«Κάθε κράνος είναι φτιαγμένο ώστε να έχει την άριστη εφαρμογή στο κεφάλι ενός χειριστή. Ανά διαστήματα, ξέρετε, όταν αυτό είναι απαραίτητο, ένας χειριστής ελικοπτέρου Apache ζητά και γίνεται νέα εφαρμογή του από ειδικό τεχνικό. Είναι κάτι σημαντικό μάλιστα, τέτοιος ειδικός τεχνικός υπάρχει από τότε που παραλάβαμε τα πρώτα ελικόπτερα του είδους στα μέσα της δεκαετίας του '90...»: ο υπολοχαγός Αεροπορίας Στρατού Νίκος Βορνίτης, μάχιμο στέλεχος των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, χειριστής Display της ομάδας Pegasus AH64A+, βρίσκεται δίπλα μας στους χώρους του δημόσιου event του Athens Flying Week στην Τανάγρα και κρατά στα χέρια του ένα τέτοιο ειδικό κράνος, το δικό του, εξηγώντας με τον παραπάνω τρόπο πόσο σημαντική είναι η κάθε λεπτομέρεια που πρέπει να φροντιστεί σε μια αποστολή, πριν γίνει εφικτή μια πτήση με μια ιπτάμενη μηχανή τόσο σύνθετη.
«Θυμάμαι στην εκπαίδευση που δεν είχε ο καθένας το δικό του κράνος, στα μέτρα του σχήματος του κεφαλιού του, τον τρομακτικό πονοκέφαλο που είχες όταν προσγειωνόσουν», εξιστορεί ο κ. Βορνίτης, που θα προσθέσει: «δεν είναι μόνο όμως το ζήτημα των παραμέτρων και της ασφάλειας πτήσης, σκεφτείτε πως το σκοπευτικό monocle (σσ: ειδικός φακός που προβάλει εικόνα και πληροφορίες και είναι ενσωματωμένος στο κράνος), το σύστημα που έχουμε στο μάτι για τις νυχτερινές πτήσεις πρέπει επίσης να λειτουργεί στο 100% της ακρίβειας. Όλα πρέπει να δουλεύουν άψογα, να δουλεύουν όπως πρέπει».
Μικρές λεπτομέρειες, που δεν μπορείς να φανταστείς πως παίζουν ρόλο στη «συμβίωση» Ανθρώπου και Μηχανής. Είναι μια τεράστια προσπάθεια αυτή, που γίνεται από τους πολύπειρους Έλληνες χειριστές «AH64A+», αλλά και «AH64DHA», που ζουν μια πραγματικότητα που για όλους εμάς τους κοινούς θνητούς μοιάζει ασύλληπτα απαιτητική. Κι όμως, μέρα και -κυρίως- νύχτα, αφού εκεί υπάρχει το πλεονέκτημα, μερικές εκατοντάδες πόδια μόλις πάνω από τη γη, τα βουνά, τις θάλασσες και τις αμέτρητες γωνίες της Ελλάδας, ως στοιχείο της αιχμής του δόρατος για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, ένας χειριστής κάνει το φαινομενικά ακατόρθωτο: ζει μια συμβιωτική σχέση με μια μηχανή που πετά «ενώ -όπως συμβαίνει με όλα τα ελικόπτερα άλλωστε- δεν θα έπρεπε με βάση τους νόμους της αεροδυναμικής να είναι ξέρετε στο αέρα!». Για το τι απαιτείται όμως, για να βρεθεί κάποιος μέσα στο θωρακισμένο κάθισμα ενός επιθετικού ελικοπτέρου και την απάντηση στην απλή, ανθρώπινη, απορία «πώς είναι να το κάνεις αυτό ως ανθρώπινο ον;», ο κ. Βορνίτης μίλησε πρόσφατα στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ- ΜΠΕ «Πρακτορείο 104,9 FM».
Άνθρωπος και Μηχανή γίνονται ένα
«Δεν το σκέφτεσαι, απλώς σου βγαίνει. Το μυαλό και τα χέρια γίνονται ένα. Από ένα σημείο και μετά, μπαίνεις στο σκάφος και το νιώθεις προέκταση του σώματός σου. Όπως, ξέρετε, βλέπουμε στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όπου ξαφνικά το μυαλό κάποιου έχει αποκτήσει άλλες ιδιότητες, βλέπει κάτι άλλο, πέρα από αυτόν. Μόνο αν βλέπεις ένα βιντεοπαιχνίδι μπορείς, ίσως σε κάποιο βαθμό, να νιώσεις περίπου πώς είναι αυτό, να πετάς ένα επιθετικό ελικόπτερο: Δεν πρέπει όμως να δεις ποτέ τη φράση Game Over σε αυτό. Είναι κάτι μοναδικό», απαντά ο υπολοχαγός της Αεροπορίας Στρατού, καθώς επιχειρεί μέσα σε λίγα λεπτά να κάνει κάτι εξαιρετικά δύσκολο. Να μεταφέρει τη δική του εμπειρία όπως και των συναδέλφων του.
Πότε ήρθε η απόφαση;
«Σε πολύ μικρή ηλικία αναγκάζεσαι να πάρεις πολύ σοβαρές αποφάσεις, δηλαδή μετά το Λύκειο. Εγώ Ίκαρος ήθελα να γίνω, μαχητικά ήθελα να πετάω και έτσι ξεκίνησα. Η πορεία και η μοίρα ήθελε να γίνω ιπτάμενος, αλλά από άλλο μονοπάτι. Στην Αεροπορία Στρατού γίνεσαι χειριστής μέσα από τις δύο παραγωγικές σχολές, από την Ευελπίδων και τη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών (ΣΜΥ). Φοίτησα στη ΣΜΥ και εκεί που είχαν τελειώσει τα όνειρά μου να έχω μια καριέρα ιπταμένου, ξαφνικά βρέθηκε μπροστά μου η Αεροπορία Στρατού. Ανέλπιστα πραγματικά. "Σκόνταψα"... επάνω της! Και, ξέρετε, είναι αυτό που λένε στο χωριό μου, "ήθελα να πέσω και με έσπρωξες". Εκεί γνώρισα το 1991 την Αεροπορία Στρατού και μπορώ να πω ότι ήταν το καλύτερο λαχείο για μένα» εξιστορεί ο κ. Βορνίτης.
Πώς ολοκληρώνεται μια αποστολή; Τι κάνουν οι χειριστές και το καταφέρνουν;
«Το 80% της προετοιμασίας πρέπει να έχει γίνει πριν μπεις στο ελικόπτερο. Ένας ιπτάμενος δε σταματά ποτέ να διαβάζει και δεν επιτρέπεις στον εαυτό σου να σταματήσεις να μελετάς το μηχάνημα που είσαι. Δεν αρκεί να μάθεις να το χειρίζεσαι. Πρέπει να μάθεις και γιατί το κάνεις. Το πώς είναι γρήγορο και εύκολο. Το γιατί όμως, όπως και το πώς θα εμπεδώσεις την κατάσταση, θέλει πολλή μελέτη. Πολυδιάστατη γνώση. Το να πάρεις μια απόφαση πολύ σύντομη, δευτερολέπτων πολλές φορές, είναι κάτι σημαντικό, αλλά και πολύ κρίσιμο για την επίτευξη του σκοπού σου» εξηγεί ο Έλληνας χειριστής Display της ομάδας Pegasus AH64A+.
Η συνέντευξη με τον Νίκο Βορνίτη γίνεται λίγο μετά τα ξημερώματα. Την ίδια ώρα, πίσω στα ΤΕΕΠ, τα Τάγματα Επιθετικών Ελικοπτέρων της Ελλάδας, το φως του ήλιου έχει ήδη βγει και οι τεχνικοί ετοιμάζουν τις θαυμαστές και τόσο πολύπλοκες πτητικές μηχανές. Την ίδια ώρα που αυτά τα σκούρα μηχανήματα με τους χιλιάδες ίππους και τα αναρίθμητα συστήματα με τα οποία θα εκπαιδευτούν οι συνάδελφοί του βγαίνουν από τα υπόστεγα. Την ίδια ώρα που ήδη είναι μέσα στις μονάδες τους οι χειριστές που έχουν υπηρεσία ετοιμάζουν την εκπαιδευτική αποστολή της ημέρας μετά την πρωινή ενημέρωση.
Θα μπορούσε να δει τον εαυτό του ο υπολοχαγός της Αεροπορίας Στρατού να κάνει κάτι άλλο στη ζωή; Αρνητικόν: «Δεν θα το άλλαζα με τίποτε. Είναι κάτι μοναδικό, δεν πληρώνεται. Δεν αλλάζει κανείς ιπτάμενος αυτό που κάνει, είμαι σίγουρος για αυτό», είναι η αφοπλιστική απάντηση ενός χειριστή επιθετικού ελικοπτέρου «AH64 Apache». Ως απλοί πολίτες, απλά θα ευχηθούμε υγεία, δύναμη και καλές προσγειώσεις.
Σωτήρης Κυριακίδης
ΑΠΕ-ΜΠΕ