Στη μόρφωση που μας προσέφεραν οι γονείς μας χρωστάμε τη δυνατότητά να μπορούμε να διαβάζουμε αυτό το κείμενο. Όμως, το ότι μπορούμε να το διαβάζουμε στην ελληνική το χρωστάμε στον Ελληνικό Στρατό, στο Πολεμικό Ναυτικό και στην Πολεμική Αεροπορία και σε όλους όσους πολέμησαν για την ελευθερία της πατρίδος! Εις Οιωνός Άριστος Αμύνεσθαι Περί Πάτρης!
του Ιπποκράτη Χατζηαγγελίδη
Χθες, 21η Νοεμβρίου, ήταν η εορτή των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά ελάχιστοι το αντελήφθησαν, αφού οι περισσότεροι την έχουμε ταυτίσει με την Κοίμηση της Θεοτόκου, την 15η Αυγούστου και την έχουμε συνδέσει με την επέτειο του τορπιλισμού του ευδρόμου ΕΛΛΗ, την 15η Αυγούστου 1940, στο λιμάνι της Τήνου. Δυστυχώς, προ μερικών ετών, η κουτοπονηριά ενός Α/Γ.Ε.Ε.Θ.Α. -που μάλλον ένοιωθε βλαχοδήμαρχος παρά Στρατηγός- την μετέφερε από την 15η Αυγούστου, επειδή το κατακαλόκαιρο οι πολιτικοί προτιμούσαν την Τήνο, την Πάρο και τη Μύκονο αντί της δεξιώσεως στον Άγιο Ανδρέα. Αναζήτησα το όνομα του εν λόγω Α/Γ.Ε.Ε.Θ.Α., αλλά ακόμη και φίλοι αξιωματικοί τον έχουν ξεχάσει… ίσως γιατί δεν θέλουν καν να θυμούνται το όνομα του «Αρχηγού» που θυσίασε την ιστορική παράδοση στο βωμό προσωπικών μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων!
Όσοι έχουμε φορέσει τη στολή του αξιωματικού, γνωρίζουμε καλώς πόσο μεγάλη σημασία έχει η παράδοση για τις ένοπλες δυνάμεις, σημασία όχι μόνο συμβολική αλλά κυρίως ουσιοαστική αφού αποτελεί βασικό παράγοντα διατήρησης υψηλού ηθικού, άνευ του οποίου δεν υφίσταται στρατός. Αρκεί –και αξίζει- να αναφέρω πόση σημασία δίνει στις παραδόσεις το Πολεμικό Ναυτικό, το οποίο ανήκει στο ολιγομελές διεθνές club όσων ουδέποτε υπέστειλαν την σημαία! Μην ξεχνάμε ότι την περίοδο 1941-1942, τα πλοία του Π.Ν. ήταν κυριολεκτικώς η Ελεύθερη Ελλάδα, αποδεικνύοντας το αληθές της ρήσεως ΜΈΓΑ ΤΟ ΤΗΣ ΘΑΛΛΑΤΗΣ ΚΡΑΤΟΣ! Το Π.Ν. ήταν η μοναδική ελληνική στρατιωτική δύναμη με ισχύ πυρός, νομική υπόσταση και διεθνή αναγνώριση. Αναγνώριση που καταδείχθηκε με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο όταν το 1943 δέχθηκε, εκ μέρους των Συμμάχων, την παράδοση του Ιταλικού Στόλου, ανοιχτά του Τάραντα. Μια τιμή που το πλήρωμα του Α/Τ/ ΑΔΡΙΑΣ, υπό τον Αντιπλοίαρχο (ΠΝ) Τούμπα απέδειξε ότι δεν ήταν διόλου συμβολική, όταν επιστρέφοντας από τα Δωδεκάνησα άνευ πλώρης(!!!) εισήλθε -την 6η Δεκεμβρίου 1943, ανήμερα του Αγίου Νικολάου- στο Ναύσταθμο Αλεξανδρείας με τιμητική συνοδεία ανωτάτων αξιωματικών και το σύνολο του Συμμαχικού Στόλου να αποδίδει τιμές παρατεταγμένο (http://www.elzoni.gr/html/ent/758/ent.32758.asp). Αυτή η παράδοση δεν θυσιάζεται στο βωμό καμμιάς σκοπιμότητος! Το απέδειξε αυτό η θαραλλέα στάση του Υποναυάρχου Στέλιου Φενέκου, αλλά και του Α/Γ.Ε.Σ., Αντιστρατήγου Κωνσταντίνου Ζιαζιά, οι οποίοι με τις παραιτήσεις τους κατέδειξαν την φαυλότητα και ανικανότητα πολιτικών όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος και ο Πάνος Παναγιωτόπουλος.
Βεβαίως, η χθεσινή επέτειος ήταν μόνο μια καλή αφορμή για να ασχοληθώ με ένα ζήτημα που δεν αποτελεί το επίκεντρο της –συνήθως οικονομικοπολιτικής- αρθρογραφίας μου. Όμως, η αναφορά μου στους συμβολισμούς και στην παράδοση, μόνο τυχαία δεν ήταν! Πολλώ δε μάλλον, η αναφορά μου στη φαυλότητα και την ανικανότητα των πολιτικών προσώπων που κατά καιρούς ανέλαβαν την πολιτική διοίκηση των Ενόπλων μας Δυνάμεων.
Ανεξαρτήτως κόμματος, οι Υπουργοί Εθνικής Αμύνης της μεταπολιτεύσεως, μόνο στόχο είχαν τον ευνουχισμό της στρατιωτικής ηγεσίας και την μετατροπή των στελεχών σε άβουλους δημοσίους υπαλλήλους. Ίσως μια καλή εξήγηση είναι ότι το φάντασμα της Δικτατορίας στοιχειώνει ακόμη τον ύπνο των πολιτικών, ιδίως όσων εδιώχθησαν και φυλακισθηκαν. Όμως, αν αυτό δικαιολογεί την ανεπάρκεια του μακαρίτη Ιωάνμνη Χαραλαμπόπουλου (όσοι υπηρετήσμαε εκείνη την περίοδο γνωρίζουμε καλώς τον κομματισμό που κυριαρχούσε στους διαδρόμους του Υ.ΕΘ.Α., όπως και θυμόμαστε σημερινούς δήθεν αντιμνημονιακούς και αντισυστημικούς δημοσιογράφους που έκαναν τη θητεία τους στο γραφείο του Υπουργού…), αλλά δεν εξηγεί την διαφθορά του Άκη Τσοχατζόπουλου, αλλά και άλλων –προκατόχων και διαδόχων του- που στο πεδίο των αμυντικών προμηθειών ξεδίπλωσαν των ικανοτήτων τους! Ίσως θα έπρεπε να συγγράψουν πραγματεία «περί παραλλαγής και αποκρύψεως», η οποία να διδάσκεται σε όλες τις σχολές του Ε.Σ.!!!
Όμως, για μια χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία αντιμετωπίζει –παλαιές- απειλές παραδοσιακής φύσεως, αλλά και ταυτοχρόνως ασύμμετρες απειλές νέου τύπου (π.χ. λαθρομετανάστευση και εισαγόμενη τρομοκρατία) καθώς και νέα πεδία αντιμετωπίσεως των παλαιών απειλών, όπως η Α.Ο.Ζ., οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν είναι μια ακόμη έκφανση του κράτους, που απλώς πρέπει να υπάρχει. Η Ελλάδα δεν είναι μια δυτικοευρωπαϊκή χώρα που περιβάλλεται από φίλους και συμμάχους και απλώς πρέπει να διαθέτει κάποιες δυνάμεις στο ΝΑΤΟ. Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι βασικό εργαλείο ασκήσεως πολιτικής εθνικής κυριαρχίας, την οποία ουδείς άλλος -ούτε καν το ΝΑΤΟ ή/και η Ε.Ε.- θα προστατεύσει. Και, δεδομένου ότι η αξιόπιστη και διαρκής επιβολή της εθνικής κυριαρχίας είναι προϋπόθεση της ανάπτυξης, οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία από κάθε άλλη δημόσια υπηρεσία! Συνεπώς, φαυλότητα, κομματισμός, ανικανότητα και μικροπολιτικές σκοπιμότητες δενχωρούν στο Υ.ΕΘ.Α.! Όσα έγιναν εκεί τα τελευταία 40 χρόνια δεν πρέπει να επαναληφθούν. Για να συμβεί αυτό πρέπει η λειτουργία των Ενόπλων Δυνάμεων να αποκτήσει αυτοματισμούς και διαδικασίες που θα την καθιστούν ανεξάρτητη των όποιων διαθέσεων του εκάστοτε πολιτικού των προϊσταμένων. (Ακριβώς το ίδιο –λόγω της φύσεως των νέων απειλών- ισχύει και για τα σώματα και τις υπηρεσίες εσωτερικής ασφαλείας, αλλά σε αυτά θα αναφερθώ σε ένα μελλοντικό άρθρο.)
Στο σημερινό άρθρο δεν έχω σκοπό να ασχοληθώ με αμιγώς στρατιωτικά ζητήματα, εξοπλισμούς, διάρθρωση κλπ. αυτά είναι υπόθεση των επιτελών και όχι των πολιτικών και των πάσης φύσεως αρθρογράφων. Όμως, θεωρώ ότι δεν παραβαίνω τους κανόνες της δεοντολογίας, αλλά ούτε και την κοινή λογική και σοβαρότητα, αν παραθέσω την άποψή μου επί του τρόπου συγκροτήσεως του στρατεύματος, εκπαιδεύσεως και αναδείξεως των αξιωματικών και λοιπών στελεχών. Αυτά είναι τα πεδία στα οποία έχει όχι μόνο δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση να επικαθορίζει η πολιτική ηγεσία ώστε οι Ένοπλες Δυνάμεις να διαθέτουν την πλήρη λαϊκή αποδοχή χωρίς να απωλέσουν την μαχητική τους ισχύ και αποτελεσματικότητα. Η ρήση «Si vis pacem, para bello[1]» (εαν θέλεις την ειρήνη προετοιμάσου για τον πόλεμο) πρέπει να αποτελεί την πεμπτουσία της πολιτικής εθνικής αμύνης της Ελλάδος.
Κατά την άποψή μου δύο είναι οι βασικές αρχές ενός αποτελεσματικού σχεδιασμού εθνικής αμύνης.
- Η πλήρης αξιοποίηση της εφεδρείας σε ημιεπαγγελματική βάση, ώστε να μειωθεί το κόστος της συντηρήσεως ενός μεγάλου, πλην αναποτελεσματικόυ, μόνιμου δυναμικού. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: (α) την μονοετή εκπαίδευση των εφέδρων αξιωματικών από τη Σχολή Ευελπίδων, σε ιδιαίτερο τμήμα, και τακτικής εξελίξεώς των έως του βαθμού του Αντισυνταγματάρχου και την επαγγελματική εκπαίδευση των εφέδρων υπαξιωματικών σε ιδιαίτερη σχολή 6μηνης διάρκειας και όχι από τα ολιγοήμερα σχολεία όπλων και σωμάτων όπως συμβαίνει σήμερα. Αξίζει να επισημάνω ότι, στις δυτικές χώρες οι έφεδροι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί τυγχάνουν σημαντικού κύρους ενώ ο βαθμός και η στρατιωτική τους υπηρεσία προσμετράται ως κριτήριο επαγγελματικής εξελίξεως.
- Η απόκτηση επαγγελματικού επιπέδου ικανοτήτων από τα στελέχη εφεδρείας θα μειώσει τις ανάγκες σε μονίμους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, άρα και τα σχετικά κόστη εκπαιδεύσεως και μισθοδοσίας, ενώ –και το σημαντικότερο- θα εκτονώσει την πίεση της προαγωγής των σε ανώτερους και ανώτατους βαθμούς, αφού η βάση της πυραμίδος (απόφοιτοι Σ.Σ.Ε. 300 ετησίως) θα είναι πολύ στενότερη (όχι άνω των 100) από τη σημερινή ενώ οι δυνατότητες εξέλιξης λίγο θα επηρρεασθούν. Οι μόνιμοι αξιωματικοί πρέπει –κατά το πρότυπο του αγγλικού και αμερικανικού στρατού- να έχουν επιτελικές αρμοδιότητες, ακόμη και σε επίπεδο μονάδων και υπομονάδων, ενώ η διαχείριση καθημερινών υποθέσεων και η διοίκηση των τμημάτων στο πεδίο να είναι πρωτίστως αρμοδιότητα των εφέδρων αξιωματικών και του σώματος των μονίμων και εφέδρων υπαξιωματικών.
Η μείωση του αριθμού των αξιωματικών θα έχει ευεργετικές επιδράσεις τόσο στο κύρος των αξιωματικών και στην επαγγελματική τους επάρκεια, όσο και στο κόστος εκπαιδεύσεως και μισθοδοσίας των, το οποίο θα πρέπει να αυξηθεί ανά κεφαλή, αλλά να μειωθεί συνολικώς. Βασική προϋπόθεση, για να έχουν νόημα οι ανωτέρω επιλογές, είναι η επαναφορά της θητείας στους 18 μήνες, κατ’ ελάχιστον ενώ έφεδροι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί θα πρέπει να υπηρετούν 18 μήνες πλέον του διαστήματος εκπαιδεύσεώς των. Περαιτέρω, η ύπαρξη ενεργούς εφεδρείας σημαίνει τακτικές προσκλήσεις για μετεκπαίδευση αλλά και συμπλήρωση των αναγκών των ενεργών μονάδων, δηλαδή κυρίως των παραμεθορίων σχηματισμών, από τοπικό έφεδρο δυναμικό.
Έτσι (α) ενισχύονται οι δεσμοί συναδελφικότητος, (β) μειώνεται το κόστος πολλών και συνεχών μετακινήσεων, (γ) δεν απαξιώνεται η μαχητική ικανότητα λόγω χρόνου και (δ) στελέχη και οπλίτες έχουν επαρκή γνώση του πεδίου της μάχης ενώ γνωρίζονται με ανωτέρους και κατωτέρους, πράγμα που καθιστά πολύ ευκολότερη την συνεργασία τους και την αποτελεσματική λειουργία των μονάδων σε πρίπτωση κρίσεως. Με το μοντέλο αυτό οι ενεργές μονάδες θα μεταπίπτουν σε κατάσταση πολεμικής ετοιμότητος εντός ολίγων ωρών, ώστε να υπάρχει επαρκές περιθώριο επιστρατεύσεως και μπροωθήσεως των εφεδρικών. Η πλήρης τήρηση ατομικών ειδών και οπλισμού κατ’ οίκον αποτελεί μία ακόμη βασική προϋπόθεση για την ορθή και αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος.
Δεν θα επεκταθώ περαιτέρω σήμερα. Νομίζω πως όσα ανέφερα είναι ήδη πολλά και θα δημιουργήσουν πολλές και ποικίλες αντιδράσεις. Όμως, αυτός ακριβώς είναι ο στόχος αυτού του άρθρου: το άνοιγμα μιας πολιτικής συζητήσεως για το είδος των ενοπλων δυνάμεων που χρειαζόμαστε και θέλουμε να έχουμε. Κλείνω με μια οφειλόμενη εξήγηση: Πλην της τιμητικής αναφοράς στο Π.Ν., στην αρχή του κειμένου, δεν έγραψα τίποτα περισσότερο γι’ αυτό ούτε για την Πολεμικής μας Αεροπορία. Ο λόγος είναι ότι αυτοί οι δύο κλάδοι είναι εκ φύσεως επαγγελματικοί, πρωτίστως πολεμούν οι αξιωματικοί και πολύ λιγότερο οι οπλίτες, ο ρόλος των οποίων όσο σημαντικός και αν είναι δεν είναι κυρίαρχος, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στο στρατό ξηράς. Αυτός πιστεύω είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο τόσο το Π.Ν. όσο και η Π.Α. απολαμβάνουν υψηλότερου κύρους και αποδοχής ενώ παρουσιάζουν και τις λιγότερες τριβές. Καιρός να αποκαταστήσουμε το κύρος και την αποτελεσματικότητα και του Ε.Σ.!
defencenews.gr