Ο αστυνομικός που έχει στοχοποιηθεί όσο κανένας άλλος από την εγχώρια τρομοκρατία σε μια αποκλειστική, εκ βαθέων συνέντευξη στη «δημοκρατία».
- Από τον Μάνο Μεϊμαράκη
Στη ζωή του έχει δει κι έχει κάνει όλα όσα οι υπόλοιποι έχουμε δει μόνο σε ταινίες: ταχύτητα, ένταση, αδρεναλίνη, όπλα, σειρήνες να ουρλιάζουν, καταδιώξεις, πυροβολισμοί, συλλήψεις, εκρήξεις, ίντριγκα, πολιτικό παρασκήνιο, διώξεις, δημοσιότητα, αίμα, δάκρυα…. Ο Σταύρος Μπαλάσκας στην πρώτη του συνέντευξη σε εφημερίδα έπειτα από 16 χρόνια.
Αμεσοδρασίτης από κούνια, στοχοποιημένος από την εγχώρια τρομοκρατία, ένα μεγάλο παιδί που, αν του πάρεις το περιπολικό από τα χέρια, θα πάψει να υπάρχει.
«Ήρθες μόνος σου;» τον ρωτάω.
«Ναι, γιατί;»
«Τίποτα, μη δίνεις σημασία…»
«Θα μετακινηθούμε» του λέω. «Δεν θα μιλήσουμε εδώ. Έχω φροντίσει να είμαστε κάπου όπου θα βλέπουμε καλά έξω χωρίς να μας βλέπουν και δεν θα μας ενοχλήσει κανείς. Θυμάσαι την πρώτη σύλληψη;»
«Ναι! Ήταν καταδίωξη και σύλληψη. Μόλις είχα μπει στην Άμεση Δράση, τις πρώτες ημέρες, ούτε τη στολή δεν είχα στείλει πρώτη φορά στο καθαριστήριο. 23 ήμουν τότε. Δύο κλέφτες που είχαν αρπάξει την τσάντα από μια γιαγιά. Τους κυνηγήσαμε, τους εγκλωβίσαμε με το περιπολικό και τους συλλάβαμε. Από τότε δεν έβγαλα ποτέ τη στολή της Άμεσης Δράσης από πάνω μου. Δεν έχω λείψει από την Άμεση Δράση ούτε μία ημέρα».
Από εκείνες τις πρώτες ημέρες μέχρι σήμερα περιγράφει τα 30 χρόνια υπηρεσίας του στην Άμεση Δράση ως μια τεράστια απόσταση μέσα σε διασταυρούμενα πυρά, εκρήξεις, τραυματισμούς, αλλά και ανελέητο κυνηγητό από ανωτέρους του.
«Έχω παλέψει, έχω ματώσει, έχω κυνηγήσει, έχω πυροβολήσει, με έχουν πυροβολήσει, μου έχουνε ρίξει χειροβομβίδα. Δεν έχω καμία ΕΔΕ για την αστυνομική μου δράση κι έχω τιμηθεί γι’ αυτήν πολλές φορές από την ΕΛ.ΑΣ. Κι έχω δεκάδες ΕΔΕ για τη συνδικαλιστική μου δράση. Το διανοείσαι; Κι αυτοί που με κυνήγησαν στην Αστυνομία με κυνήγησαν γιατί δεν κρατούσα το στόμα μου κλειστό. Δεν έχει υπάρξει ποτέ άλλος αστυνομικός με τόσες ΕΔΕ όσες έχω εγώ στον φάκελό μου. Και φυσικά όλες έχουν πάει στο αρχείο».
«Παλαιότερα ένας αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. μου είχε πει: “Βρε, παιδί μου, τι κάνεις; Θα σε διώξουμε”. “Διώξτε με” απάντησα. “Χίλια παίρνω τώρα, χίλια θα παίρνω και ως ταξιτζής. Αλλά το στόμα μου δεν θα το κλείσω. Δεν πουλάω τα πιστεύω μου”».
Δεν υπάρχει αστυνομικός της Άμεσης Δράσης που να μη θυμάται έστω ένα περιστατικό που να μην τον έχει βουρκώσει.
«Μου έχει μείνει ένα συμβάν πριν από χρόνια. Με μια κοπέλα από τη Ρουμανία, η οποία είχε χάσει το παιδάκι της, τεσσάρων ετών. Αυτό είχε τρυπώσει μέσα από μια σχισμή στο συρματόπλεγμα σε μια παιδική χαρά στο Άλσος Παγκρατίου κι έπαιζε αμέριμνο. Όταν πήραμε το σήμα, ψάξαμε αμέσως, ευτυχώς το βρήκαμε πολύ γρήγορα κι όταν της το δώσαμε, έπεσε στα γόνατα και μου φιλούσε τα χέρια. Βούρκωσα, τη σήκωσα, την αγκάλιασα, τη φίλησα, κρατούσε το παιδί της κι έκλαιγε, είχε φοβηθεί πάρα πολύ ότι το είχε χάσει. Τα περισσότερα σήματα, να ξέρεις, είναι για παροχή βοήθειας σε πολίτες. Είναι υπηρεσία κοινωνικής προσφοράς η Άμεση Δράση».
Ο Σταύρος Μπαλάσκας συνομιλεί με άστεγο στο κέντρο της Αθήνας
«Τι θα άλλαζες σε αυτά τα 30 χρόνια;» τον ρώτησα.
«Θα άλλαζα αυτά τα 30 χρόνια μόνο για να ξαναγίνω 23 ετών και να ξανακάνω ακόμα 30 χρόνια στην Άμεση Δράση. Έχω μια πίκρα όμως. Είχα έναν πατέρα συνάδελφο και μου έλεγε: “Ο αστυνομικός είναι για να βοηθάει τον κόσμο και να διασφαλίζει την περιουσία του”. Ενώ λοιπόν είμαστε μέρα νύχτα στους δρόμους, ναι, δεν μας το ζήτησε κανείς, μόνοι μας μπήκαμε στην Αστυνομία για να βοηθάμε τον πολίτη, θα βρεθεί κάποιος να κάνει το μοιραίο λάθος και μετά μας θάβουν όλους με το φτυάρι.
Αν κάποιος θέλει να το παίζει μάγκας να μην μπει στην Αστυνομία, ας πάει να γίνει μπράβος, να δουλέψει στη νύχτα. Αν θέλει να είναι κύριος και να έχει συναισθήματα, τότε να μπαίνει στην Αστυνομία. Όμως ούτε ο κόσμος ούτε και οι αστυνομικοί πια το βλέπουν όπως το βλέπαμε εμείς πριν από 30 χρόνια ή όπως το παραλάβαμε εμείς από συναδέλφους που είχαν 30 χρόνια στην Αστυνομία πριν από εμάς. Όλα έχουν αλλάξει».
Η Ελληνική Αστυνομία αποδομείται συστηματικά και με πολύ ύπουλο τρόπο τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι καθαρό τι φταίει, αλλά κάτι φταίει. Έχει αρχίσει να τρώει τις σάρκες της για να επιβιώσει και δεν δείχνει να το συνειδητοποιεί. Κάποιος πρέπει να τους το πει εκεί μέσα. Η φύση απεχθάνεται τα κενά και τα τελευταία γεγονότα στη Νέα Σμύρνη έριξαν πολύ φως σε αυτή την παθογένεια.
«Στη Νέα Σμύρνη, εξαιτίας ενός άφρονος αστυνομικού, από τη μια όλοι οι αξιωματικοί μάς έβαλαν σε ένα στόχο κι από την άλλη άρχισε όλη η κοινωνία να μας ξεσκίζει. Είμαστε εκπαιδευμένοι να κρατάμε τα νεύρα μας, να σφίγγουμε τα δόντια μέχρι να τα σπάσουμε κι όποιος ξεφεύγει να καίει το δικό του το τομάρι, όχι να καίει 50.000 ανθρώπους».
Αν υπάρχει κάποιος που κατάλαβε γιατί εκείνη η ομάδα ΔΡΑΣΗ στη Νέα Σμύρνη πέρασε ή γιατί έπρεπε να περάσει μέσα από εκατοντάδες χούλιγκαν, να μας το εξηγήσει.
«Ασφαλώς και υπάρχουν σοβαρά επιχειρησιακά λάθη στη Νέα Σμύρνη. Εάν είχαν αργήσει οι συνάδελφοι από τα ΜΑΤ ένα λεπτό να μεταβούν στο σημείο, αυτό το παιδί, ο Άγγελος, θα ήταν νεκρό, θα είχαμε νεκρό αστυνομικό. Αλλά ποιος θα ελέγξει τους ελέγχοντες, είναι το διαχρονικό πρόβλημα της Αστυνομίας. Ποιος θα ελέγξει τους υπαίτιους, οι οποίοι μεταφέρουν τις ευθύνες στο χαμηλόβαθμο προσωπικό»!
«Έχω εναποθέσει την τελευταία μου ελπίδα στους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ., οι οποίοι μπήκαν με πανελλήνιες εξετάσεις και είναι παιδιά μορφωμένα, είναι καθαρά μυαλά, είναι σύγχρονοι άνθρωποι και ενδεχομένως να μπορούν να χειριστούν καλύτερα την κατάσταση όταν μπουν στην πυραμίδα της ηγεσίας».
Ο μέσος όρος ηλικίας των αστυνομικών της Άμεσης Δράσης είναι 22-30 ετών που για ένα χιλιάρικο τον μήνα πάνε κι έρχονται στον άλλο κόσμο κάθε μέρα. Αθόρυβα. Το δε επίδομα επικινδυνότητας δεν το έχουνε δει ποτέ. Αλλά κι αν τους δοθεί, θα είναι ένα πενηντάρικο. Αλήθεια τώρα; Ένα πενηντάρικο; Ψάχνω αρκετή ώρα να του πω: δεν αξίζει! Λεφτά δεν παίρνετε, ζωή δεν έχετε και φτάσαμε στο σημείο η κοινωνία να σας δείχνει το μεσαίο δάχτυλο.
«Μάνο, η ηθική αμοιβή είναι το ζήτημα και η ηθική αμοιβή είναι το παν. Δεν είναι τα 50 ευρώ. Όμως διαχρονικά έχουμε πολιτικές ηγεσίες που μας βλέπουν ως αναλώσιμους. Μερικοί, δε, νομίζουν πως ό,τι διατάσσεται είναι και ευτελές. Τρεις φίλους μου αστυνομικούς έχω συνοδεύσει στον τάφο. Δυστυχώς, υπάρχουν μερικοί που ενδεχομένως να νομίζουν ότι με 180 νεκρούς η δουλειά του αστυνομικού δεν είναι επικίνδυνη. Συνάδελφοι που βρίσκονται κάτω από τη γη, με ορφανά, με χήρες, με μανάδες που μείνανε μόνες τους, άνθρωποι που πέθαναν επάνω στο καθήκον σε καταδιώξεις, σε τροχαία, σε πυροβολισμούς, σε εκρήξεις, σε ειδικές αποστολές. Είναι πάρα πολλοί! Και η Πολιτεία δεν έχει δείξει ακόμα τη μεγαλοψυχία να χαρακτηρίσει το επάγγελμα του αστυνομικού επικίνδυνο».
Από τον Αύγουστο του 1959, έτος κατά το οποίο συστήθηκε το Τμήμα Ασυρματοφόρων Οχημάτων Άμεσης Δράσης, οι αστυνομικοί περιμένουν η Πολιτεία να αναγνωρίσει ως επικίνδυνο το επάγγελμά τους. Η ίδια Πολιτεία που επί δεκαετίες με κάθε ευκαιρία δαιμονοποιεί τη στολή και τη ρίχνει στην πυρά.
«Σταμάτησε πρόσφατα ένας 22χρονος αστυνομικός έναν 70χρονο. Και του λέει: “Τα ίδια μου έκανες και στη χούντα”. Και του λέει ο συνάδελφος: “Εγώ; Εγώ γεννήθηκα το 2000”».
«Δυστυχώς, είναι μακριά ακόμα η εποχή που θα τα έχουμε αφήσει όλα αυτά πίσω μας. Και τα πληρώνουμε ακόμα γιατί έχουν εντυπωθεί στη σκέψη των ανθρώπων και νομίζουν ότι ο αστυφύλακας που γεννήθηκε το 2005 είναι ο ίδιος που γεννήθηκε τότε. Δεν έχει καμία σχέση το τότε με το τώρα».
«Ευτυχώς στην πολιτική σκακιέρα υπάρχουν πολλοί νέοι άνθρωποι οι οποίοι βλέπουν τα πράγματα πολύ διαφορετικά. Αυτό μας δίνει ελπίδα για μια καλύτερη αστυνομία αύριο. Θα είναι ευχής έργον αν καταφέρουν και αλλάξουν αυτές τις νοοτροπίες στο Κοινοβούλιο».
Δεν ξέρω πώς έφτασε στο σημείο ο Έλληνας πολίτης, μόλις εμφανίζεται περιπολικό στη γειτονιά, να βγαίνει με τα κινητά στα μπαλκόνια. Αναγκαστικά αναρωτιέμαι αν είναι χρήσιμες οι κάμερες στους αστυνομικούς. Σε αυτή την απορία ο Σταύρος Μπαλάσκας έδωσε μία πολύπλευρη απάντηση.
«Είναι απαραίτητες. Διότι έτσι θα εξασφαλίσουμε του λόγου το αληθές. Κανένας δεν θα μπορεί να ισχυριστεί κάτι το οποίο δεν είναι αλήθεια. Ούτε ο αστυνομικός ούτε ο πολίτης. Γιατί πάντα θα υπάρχει ο δικομανής, ο κακόπιστος, ο ψεύτης, αυτός που θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί πολιτικά ένα περιστατικό και θα δώσει μια ψεύτικη εικόνα στη δημοσιότητα και βεβαίως αυτό καλύπτει και τους πολίτες γιατί πάντα θα υπάρχει και ο κακός αστυνομικός ή αυτός που θα ξεφύγει. Η κάμερα θα είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας προς όλους. Γιατί την έχουν όλες οι αστυνομίες; Αλλά και για την ασφάλεια του αστυνομικού είναι απαραίτητη η κάμερα επάνω του. Πλησιάζει ένας τον αστυνομικό, τραβάει ένα όπλο και τον σκοτώνει. Από την κάμερά του θα βρούμε ποιος τον δολοφόνησε. Επίσης πολλές φορές τις χρειαζόμαστε για να αποδεικνύουμε στην υπηρεσία μας ότι κάνουμε σωστά τη δουλειά μας χωρίς να αναγκαζόμαστε να αποδείξουμε ότι δεν είμαστε ελέφαντες».
Το ισχυρότερο μέτρο αυτοπροστασίας ενός αστυνομικού στην Ελλάδα να είναι μια κάμερα, πόσο οξύμωρο! Ενώ είναι απλά τα πράγματα. Το μείζον πρόβλημα της Αστυνομίας στην Ελλάδα είναι υπαρξιακό, πασχίζει να αφαιρέσει από τους αστυνομικούς του δρόμου την ανθρώπινη υπόστασή τους.
«Είμαστε άνθρωποι», μου έλεγε νωρίτερα. «Οικογενειάρχες, δεν είμαστε δολοφόνοι». Στη νεολαία να το πεις…
«Ανησυχώ! Η νεολαία έχει εξεγερθεί κατά της Αστυνομίας. Δεν ήταν έτσι η νεολαία πριν από είκοσι και τριάντα χρόνια. Είναι μόδα; Έχει αλλάξει η νοοτροπία; Αλλάζουν τα ήθη και τα έθιμα; Υπάρχει μεγάλη αντιπάθεια προς τους αστυνομικούς από μεγάλη μερίδα της νεολαίας σε όλες τις εκφράσεις της, λες και οι αστυνομικοί είναι ταξικοί αντίπαλοι της νεολαίας, ενώ δεν είναι».
Ο αμεσοδρασίτης Μπαλάσκας στο τιμόνι του περιπολικού