Συνέντευξη του Λιμενάρχη Καλαμάτας Αντώνη Δουμάνη

Παράλληλα, από φέτος εφαρμόζεται ο ευρωπαϊκός κανονισμός που επιβάλλει στα πλοία το σύστημα παρακολούθησης- καταγραφής και επιβεβαίωσης (MRV) των καυσαερίων τους. Το Λιμενικό Σώμα ως φορέας διοίκησης της ελληνικής ναυτιλίας ασχολήθηκε συστηματικά με το ζήτημα του περιβάλλοντος ιδρύοντας στις αρχές της δεκαετίας του 1970 την Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος και αντίστοιχα γραφεία στις Λιμενικές Αρχές της χώρας. Η "Ε" μίλησε με τον Κεντρικό Λιμενάρχη Καλαμάτας, αντιπλοίαρχο Λ.Σ. Αντώνη Δουμάνη, για τη διαρκή προσπάθεια του Υπουργείου Ναυτιλίας και του Λιμενικού Σώματος για την προστασία και την ορθολογική διαχείριση του θαλασσίου περιβάλλοντος, καθώς και τη λήψη πρωτοβουλιών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, που στοχεύουν στην επιβράβευση της ποιοτικής ναυτιλίας. 

Συνέντευξη στη Νικολέττα Κολυβάρη

- Φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι αφιερωμένη στην καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με σύνθημα #BEATAIRPOLLUTION. Πώς σχετίζεται η ατμοσφαιρική ρύπανση με τη ναυτιλία;

Η ρύπανση της ατμόσφαιρας από τα πλοία και η συμμετοχή της ναυτιλιακής βιομηχανίας στην κλιματική αλλαγή μέσω των εκπεμπόμενων αερίων του θερμοκηπίου, είναι ζητήματα που την τελευταία 15ετία βρίσκονται στην κορυφή του ενδιαφέροντος της παγκόσμιας ναυτιλιακής κοινότητας. Οι εκπεμπόμενοι ρύποι από τα καυσαέρια των πλοίων, παρότι δεν είναι άμεσα αντιληπτοί, όπως είναι για παράδειγμα μια μεγάλη πετρελαιοκηλίδα, έχουν σαφή αντίκτυπο στην υγεία των ανθρώπων, ειδικά εκείνων που διαμένουν σε παράκτιες περιοχές με αυξημένη ναυτιλιακή κίνηση.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με έγκυρες μελέτες τα αέρια του θερμοκηπίου που παράγονται από την ποντοπόρο ναυτιλία ανέρχονται περίπου στο 2,3% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών. Παρότι το ποσοστό αυτό καθιστά την ναυτιλία τον πιο φιλικό στο περιβάλλον τομέα των μεταφορών, αν αναλογιστούμε ότι τα πλοία μεταφέρουν το 80% του παγκόσμιου εμπορίου, ο στόχος είναι η μείωση των εκπομπών κατά το ήμισυ μέχρι το 2050.

- Εχουν ληφθεί μέτρα για την επίτευξη του περιορισμού της ρύπανσης της ατμόσφαιρας από τις εκπομπές ρύπων των πλοίων;

Η διεθνής κοινότητα και ειδικότερα ο ΟΗΕ μέσω του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) έχει προβεί στη λήψη νέων κανονιστικών μέτρων, θεσπίζοντας ένα αυτοτελές παράρτημα στην διεθνή σύμβαση MARPOL για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία, το οποίο συνεχώς επικαιροποιείται και εμπλουτίζεται με νέες αυστηρότερες διατάξεις. Αντιστοίχως, η Ευρωπαϊκή Ενωση, με στόχο την προστασία των πολιτών της εφαρμόζει μία σειρά περιφερειακών νομοθετικών μέτρων για τον περιορισμό των εκπομπών SOx (οξείδιο του θείου) από τα πλοία που επισκέπτονται τα λιμάνια και τα αγκυροβόλια των κρατών μελών της. 

Παράλληλα, από φέτος εφαρμόζεται ο ευρωπαϊκός κανονισμός που επιβάλλει στα πλοία το σύστημα παρακολούθησης- καταγραφής και επιβεβαίωσης (MRV) των καυσαερίων τους.

- Πώς εμπλέκεται το Λιμενικό Σώμα σε όσα μας αναφέρατε παραπάνω;

Το Λιμενικό Σώμα ως φορέας διοίκησης της ελληνικής ναυτιλίας αλλά και ως καθ' ύλην αρμόδιο για τον έλεγχο της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στα πλοία, συμμετέχει ανελλιπώς στις συνόδους των διεθνών και ευρωπαϊκών οργάνων που καταρτίζουν το σχετικό κανονιστικό πλαίσιο και αναλαμβάνει την ενσωμάτωση των αποφάσεων αυτών στο εθνικό δίκαιο καθώς και την εφαρμογή τους από τις οικείες λιμενικές αρχές της χώρας. 

Το Λιμενικό Σώμα είναι ίσως ο πρώτος φορέας της ελληνικής δημόσιας διοίκησης που ασχολήθηκε συστηματικά με το ζήτημα του περιβάλλοντος ιδρύοντας στις αρχές της δεκαετίας του 1970 την Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος και αντίστοιχα γραφεία στις Λιμενικές Αρχές της χώρας. Το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής είναι επισπεύδον για την ανάληψη νομοθετικών πρωτοβουλιών που ρυθμίζουν ζητήματα προστασίας περιβάλλοντος από θαλάσσιες πηγές ρύπανσης. Επίσης, είναι αρμόδιο για τον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στα πλοία, για την έκδοση των προβλεπόμενων πιστοποιητικών στα υπό ελληνική σημαία σκάφη, τον συντονισμό των επιχειρήσεων απορρύπανσης και την κατάρτιση εθνικών και τοπικών σχεδίων αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης - ενώ σε όλη  την επικράτεια λειτουργούν οι περιφερειακοί σταθμοί καταπολέμησης ρύπανσης που είναι εξοπλισμένοι με κατάλληλα υλικά και μέσα.

- Εχετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία ως προς την εφαρμογή των μέτρων για τον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από πλοία σε τοπικό επίπεδο;

Στην περιοχή αρμοδιότητας του Κεντρικού Λιμεναρχείου Καλαμάτας κατά το έτος 2018 πραγματοποιήθηκαν 37 έλεγχοι για τη συμμόρφωση των πλοίων με τα προβλεπόμενα όρια περιεκτικότητας των καυσίμων τους σε θείο (S) και βεβαιώθηκε μια παράβαση, ενώ για το τρέχον έτος έχουν διεξαχθεί 16 έλεγχοι. Παράλληλα από την αρχή του έτους έχουν επιβληθεί πρόστιμα για 2 παραβάσεις του Παραρτήματος Ι, της διεθνούς σύμβασης MARPOL.

- Πρόσφατα η Ελλάδα κύρωσε τη διεθνή σύμβαση για τον έλεγχο και τη διαχείριση του έρματος και των ιζημάτων από τα πλοία. Τι έχετε να μας πείτε για αυτή την εξέλιξη;

Η διεθνής σύμβαση για τον έλεγχο και τη διαχείριση του έρματος και των ιζημάτων από τα πλοία (BWMC 2004) υιοθετήθηκε από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) το 2004, όμως λόγω της πολυπλοκότητας στην εφαρμογή της αλλά και της έλλειψης διαθεσιμότητας των απαιτούμενων τεχνολογιών τέθηκε σε ισχύ το 2017, οπότε και κυρώθηκε από την χώρα μας. Υπολογίζεται ότι 3 με 5 δισεκατομμύρια τόνοι έρματος (το θαλάσσιο νερό που προστίθεται ή αφαιρείται από τις ειδικές δεξαμενές ενός πλοίου για να ρυθμίζει το βύθισμα και την ευστάθειά του) διακινούνται ετησίως από τα πλοία διεθνών πλόων, μεταφέροντας επιβλαβείς ουσίες και μικροοργανισμούς μη συμβατούς στις θαλάσσιες περιοχές ανταλλαγής έρματος. Σύμφωνα με την σύμβαση τα νέα πλοία είναι υπόχρεα στην εγκατάσταση κατάλληλου τεχνολογικού εξοπλισμού με τον οποίο θα γίνεται επεξεργασία του έρματος πριν την απόρριψή του στην θάλασσα, ενώ υπάρχει χρονοδιάγραμμα προσαρμογής των υπαρχόντων πλοίων. Επιπρόσθετα, προβλέπεται μία διαδικασία καταγραφής κάθε ανταλλαγής έρματος, η οποία πλέον δύναται να εκτελεστεί αποκλειστικά σε συγκεκριμένες θαλάσσιες περιοχές οι οποίες καθορίζονται βάσει επιστημονικών κριτηρίων. Οι Λιμενικές Αρχές της χώρας και μεταξύ αυτών το Κεντρικό Λιμεναρχείο Καλαμάτας ελέγχουν την συμμόρφωση των πλοίων τόσο στο πλαίσιο των ελέγχων κράτους σημαίας όσον αφορά στα ελληνικά πλοία, όσο και στο πλαίσιο του Μνημονίου των Παρισίων (PMOU) για τα πλοία υπό ξένη σημαία, που καταπλέουν σε περιοχές αρμοδιότητάς τους.

- Από τι κινδυνεύει περισσότερο η θαλάσσια ζωή και το περιβάλλον; Είναι μήπως τα πλαστικά που απειλούν τις θάλασσές μας;

Τα απορρίμματα που απορρίπτονται ή καταλήγουν παράνομα στη θάλασσα αποτελούν μία τεράστια απειλή για το θαλάσσιο οικοσύστημα και την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 ο όγκος των απορριμμάτων που θα βρίσκονται στις θάλασσες και τους ωκεανούς θα ξεπερνά τον αντίστοιχο των ψαριών. Η πλέον επιβλαβής κατηγορία απορριμμάτων που απειλούν την θάλασσα είναι τα μικροπλαστικά, τα οποία μέσω των αλιευμάτων εισέρχονται στην ανθρώπινη τροφική αλυσίδα, ενώ αποτελούν θανάσιμη απειλή για σπάνια θαλάσσια είδη. Είναι θετικές οι πρωτοβουλίες κρατών και διεθνών και υπερεθνικών οργανισμών (όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση) για την απαγόρευση της χρήσης του πλαστικού σε μεγάλες κατηγορίες ειδών μαζικής κατανάλωσης (είδη προσωπικής υγιεινής, ποτήρια, καλαμάκια κ.ά.), όμως χωρίς την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας είναι αμφίβολο αν  θα επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα.

- Η Ελλάδα είναι μια θαλασσινή χώρα και η προστασία της θάλασσας από τη ρύπανση συνδέεται άμεσα με την ποιότητα ζωής και την οικονομική της ανάπτυξη. Υπό το πρίσμα αυτό αποτελούν τα ζητήματα περιβάλλοντος υψηλή προτεραιότητα για το Λιμενικό Σώμα;

Η χώρα μας εκτός από παράκτια, πολυνησιακή χώρα, αποτελεί την μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως. Ο τουρισμός και η ναυτιλία είναι οι δύο κύριοι πυλώνες της εθνικής οικονομίας και το θαλάσσιο περιβάλλον είναι άμεσα συνυφασμένο με αυτούς. Πάγια, λοιπόν, θέση της χώρας μας και διαρκής προσπάθεια του υπουργείου Ναυτιλίας και του Λιμενικού Σώματος είναι η προστασία και η ορθολογική διαχείριση του θαλασσίου περιβάλλοντος, καθώς και η λήψη πρωτοβουλιών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, που στοχεύουν στην επιβράβευση της ποιοτικής ναυτιλίας. 

- Ποιες πρωτοβουλίες έχετε αναλάβει ως υπηρεσία σε τοπικό επίπεδο για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σε θέματα προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος;

Στο πλαίσιο των κατευθύνσεων της αρμόδιας Διεύθυνσης του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος και ενόψει της θερινής περιόδου, στελέχη του Κεντρικού Λιμεναρχείου Καλαμάτας πραγματοποιούν επισκέψεις σε σχολεία της πόλης, όπου ενημερώνουν τους μικρούς μαθητές για θέματα που αφορούν στο θαλάσσιο περιβάλλον και διανέμουν έντυπο υλικό. Αντίστοιχη ενημέρωση έγινε και κατά τη διάρκεια της διημερίδας που διοργάνωσε πρόσφατα στην Καλαμάτα "Το Χαμόγελο του Παιδιού". Επίσης, στελέχη της Υπηρεσίας συμμετείχαν από κοινού με τον Κυνηγετικό Σύλλογο Καλαμάτας και μεγάλο αριθμό πολιτών στον εθελοντικό καθαρισμό της Δυτικής Παραλίας.

eleftheriaonline.gr