Το λειτούργημα του πυροσβέστη, ως γνωστόν, είναι εξ αντικειμένου και ιδιαίτερα επικίνδυνο αλλά και εξόχως ανθυγιεινό, ανεξάρτητα αν η Πολιτεία στη χώρα μας, σκόπιμα μέχρι σήμερα δεν το έχει αναγνωρίσει. Ο κίνδυνος που εγκυμονεί μια πυροσβεστική επιχείρηση για την υγεία, σωματική ακεραιότητα ακόμη και την ίδια τη ζωή των πυροσβεστών είναι συνυφασμένος και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Η ελαχιστοποίηση δε εμφάνισης του κινδύνου στους πυροσβέστες κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους πρέπει να είναι πρώτιστο μέλημα της Πολιτείας, αλλά βέβαια είναι θέμα και εξαρτάται από το επίπεδο εκπαίδευσης του πυροσβεστικού προσωπικού, την προστασία που του παρέχει ο ατομικός και λοιπός εξοπλισμός του και τα μέσα που διαθέτει και φυσικά εξαρτάται και από τις γνώσεις και την εμπειρία του. Τα ατυχήματα που συμβαίνουν στους πυροσβέστες κατά τη διάρκεια πυροσβεστικών επιχειρήσεων στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών, πέραν από τα θανατηφόρα, περιλαμβάνουν και τους τραυματισμούς, είτε εξ αιτίας κάποιου θερμικού, χημικού ή εισπνευστικού εγκαύματος, ή από την εισπνοή δηλητηριωδών-τοξικών αερίων, ή εξ αιτίας εισπνοής καπνού προβλήματα στο αναπνευστικό σύστημα και τον ερεθισμό των ματιών, ή κάποιο ορθοπεδικής φύσεως τραυματισμό, όπως κάταγμα, διάστρεμμα, ή ακόμη και από κάποιο καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο, ή από την θερμική καταπόνηση ή και άλλα, όπως πτώση αντικειμένου κλπ.
Τα σχετικά στατιστικά στοιχεία(1) με τα ατυχήματα (τραυματισμοί - εγκαύματα - θάνατοι) των πυροσβεστών, όμως είναι πολύ ανησυχητικά κι αυτό πρέπει να προβληματίσει την Ηγεσία του Π.Σ, αλλά και άλλα θεσμικά αρμόδια όργανα, φορείς και Υπηρεσίες. Βέβαια η παρακάτω εικόνα εμφανίζει τις πρώτες και άμεσες από τις πυρκαγιές επιπτώσεις και βλάβες στην σωματική ακεραιότητα και ζωή των πυροσβεστών. Η μελλοντική εικόνα βέβαια είναι πολύ πιο διαφορετική αυτής. Και τούτο γιατί είναι πολύ πιθανόν οι πυρκαγιές και οι εξ αιτίας αυτών τραυματισμοί και εγκαύματα να έχουν μελλοντικές και σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους ακόμη και στην ίδια τους τη ζωή.
Ειδικότερα τα τελευταία πέντε έτη η εικόνα αυτή των ατυχημάτων των πυροσβεστών στις πυρκαγιές εμφανίζεται ως εξής:
Σε συνολικό αριθμό (12.332) πυροσβεστών, που υπηρετούν στο Π.Σ, εκ των οποίων οι (8.422) πυροσβέστες είναι μόνιμοι, ενώ οι λοιποί (3.910) είναι πυροσβέστες πενταετούς υποχρέωσης η εικόνα των ατυχημάτων κατά την εκτέλεση του καθήκοντος στις αστικές πυρκαγιές έχει ως εξής:
1).- Για το έτος (2010), υπήρξαν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους σε συνολικά (20.980) αστικές πυρκαγιές συνολικά εννιά (9) ατυχήματα σε πυροσβεστικό προσωπικό, εκ των οποίων ισάριθμοι τραυματισμοί.
2).- Για το έτος (2011), υπήρξαν επίσης εννιά (9) ατυχήματα σε πυροσβεστικό προσωπικό από τον συνολικό αριθμό των (24.120) αστικών πυρκαγιών, εκ των οποίων ισάριθμοι τραυματισμοί.
3).- Για το έτος (2012), υπήρξαν οκτώ (8) ατυχήματα σε πυροσβεστικό προσωπικό από τον συνολικό αριθμό των (20.308) αστικών πυρκαγιών, εκ των οποίων 6 τραυματισμοί και 2 εγκαυματίες.
4).- Για το έτος (2013), υπήρξαν δεκαπέντε (15) ατυχήματα σε πυροσβεστικό προσωπικό από τον συνολικό αριθμό των (18.036) αστικών πυρκαγιών, εκ των οποίων ισάριθμοι τραυματισμοί. Αύξηση 87,5% ατυχημάτων, σε σχέση με το έτος 2012 και 66,7%, σε σχέση με καθένα από τα έτη 2011 και 2010.
5).- Τέλος για το έτος (2014) και μέχρι σήμερα 19/11/2014, υπήρξαν συνολικά δώδεκα (12) ατυχήματα σε πυροσβεστικό προσωπικό από πυρκαγιές, εκ των οποίων (1 θάνατος, 2 εγκαυματίες και 9 τραυματισμοί).
Κάθε μήνα λοιπόν υπάρχει ένα τουλάχιστον ατύχημα πυροσβέστη στην εκτέλεση του καθήκοντος σε πυρκαγιά.
Μέχρι σήμερα λοιπόν, για το έτος 2014, υπάρχει αύξηση 50%, σε σχέση με το 2012 και 33,3%, σε σχέση με καθένα από τα έτη 2011 και 2010.
Συγκριτικά στοιχεία με τις Η.Π.Α(2)
Ωστόσο τα αντίστοιχα στοιχεία για τις Η.Π.Α είναι τα εξής:
Σε συνολικό αριθμό (1.129.250) πυροσβεστών, που υπηρέτησαν το 2012, εκ των οποίων οι (345.950) πυροσβέστες ήταν μόνιμοι, ποσοστό (31%), ενώ οι λοιποί (783.300) ήταν εθελοντές πυροσβέστες, ποσοστό (69%), η εικόνα των ατυχημάτων κατά την εκτέλεση του καθήκοντος στις αστικές πυρκαγιές έχει ως εξής:
1).- Το έτος (2010), σε σύνολο (1.331.500) αστικές πυρκαγιές υπήρξαν (22) θάνατοι και (32.675) τραυματισμοί.
2).- Το έτος (2011), σε σύνολο (1.389.500) αστικές πυρκαγιές υπήρξαν (30) θάνατοι και (30.505) τραυματισμοί.
3).- Το έτος (2012), σε σύνολο (1.375.000) αστικές πυρκαγιές υπήρξαν (21) θάνατοι και (31.490) τραυματισμοί.
4).- Το έτος (2013), σε σύνολο (1.240.000) αστικές πυρκαγιές υπήρξαν (56) θάνατοι και (29.760) τραυματισμοί.
Αίτια:
Εκτιμώ, βέβαια χωρίς αυτό να μπορεί να αποδειχτεί με κάποια συγκεκριμένα στοιχεία, ότι υπάρχει σημαντικό έλλειμμα ουσιαστικής (θεωρητικής, αλλά κυρίως πρακτικής) εκπαίδευσης του πυροσβεστικού προσωπικού στις Σχολές, αφού δεν υπάρχει αναπροσαρμογή της εκπαίδευσης και επικαιροποίησή της στα αντίστοιχα προγράμματα εκπαίδευσης σύγχρονων τεχνολογικά και μηχανολογικά εξοπλισμένων Πυροσβεστικών Υπηρεσιών δυτικών χωρών. Επίσης στην δια βίου συνεχιζόμενη πρακτική εξάσκηση και εξειδίκευση του πυροσβεστικού προσωπικού στις επιχειρησιακά μάχιμες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, όπως προβλέπεται κι επιβάλλεται από σχετικές Διαταγές του Αρχηγείου Π.Σ, δεν μετέχει όλο το προσωπικό, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με το προσωπικό Περιφερειακών Υπηρεσιών του Σώματος και πιο συγκεκριμένα των Πυροσβεστικών Κλιμακίων και Π.Υ, δεδομένου ότι σε αυτές τις Υπηρεσίες ούτε πρακτική εκπαίδευση εκτιμώ, ότι γίνεται, ούτε το προσωπικό τους μπορεί να παρακολουθεί και εκπαιδεύεται στον σύγχρονο μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό και μέσα που προμηθεύτηκε - και εξακολουθεί να προμηθεύεται - το Σώμα τα τελευταία έτη και με αυτόν εξοπλίζει τις επιχειρησιακά πιο ενεργές σε συμβάντα Υπηρεσίες. Στην ανωτέρω διαπίστωση, δηλαδή για το έλλειμμα εκπαίδευσης βέβαια συμβάλει κατά ένα μεγάλο ποσοστό και η τριχοτόμηση του προσωπικού του Π.Σ: (α) σε μόνιμους πυροσβέστες, β) σε πυροσβέστες πενταετούς υποχρέωσης και γ) σε εποχικούς πυροσβέστες. Η διάκριση αυτή, πέραν των άλλων προβλημάτων που προξενεί, σημαίνει και διαφορετικού βαθμού ποιότητας της εκπαίδευσης του προσωπικού, συνεπώς συνυπάρχει σε ένα σοβαρό περιστατικό πυρκαγιάς ή και διάσωσης προσωπικό με διαφορετικά καθήκοντα, όπως οι πυροσβέστες πενταετούς υποχρέωσης, οι οποίοι, για παράδειγμα στα αστικά συμβάντα, επικουρούν στα καθήκοντα τους μόνιμους πυροσβέστες. Δεν πρέπει να μείνει χωρίς ιδιαίτερη επισήμανση και έμφαση και η πολύ μεγάλη σημασία που έχει ο τραυματισμός πυροσβεστών, όχι εξ αιτίας αυτών των ίδιων των πυρκαγιών, αλλά εξ αιτίας τεχνικών προβλημάτων ή αστοχιών, είτε στον ατομικό εξοπλισμό προστασίας τους, είτε στον λοιπό μηχανολογικό εξοπλισμό και μέσα, που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση και διαχείριση τους.
Συμπέρασμα:
Διαπιστώνεται λοιπόν ότι, από το 2013 και μετά, εμφανίζεται μια ραγδαία αύξηση των τραυματισμών των πυροσβεστών, κι αυτό πρέπει να προβληματίσει ιδιαιτέρως την (φυσική) Ηγεσία του Π.Σ, προκειμένου να εξακριβώσει τους παράγοντες που πράγματι ευθύνονται για την ανησυχητική αυτήν κατάσταση. Η ραγδαία αύξηση των ατυχημάτων στο πυροσβεστικό προσωπικό του Π.Σ, έχει βέβαια σημαντικές επιπτώσεις και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την προστασία της ζωής, υγείας και σωματικής ακεραιότητας των πολιτών, αφού ένας τραυματισμός σε διασώστη-πυροσβέστη, μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις και την τύχη του απεγκλωβισμού από τον κίνδυνο πυρκαγιάς τυχόν πολιτών που ενδεχομένως κινδυνεύουν από αυτήν στο ίδιο περιστατικό. Και για να γίνει αυτό, θα πρέπει να αναδεικνύεται από το πόρισμα της Ε.Δ.Ε κάθε φορά, άμεσα όλη η αλήθεια και να αποδίδονται οι ευθύνες στους πραγματικούς υπεύθυνους, όσο ψηλά στην ιεραρχία κι αν βρίσκονται και όχι να επιχειρείται προσπάθεια συγκάλυψης και όχι αυτό να χρονίζει να εκδοθεί, όπως συμβαίνει σε πρόσφατα περιστατικά και συγκεκριμένα, όπως α) στην περίπτωση του τραυματισμού σχεδόν πριν δύο έτη πυροσβέστη από την Π.Υ. Μυτιλήνης στο πλαίσιο εκπαίδευσης σε προγραμματισμένη άσκηση στην Δ.Π.Υ. Ηρακλείου από την χρήση αναπνευστικής συσκευής, β) στον τραυματισμό των δυο πυροσβεστών από την ρίψη νερού από πυροσβεστικό Α/Φ την 29/8/2014 σε δασική πυρκαγιά στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας και γ) με τον θάνατο του Αρχιπυροσβέστη Μάντζιου Ματθαίου την 12/09/2014 στο πλαίσιο επιχείρησης διάσωσης ενοίκου που κινδύνευε από πυρκαγιά σε ισόγειο κατάστημα στο Π. Φάληρο. Αν δεν αποκαλυφθεί σε μικρό χρονικό διάστημα από τις σχετικές Ε.Δ.Ε, τι πράγματι έφταιξε σε κάθε μια από τις περιπτώσεις των ατυχημάτων των συγκεκριμένων πυροσβεστών, έτσι ώστε να ληφθούν τα ενδεικνυόμενα για κάθε περίπτωση προληπτικά ή και κατασταλτικά μέτρα προς αποφυγή στο μέλλον παρόμοιων φαινομένων, όχι μόνον δεν θα μειώνονται τα περιστατικά ατυχημάτων των πυροσβεστών, αλλά αντίθετα θα αυξάνονται επικίνδυνα και δυστυχώς κανείς από τους υπεύθυνους, όπως συμβαίνει με όλες τις σοβαρές υποθέσεις στη χώρα αυτή, δεν θα λογοδοτεί στη Δικαιοσύνη.
Σημειώσεις:
(1): Τα αριθμητικά στοιχεία για τα έτη (2010 - 2013) είναι από τις ''Δραστηριότητες του Π.Σ''.
(2) Τα αριθμητικά στοιχεία για τα έτη (2010 - 2013) στις Η.Π.Α είναι από τον N.F.P.A.
Του Ανδριανού Γκουρμπάτση, Αντιστράτηγου - Υπαρχηγού Π.Σ, ε.α, Νομικού
cretalive.gr