Σημαντικά ποσά φόρου εισοδήματος θα κληθούν να καταβάλουν περίπου 3 εκατ. χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, άνεργοι, περιστασιακά απασχολούμενοι και κατ’ επάγγελμα αγρότες με ζημιές από την άσκηση των δραστηριοτήτων τους ή με πολύ χαμηλά εισοδήματα, από τη στιγμή που η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη μείωση του αφορολόγητου ορίου εισοδήματος στα επίπεδα των 5.500 ευρώ για τους άγαμους και μέχρι τις 6.000 ευρώ για τους έγγαμους με τέκνα, όπως ήδη έχει συμφωνήσει με τους δανειστές.
Η εφαρμογή του νέου μειωμένου αφορολογήτου θα ξεκινήσει από τα εισοδήματα του 2020 ή από τα εισοδήματα του 2019, εφόσον το 2018 το πρωτογενές αποτέλεσμα του Κρατικού Προϋπολογισμού υστερεί σημαντικά από το στόχο του 3,5% του ΑΕΠ.
Όπως γράφει ο «Ελεύθερος Τύπος», από μια πρώτη ανάγνωση προκύπτει ότι όσοι μισθωτοί, συνταξιούχοι και κατ’ επάγγελμα αγρότες αποκτούν ετήσια εισοδήματα κάτω των 5.500 ευρώ θα γλιτώσουν από την επιβολή φόρου εισοδήματος, επειδή το αφορολόγητο δεν θα πέσει κάτω από το όριο αυτό. Στην πραγματικότητα, όμως, η μείωση του αφορολόγητου ορίου στα επίπεδα των 5.500-6.000 ευρώ κρύβει άκρως δυσάρεστες εκπλήξεις.
Σ' αυτούς περιλαμβάνονται ακόμη και άνεργοι με μηδενικά ή πενιχρά ετήσια εισοδήματα, της τάξεως των 500, των 1.000, των 2.000 ευρώ ή των 3.000 ευρώ το χρόνο, λόγω περιστασιακής απασχόλησης.
Ο λόγος είναι ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι πολίτες αυτοί δεν φορολογούνται με βάση τα πραγματικά ετήσια εισοδήματά τους, αλλά με βάση ετήσια τεκμαρτά εισοδήματα, συνήθως μεγαλύτερα των 6.000 ή και των 7.000 ευρώ, τα οποία τους προσδιορίζουν οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, εφαρμόζοντας τις διατάξεις του ισχύοντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για τα τεκμήρια διαβίωσης.
Συνεπώς, από τη στιγμή που το αφορολόγητο όριο θα μειωθεί στα επίπεδα των 5.500-6.000 ευρώ, περίπου 1,5 εκατομμύριο χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι που λαμβάνουν μηνιαίως κάτω από 390 ευρώ, δηλαδή έχουν ετήσια πραγματικά εισοδήματα χαμηλότερα των 5.500 ευρώ, θα κληθούν να πληρώσουν φόρο εισοδήματος για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια, καθώς τα τελικά φορολογητέα εισοδήματά τους υπερβαίνουν τις 6.000-7.000 ευρώ, επειδή καθένας από αυτούς βαρύνεται με τεκμαρτό εισόδημα το οποίο προσδιορίζεται αθροιστικά:
α) από το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 ευρώ αν είναι άγαμος ή των 2.500 ευρώ αν είναι έγγαμος,
β) από το τεκμήριο διαβίωσης της κύριας κατοικίας (είτε αυτή είναι ιδιόκτητη είτε ενοικιαζόμενη είτε δωρεάν παραχωρούμενη), το ποσό του οποίου στις περισσότερες των περιπτώσεων ξεπερνά κατά πολύ τα 2.000-2.500 ευρώ (υπολογίζεται με 40 ευρώ ανά τ.μ. μέχρι τα πρώτα 80 τ.μ. και με 65 ευρώ ανά τ.μ. για τα επόμενα 40 τ.μ., από 81 έως τα 120 τ.μ. κ.λπ.),
γ) από το τεκμήριο διαβίωσης για τη χρήση Ι.Χ. αυτοκινήτου, το οποίο στις περισσότερες των περιπτώσεων ξεπερνά κατά πολύ τις 2.000 ευρώ.