Τον περασμένο Μάιο, οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι των φυλακών Νιγρίτας Σερρών ανακουφίστηκαν όταν πληροφορήθηκαν τις νέες αφίξεις προσωπικού. Οι βάρδιες έβγαιναν με δυσκολία και στις πάγιες ελλείψεις ανθρωπίνου δυναμικού είχαν προστεθεί νέες. Δεκατρείς θέσεις είχαν μείνει κενές τον περασμένο μήνα, καθώς συνάδελφοί τους.
Τον περασμένο Μάιο, οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι των φυλακών Νιγρίτας Σερρών ανακουφίστηκαν όταν πληροφορήθηκαν τις νέες αφίξεις προσωπικού. Οι βάρδιες έβγαιναν με δυσκολία και στις πάγιες ελλείψεις ανθρωπίνου δυναμικού είχαν προστεθεί νέες. Δεκατρείς θέσεις είχαν μείνει κενές τον περασμένο μήνα, καθώς συνάδελφοί τους προφυλακίστηκαν ή τέθηκαν σε αργία για τον ξυλοδαρμό και θάνατο του βαρυποινίτη Ιλία Καρέλι. Οι σωφρονιστικοί ζητούσαν ενισχύσεις.
Η εσωτερική φύλαξη χρειαζόταν περίπου 50 νέους υπαλλήλους. Η φυλακή, όμως, στελεχώθηκε τον περασμένο Μάιο και Ιούνιο με δημοτικούς αστυνομικούς που μετακινήθηκαν στη Νιγρίτα, στο πλαίσιο της κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Το κενό δεν καλύφθηκε ποτέ εξ ολοκλήρου.
Οι περισσότεροι δημοτικοί αστυνομικοί κατέληξαν στην εξωτερική φρούρηση, αφού εκπαιδεύθηκαν στην Κομοτηνή. Στους δεσμοφύλακες απορροφήθηκαν τελικά λιγότερα από 30 άτομα. Αμαθοι από φυλακές, για αρκετό καιρό δεν έμπαιναν στις πτέρυγες μαζί με τους κρατουμένους και απασχολούνταν μόνο σε θυρωρεία ή άλλα πόστα. Προσπαθούσαν να διδαχθούν τη δουλειά στην πράξη, στο πλευρό κάποιου παλαιότερου. Μέχρι σήμερα, έξι μήνες μετά την τοποθέτησή τους, δεν έχουν περάσει ακόμη από εκπαίδευση.
«Εχουν θέληση, αλλά η σχολή σωφρονιστικών υπαλλήλων είναι απαραίτητη. Εκεί μαθαίνεις τη διαχείριση κρίσεων», λέει στην «Κ» η Αλεξία Μπούμπα, γενική γραμματέας της Ενωσης Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Νιγρίτας.
Παλιοί και νέοι σωφρονιστικοί υπάλληλοι της φυλακής δέχτηκαν να μιλήσουν στην «Κ» για τις συνθήκες λειτουργίας, ζητώντας να μη δημοσιευθούν τα ονόματά τους και αρνούμενοι να αναφερθούν στους συναδέλφους τους που εμπλέκονται στον θάνατο του βαρυποινίτη. Κάποιοι τους επισκέπτονται τακτικά στα Διαβατά όπου παραμένουν προφυλακισμένοι.
Ολοι τους εστιάζουν στο θέμα της στελέχωσης της φυλακής και εκπαίδευσης των υπαλλήλων της, προβλήματα που εντοπίζονται και σε άλλες φυλακές της χώρας. Οκτώ μήνες μετά τον θάνατο του Καρέλι, η Νιγρίτα παραμένει μικρογραφία των χρόνιων κενών του σωφρονιστικού συστήματος της χώρας. «Κάποιες πληγές παραμένουν ανοιχτές», λένε υπάλληλοι της φυλακής.
Προβλήματα στελέχωσης
Το κατάστημα κράτησης Νιγρίτας ήταν γνωστό στον κύκλο των σωφρονιστικών ως «μια καινούργια φυλακή που άνοιξε όπως όπως». Τα εγκαίνιά της το 2010 συνέπεσαν με την οικονομική κρίση. Στελεχώθηκε με αποσπάσεις και μεταθέσεις υπαλλήλων άλλων καταστημάτων κράτησης και όχι με νέες προσλήψεις. Το προσωπικό ποτέ δεν επαρκούσε. Εδώ και τέσσερα χρόνια, δύο σύγχρονες πτέρυγες συνολικής χωρητικότητας 240 ατόμων παραμένουν κλειστές.
Το 2013, ο τότε προϊστάμενος της Εισαγγελίας Εφετών Θεσσαλονίκης Παναγής Γιαννάκης ζητούσε με επιστολή του στο υπουργείο Δικαιοσύνης να «στέρξει η πολιτεία να διορίσει μικρό σχετικά αριθμό σωφρονιστικών και διοικητικών υπαλλήλων γιατί αυτός είναι ο αποκλειστικός λόγος της μη λειτουργίας τους». Και συμπλήρωνε ότι «είναι αδιανόητο να γίνεται επίκληση της σημερινής οικονομικής κατάστασης για μη πρόσληψη προσωπικού».
Από το 2010, όμως, αρκετοί υπάλληλοι δεν ήταν ευχαριστημένοι με την τοποθέτησή τους εκεί. Είχαν αφήσει τις οικογένειές τους σε Γρεβενά, Αυλώνα ή Χαλκιδική και –παρά τις σύγχρονες εγκαταστάσεις στις οποίες πλέον εργάζονταν– αντιμετώπιζαν τη μετακίνησή τους ως δυσμενή μετάθεση. Κάποιοι έλεγαν μεταξύ τους ότι τους πήγαν εκεί «με το ζόρι». Οι περισσότεροι δεν είχαν μεγάλη υπηρεσιακή ηλικία και εμπειρία. Παράλληλα, στη Νιγρίτα κατέληγε μεγάλος αριθμός κρατουμένων από πειθαρχικές μεταγωγές. Τον Οκτώβριο του 2013 το 16% των κρατουμένων είχε μεταχθεί πειθαρχικά από άλλες φυλακές. Οι σωφρονιστικοί συμπίεζαν τις βάρδιές τους ώστε να δουλεύουν νυχθημερόν επί δύο ή τρεις ημέρες, περνώντας τη νύχτα σε κοιτώνες των φυλακών.
Την υπόλοιπη εβδομάδα έμεναν στα σπίτια τους. Αυτό όμως δεν ήταν πάντα εφικτό και για μεγάλα χρονικά διαστήματα δεν μπορούσαν να λείψουν από τη Νιγρίτα. Υπήρχε υπάλληλος στον οποίο χρωστούσαν 85 ρεπό. Το ίδιο μοντέλο εργασίας με τις διπλοβάρδιες και τα ρεπό ακολουθείται και σήμερα, μετά τον θάνατο του Καρέλι. Ωστόσο, με ορισμένες διαχειριστικές αλλαγές σταδιακά έχουν αρχίσει να εξοφλούνται ρεπό.
Η δυσαρέσκεια, πάντως, των αποσπασμένων παραμένει. Σύμφωνα με έγγραφο που στάλθηκε από τις φυλακές Νιγρίτας στο υπουργείο Δικαιοσύνης στις 22/9/2014 και είναι εις γνώσιν της «Κ», 23 σωφρονιστικοί ζητούν να επιστρέψουν στις θέσεις τους μόλις λήξει η απόσπασή τους, αλλιώς θα κινηθούν δικαστικά κατά του διευθυντή της φυλακής. Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι μόλις τέσσερις σωφρονιστικοί από άλλα καταστήματα κράτησης έχουν εκφράσει επιθυμία μετάθεσης στη Νιγρίτα.
Χωρίς εκπαίδευση
Για να καλύψει κενά του σωφρονιστικού συστήματος σε όλη τη χώρα το υπουργείο Δικαιοσύνης είχε ζητήσει πέρυσι τη μετακίνηση περίπου 800 δημοτικών αστυνομικών σε καταστήματα κράτησης. Τελικά εγκρίθηκαν 753 θέσεις και μέσω ΑΣΕΠ τοποθετήθηκαν στις φυλακές της χώρας 573 δημοτικοί αστυνομικοί. Οι υπόλοιπες θέσεις έμειναν ακάλυπτες, καθώς δεν υπήρχε μεγάλη ζήτηση.
Το θέμα της εκπαίδευσης νέων σωφρονιστικών υπαλλήλων δεν προέκυψε τότε. Προϋπήρχε της μετακίνησης των δημοτικών αστυνομικών αλλά και της υπόθεσης Καρέλι. Το είχε επισημάνει και το υπουργείο Δικαιοσύνης. Σε ανακοίνωσή του στις 14 Ιουνίου 2010 το υπουργείο ανέφερε ότι «το καθεστώς της δίμηνης εκπαίδευσης/κατάρτισης που πολλές φορές υλοποιείται έπειτα από πολλούς μήνες (ή πολλές φορές και έτη) από την πρόσληψη του υπαλλήλου δεν μπορεί να συνεχιστεί». Παράλληλα ανακοίνωνε την αναβάθμιση της σχολής σωφρονιστικών υπαλλήλων με προγράμματα διά βίου μάθησης και κατάρτισης από απόσταση.
Οι δημοτικοί αστυνομικοί, όμως, της εσωτερικής φύλαξης στη Νιγρίτα δεν προβλέπεται να περάσουν από εκπαίδευση ούτε μέχρι το τέλος του χρόνου.
Αφενός γιατί δεν διατίθενται οι απαραίτητες πιστώσεις και αφετέρου γιατί δεν υπάρχει προσωπικό να καλύψει το κενό τους για όσο διάστημα λείψουν. Οπως αναφέρει στην «Κ» ανώτερο στέλεχος του υπουργείου Δικαιοσύνης, που έχει διδάξει στο παρελθόν στη σχολή σωφρονιστικών υπαλλήλων, γίνονται προσπάθειες για να εγκριθούν νέοι διορισμοί και παράλληλα να πραγματοποιηθεί η εκπαίδευση των υπαλλήλων εσωτερικής φύλαξης.
Η σχολή των σωφρονιστικών υπαλλήλων λειτουργεί στον Κορυδαλλό. Η βραχύβια υποχρεωτική εκπαίδευσή τους δεν ξεπερνάει τους τρεις μήνες και περιλαμβάνει θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα. «Το πιο ουσιαστικό μάθημα είναι ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας. Τουλάχιστον μέσα σε δύο με τέσσερις μήνες από τον διορισμό των υπαλλήλων ή και πριν από αυτόν θα έπρεπε να γίνεται και η εκπαίδευσή τους», λέει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδας, Σπύρος Καρακίτσος.
Μετά τον θάνατο του Καρέλι τοποθετήθηκε στη Νιγρίτα νέος διευθυντής από τις αγροτικές φυλακές Κασσάνδρας και νέος αρχιφύλακας από τις φυλακές Διαβατών. Οπως λένε στην «Κ» σωφρονιστικοί υπάλληλοι, έγιναν προσπάθειες να πέσουν οι τόνοι και να ξεχαστεί το περιστατικό. «Αυτή τη στιγμή έχουμε 82 εξωτερικούς φρουρούς. Οι ανάγκες, όμως, υπάρχουν μέσα στη φυλακή. Εκεί χρειαζόμαστε κόσμο», λέει υπάλληλος που εργάζεται στη Νιγρίτα από το 2010. «Φοβάμαι ότι κάποιοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι κακό έγινε εδώ».
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ