Οργιάζει το λαθρεμπόριο στην αγορά του υγραερίου κίνησης, με δεκάδες πρατήρια να κλέβουν στην αντλία, με το 20% να διακινείται παράνομα και τελικά το Δημόσιο να χάνει από φόρους ποσό της τάξης των 20 εκατ. ευρώ ετησίως.
Στελέχη νόμιμων και μεγάλων επιχειρήσεων διαπιστώνουν έξαρση παραβατικότητας, με αφορμή την αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο υγραέριο κίνησης. Σημειώνεται ότι από την 1η Ιανουαρίου ανέβηκε στα 430 ευρώ από 330 ευρώ ανά τόνο.
Μάλιστα μιλώντας στο «Εθνος» περιγράφουν τρεις τρόπους παράνομης διακίνησης του καυσίμου:
1 Ο πρώτος εντοπίζεται στην κλοπή που κάνουν επιτήδειοι όταν γεμίζουν τα ρεζερβουάρ των οχημάτων. Ενας συνήθης τρόπος είναι η τοποθέτηση και δεύτερης πλακέτας, η οποία ενεργοποιείται από τον πρατηριούχο παρακρατώντας ποσότητες ακόμη και σε διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με εκείνες που πλήρωσε ο οδηγός.
2 Ο δεύτερος δρόμος του λαθρεμπορίου είναι η πώληση βιομηχανικού υγραερίου χαμηλότερης φορολογίας ως κίνησης. Μάλιστα οι εκτιμήσεις θέλουν πάνω από το 20% του υγραερίου κίνησης που πωλείται στην Ελλάδα να προέρχεται από παραδόσεις υγραερίου βιομηχανίας. Για να αντιληφθεί κανείς το κέρδος που αποκομίζουν οι λαθρέμποροι, αρκεί να γίνει αντιπαραβολή των ΕΦΚ μεταξύ των δύο προϊόντων. Ο φόρος στο υγραέριο κίνησης είναι, όπως προαναφέρθηκε, στα 430 ευρώ ανά τόνο (ή 0,24 ευρώ ανά λίτρο), ενώ το προϊόν που προορίζεται για τη βιομηχανία ανέρχεται μόλις στα 60 ευρώ ανά τόνο (ή 0,03 ευρώ ανά λίτρο). Μάλιστα σε αυτή την περίπτωση παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο ακόμη και για πλαστά τιμολόγια βιομηχανικού υγραερίου, τα οποία παρουσιάζονται ως έξοδα από τους συνεργούς.
3 Ο τρίτος τρόπος της παράνομης διακίνησης είναι η πώληση υγραερίου θέρμανσης ως κίνησης. Κι εδώ το κίνητρο είναι η διαφορά μεταξύ των φόρων, η οποία είναι της τάξης των 0,21 ευρώ το λίτρο. Μάλιστα το «θέρμανσης» έχει διαφορετικές προδιαγραφές από το «κίνησης», με αποτέλεσμα να προκαλούνται προβλήματα και στους κινητήρες.
Τα ίδια στελέχη των επιχειρήσεων εμπορίας υγραερίου κίνησης σημειώνουν πως το καταναλωτικό κοινό πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικό απέναντι στα υπερβολικά φθηνά πρατήρια. Παρατηρούν ότι ιδίως στο Λεκανοπέδιο της Αττικής υπάρχουν δεκάδες τέτοια σημεία πώλησης με πάρα πολύ χαμηλές τιμές. Το ύψος τους δεν δικαιολογεί ούτε καν το κόστος μεταφοράς του καυσίμου από τα διυλιστήρια στα πρατήρια.
Απουσία ελέγχων
Ποια είναι όμως τα κενά που ευνοούν τη λαθρεμπορία στο υγραέριο κίνησης;
Παράγοντες της αγοράς τονίζουν πρωτίστως την απουσία ελέγχων. Λείπουν πόροι, μέσα και ανθρώπινο δυναμικό στους ελεγκτικούς μηχανισμούς, όπως στα τελωνεία, στη Μετρολογία, στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου, στα ΚΕΔΑΚ κ.λπ. Επιπλέον, και οι ελάχιστοι ελεγκτές που υπάρχουν δεν είναι επαρκώς καταρτισμένοι στο αντικείμενο.
Πέραν όμως της απουσίας επαρκούς στελέχωσης των μηχανισμών και της ελλιπούς οικονομικοτεχνικής υποδομής τα στελέχη των νόμιμων επιχειρήσεων διαπιστώνουν και τη θέσπιση νέων μέτρων, τα οποία όμως δημιουργούν υψηλή γραφειοκρατία και οδηγούν σε περιορισμένα αποτελέσματα ως προς την πάταξη του λαθρεμπορίου. Ως τέτοιες διατάξεις υποδεικνύουν την κατάργηση της υποχρέωσης ετήσιου ελέγχου από τα τελωνεία και την υποχρεωτική αναγραφή των αριθμών διασάφησης βιομηχανικών υγραερίων σε ετήσιες καταστάσεις, οι οποίες υποβάλλονται στα τελωνεία.
Τεράστιο κενό στον έλεγχο της αγοράς προκαλεί και η μη εγκατάσταση συστημάτων εισροών - εκροών στα πρατήρια και στα άλλα σημεία διακίνησης του υγραερίου κίνησης. Επίσης δεν υπάρχει φορολογικός μηχανισμός συνδεδεμένος με τον διανομέα στα πρατήρια. Κάτι που υπάρχει στα βενζινάδικα.
Βέβαια, και σε όσους παραβάτες έχουν εντοπιστεί, συμπληρώνουν τα ίδια πρόσωπα, δεν έχει επιβληθεί ουσιαστική ποινή που θα αποτρέψει την επανάληψη των παραβάσεων.
Οι συνέπειες από την παράνομη δράση των επιτήδειων και την ανέλεγκτη αγορά του υγραερίου κίνησης είναι πολύπλευρη. Οι καταναλωτές όπου υπάρχουν «πειραγμένες» αντλίες, σύμφωνα με τις ίδιες καταγγελίες, παραλαμβάνουν βιομηχανικό υγραέριο ακατάλληλων προδιαγραφών και φυσικά μικρότερης ποσότητας. Κάτι που οδηγεί σε χαμηλή απόδοση του αυτοκινήτου τους.
Αλλη πτυχή του λαθρεμπορίου είναι η απώλεια εσόδων για το κράτος από διαφυγόντες φόρους και δασμούς. Και ο κλάδος όμως πλήττεται. Οι νόμιμες επιχειρήσεις υφίστανται αθέμιτο ανταγωνισμό. Αποτέλεσμα, πρατήρια και εταιρείες εμπορίας να οδηγούνται στο «λουκέτο».
Παράγοντες της αγοράς τονίζουν πως το συγκεκριμένο καύσιμο προσφέρει κατά μέσο όρο 40-45% οικονομία σε σχέση με τη βενζίνη. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι η μέση τιμή πώλησης του υγραερίου κίνησης είναι 0,851 ευρώ ανά λίτρο, όταν η βενζίνη βρίσκεται στα 1,545 ευρώ ανά λίτρο. •
Προτάσεις στις Αρχές και συστάσεις στους καταναλωτές
Τρόπους για την πάταξη του λαθρεμπορίου προτείνουν στις αρμόδιες Αρχές μεγάλες και νόμιμες επιχειρήσεις του κλάδου, δίνοντας ταυτόχρονα και συμβουλές στους καταναλωτές προκειμένου να προστατευθούν από τους επιτήδειους.
Ειδικότερα και σε ό,τι αφορά τα μέτρα που συστήνουν στην πολιτεία για την πάταξη της παράνομης διακίνησης υγραερίου κίνησης, αυτά είναι:
• Εφαρμογή φορολογικού μηχανισμού. Πρέπει τα πρατήρια αυτόματα με την ολοκλήρωση του γεμίσματος των ρεζερβουάρ των οχημάτων από τις αντλίες να εκδίδονται αποδείξεις λιανικής πώλησης. Να αναγράφεται η ποσότητα (σε λίτρα) και η τιμή. Οπως δηλαδή συμβαίνει και στα βενζινάδικα.
• Πιστοποιημένες αντλίες. Χρειάζεται η αποτελεσματική σφράγιση των αντλιών, ώστε να μην επιδέχονται επεμβάσεις από παράνομους διακινητές.
• Μέτρηση ποσοτήτων. Και στα πρατήρια υγραερίου όπως και σε αποθηκευτικούς χώρους θα πρέπει να εγκατασταθούν συστήματα εισροών - εκροών ποσοτήτων, προκειμένου να ελέγχονται αποτελεσματικά οι ποσότητες που διακινούνται και διατίθενται προς πώληση.
• Ενταση ελέγχων. Αμεσα πρέπει να ενεργοποιηθούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί στον κλάδο του υγραερίου, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, πρόκειται για έναν κλάδο με απότομη και ραγδαία αύξηση.
• Αφαίρεση άδειας. Στα πρατήρια, στα οποία διαπιστώνεται «παρέμβαση» στη λειτουργία των αντλιών θα πρέπει να αφαιρείται η άδεια. Το ίδιο να ισχύει και αν εντοπιστούν να εφοδιάζονται με υγραέριο θέρμανσης αντί για κίνησης.
• Ποινές. Να επιβάλλονται αυστηρές ποινές στις εταιρείες εμπορίας υγραερίου και στους μεταφορείς που αποδεικνύεται ότι εφοδιάζουν τα πρατήρια με υγραέριο θέρμανσης αντί για κίνησης αλλά και για τις βιομηχανίες.
Ταυτόχρονα οι εταιρείες διακίνησης υγραερίου δίνουν τις ακόλουθες συμβουλές προς τους καταναλωτές:
• Προμηθευτείτε υγραέριο από τον επαγγελματία που εμπιστεύεστε και από αξιόπιστα σήματα που εφαρμόζουν συστήματα ελέγχου ποιότητας και ποσότητας.
• Να δίνετε μεγάλη προσοχή στα πρατήρια με πολύ χαμηλές τιμές. Να είστε υποψιασμένοι σε εξόφθαλμες περιπτώσεις.
• Να ζητάτε πάντα απόδειξη. Επειδή οι αντλίες του υγραερίου κίνησης δεν εκδίδουν αυτόματα αποδείξεις, θα πρέπει ο καταναλωτής να τις ζητάει. Ετσι ο πρατηριούχος υποχρεούται να δηλώσει το προϊόν που πουλάει και δυσκολεύεται να διακινήσει παράνομες ποσότητες.
• Να προβαίνετε σε συχνό έλεγχο της μέσης κατανάλωσης του οχήματος ανά χιλιόμετρο. Να υπολογίζετε την απόσταση που διανύσατε με ένα γέμισμα του ρεζερβουάρ σας.
• Να μην αλλάζετε πολλά πρατήρια για τον εφοδιασμό του αυτοκινήτου σας. Οταν έχετε σταθερό σημείο πώλησης, τότε είναι πιο εύκολο να κάνετε τις απαραίτητες συγκρίσεις.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ