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος
Η ποινικώς αξιόλογη συμπεριφορά του πατέρα Π ως αποθετική συμπεριφορά συνίσταται στην παράλειψη του να αποτρέψει την επέλευση του εγκληματικού αποτελέσματος την θανάτωση του παιδιού του αν και είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση από τον νόμο να πράξει τούτο (αρ 15 ΠΚ σε συνδ με αρ 299§1 ΠΚ). Εφόσον ο Π παρέλειψε την επέλευση του αποτελέσματος τιμωρείται ως δι’ ενεργείας δράστης (έγκλημα δια παραλείψεως τελούμενο ή μη γνήσιο παραλείψεως). Η πράξη του Π συνιστά παράβαση καθήκοντος αποτροπής αποτελέσματος ή αλλιώς καθήκοντος εγγυήσεως ως προς την ακεραιότητα του εννόμου αγαθού της ζωής του παιδιού του. Το αποτέλεσμα της πράξης θανάτωσης του παιδιού του Π επέρχεται από την παράλειψή του (αρ 14§2 ΠΚ) η οποία βρίσκεται σε αιτιώδη συνάφεια ή άλλως σε αντικειμενικό αιτιώδη σύνδεσμο δηλαδή σε σχέση αιτίου – αιτιατού όπως ακριβώς την προσδιορίζει η κρατούσα στην επιστήμη και στη νομολογία θεωρία του ισοδυνάμου των όρων.
α3. Ως προς την υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος
Ο δόλος του Π είναι δόλος σκοπού – επιδίωξη άμεσος δόλος α΄ βαθμού (αρ 27§2 εδβ ΠΚ) ο οποίος επικαλύπτει όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης (αρχή της επικάλυψης).
Ο Π γνωρίζει ότι με την παράλειψή του πραγματώνει όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης και θέλει να τα πραγματώσει, διότι γνωρίζει ότι με την επιδίωξή του σκοτώνει το παιδί του και θέλει να το σκοτώσει.
β1. Ως προς τη μητέρα Μ.
β2. Ως προς την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος
Η μητέρα με την παράλειψή της μετά τον τοκετό εφόσον όμως εξακολουθεί η διατάραξη του οργανισμού της εξαιτίας του τοκετού διαπράττει το έγκλημα της παιδοκτονίας (αρ 15 ΠΚ σε συνδ με αρ 303 ΠΚ). Ιδιαίτερο έγκλημα και συγκεκριμένα μη γνήσιο ιδιαίτερο έγκλημα αφού η ιδιότητά της ως μητέρα δε θεμελιώνει αλλά μειώνει το αξιόποινο.
Η Μ τελεί το ιδιώνυμο έγκλημα της παιδοκτονίας (αρ 303 ΠΚ) και όχι της ανθρωποκτονίας με πρόθεση (αρ 299§1 ΠΚ) διότι η διάταξη του αρ 303 ΠΚ είναι ειδική έναντι της γενικής ανθρωποκτονίας με πρόθεση (αρ 299§1 ΠΚ) οπότε σύμφωνα με την αρχή της ειδικότητας υπερισχύει η ειδική διάταξη του αρ 303 ΠΚ (φαινομενική κατ’ ιδέα συρροή). Η μητέρα Μ παραβαίνει το καθήκον αποτροπής αποτελέσματος διότι εμφανίζεται ως εγγυητής της ζωής του παιδιού της που γέννησε (έκφραση της ιδιαίτερης νομικής υποχρέωσης του αρ 15 ΠΚ). Το καθήκον αυτό έχει ως πηγή αποτροπής αποτελέσματος τον νόμο. Η διατάραξη του οργανισμού της μητέρας Μ μετά τον τοκετό μπορεί να διαρκέσει λίγες ώρες ή αρκετές ημέρες σύμφωνα με ιατρική πιστοποίηση για τη συγκεκριμένη αυτή περίπτωση.
Αποτέλεσμα της πράξης παράλειψης (αρ 14§2 ΠΚ) της Μ είναι η θανάτωση του παιδιού της. Ανάμεσα στην πράξη παράλειψης της προσβολής και στο αποτέλεσμα υπάρχει αιτιώδης συνάφεια ή άλλως αντικειμενικός αιτιώδης σύνδεσμος δηλαδή σχέση αιτίου – αιτιατού όπως ακριβώς την προσδιορίζει η κρατούσα στην επιστήμη και στη νομολογία θεωρία του ισοδυνάμου των όρων.
β3. Ως προς την υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος
Ο δόλος της μητέρας Μ είναι δόλος σκοπού – επιδίωξη άμεσος δόλος α΄ βαθμού (αρ 27§2 εδβ ΠΚ) ο οποίος καλύπτει όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος (αρχή της επικάλυψης).
Η Μ γνωρίζει ότι πραγματώνει όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης και θέλει να τα πραγματώσει θέλει δηλαδή τη θανάτωση του παιδιού της.
β4. Συμπερασματική τοποθέτηση ως προς ερευνώμενο ζήτημα.
Οι παραπάνω αναφερθέντες Π και Μ θα κριθούν ως συναυτουργοί (αρ 45 ΠΚ) διότι συνεκτέλεσαν (αντικειμενικά) και συναποφάσισαν (υποκειμενικά) να θανατώσουν με παράλειψη το παιδί τους. Η συναυτουργία είναι πλήρης διότι εκτέλεσαν από την αρχή μέχρι το τέλος το σύνολο της εγκληματικής πράξης.
Επιπλέον ο κάθε συναυτουργός έχει επίγνωση ότι συμπράττει και βούληση να συμπράξει για την τέλεση του εγκλήματος (συναυτουργικός δόλος) αλλά ο καθένας θέλει και αποδέχεται την πραγμάτωση της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος (κοινός δόλος των συμπραττόντων).
Η συμμετοχή κατά συναυτουργία είναι νοητή, αλλά η διάταξη του αρ 303 ΠΚ θα εφαρμοσθεί μόνο για τη μητέρα Μ σύμφωνα με το αρ 49§2 ΠΚ – ιδιαίτερες ιδιότητες που μειώνουν την ποινή λαμβάνονται υπόψη μόνο για εκείνον τον συμμέτοχο στον οποίο υπάρχουν.
γ) Ως προς την εγκληματική συμπεριφορά της Ν
Η διαγωγή – συμπεριφορά της Ν πραγματώνει την ειδική υπόσταση του εγκλήματος του αρ 232 ΠΚ (παρασιώπηση εγκλήματος) διότι συντρέχουν σωρευτικώς όλα τα στοιχεία τόσο της αντικειμενικής όσο και της υποκειμενικής υπόστασης.
γ1. Ως προς την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος
Η Ν δεν αναγγέλει στην αρχή (αστυνομική – εισαγγελική) ενός κακουργήματος τον σχεδιασμό και την τέλεση του οποίου πληροφορήθηκε με αξιόπιστο τρόπο (η Ν ήταν παρούσα όταν σχεδίαζαν οι Π και Μ το σχέδιο θανάτωσης του παιδιού της) και πληροφορήθηκε τη σχεδίαση άμεσα με δική της προσωπική αντίληψη. Το κακούργημα ήταν μελετώμενο διότι υπήρχε για το έγκλημα ορισμένο αντικειμενικά πρόσφορο και επικίνδυνο σχέδιο που ήταν διευκρινισμένο στα βασικά του σημεία (στόχο προσβολής, τρόπο δράσης, χρόνο δράσης) και συνοδευόταν από σοβαρή και εξωτερικευμένη βούληση πραγμάτωσής του. Η Ν έλαβε γνώση του μελετώμενου κακουργήματος ώστε μπορούσε ακόμη να προληφθεί η τέλεσή του ή το αποτέλεσμα του εγκλήματος και παρέλειψε να αναγγείλει την σχετική γνώση της έγκαιρα στην αρχή.
γ2. Ως προς την υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος
Ο δόλος της Ν έστω και ενδεχόμενος (αρ 18 σε συνδ με αρ 26 και 27 ΠΚ) καλύπτει όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος (αρχή της επικάλυψης).
Πέρα από την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση το έγκλημα αυτό περιλαμβάνει και τον εξωτερικό όρο του αξιοποίνου που είναι η τέλεση του κακουργήματος που έχει μελετηθεί ή απόπειρα της τέλεσης αυτού (ο εξωτερικός όρος αυτός αποτελεί προϋπόθεση για να τιμωρηθεί η Ν). Κατ’ άλλη άποψη όμως ο όρος αυτός χαρακτηρίζεται ως στοιχείο της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος.
Οι απαντήσεις των θεμάτων αυτών δόθηκαν από τον νομικό – φροντιστή της Ποινικής Δικονομίας, του Ποινικού Δικαίου και του Δημοσίου Δικαίου Νικολάου Αθ Δερμενούδη.
Πληροφορίες – Επικοινωνία
Νομικός – Εγκληματολόγος – Ποινικολόγος
Τηλ. 25410-77560
Fax 25410-67205
Κινητό 6979847227
Email [email protected]
Πηγή: www.ekathess.gr