Γράφει ο Νικόλαος Μπλάνης*
1. Η κοινωνία παρακολουθεί με αποτροπιασμό την υπόθεση του βιασμού-μαστροπίας της 12χρονης. Όμως, όπως και σε άλλες υποθέσεις, είδαμε την προβολή από τα ΜΜΕ προσωπικών δεδομένων και στοιχείων (φωτογραφιών) των εμπλεκομένων και προσαγομένων ενώπιον των Αρχών κατά παράβαση του νόμου και των κανόνων δεοντολογίας. Πολλοί δυστυχώς βρήκαν την ευκαιρία για προσωπική προβολή (να «κάνουν καριέρα») και άλλοι «να κάνουν τηλεθέαση» ή ακόμη να υπηρετήσουν πολιτικές σκοπιμότητες!!!
Διαβάστε επίσης
2. Η Χώρα μας, από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως κατοχύρωσε και συνταγματικά (στο άρθρο 9Α του αναθεωρημένου Συντάγματος) το ατομικό δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή και χρήση των προσωπικών δεδομένων (μετά την υπογραφή της σχετικής σύμβασης του 1981 του Συμβουλίου της Ευρώπης -κυρώθηκε με το ν.2068/1992, την εναρμόνιση προς την Οδηγία 95/46 ΕΚ του Ε.Κ και του Συμβουλίου και ιδίως με τη ψήφιση του ν.2472/1997).
3. Είναι ντροπή και απαράδεκτη η αποστολή καμερών έξω από το σπίτι της 12χρονης, καθώς και η προβολή φωτογραφιών αυτής στην τηλεόραση (αλλοιωμένες στο πρόσωπο). «Βιώνει έναν εφιάλτη καθημερινά…» είπε η δικηγόρος της οικογένειας. Όπως πρέπει να ντρέπονται και εκείνοι που καλούν «συνδικαλιστή» αστυνομικό (μόνιμο θαμώνα των τηλεπαραθύρων) να πει «…πόσο καλό παιδί και επιφανής είναι ο παιδοβιαστής…». Ή τον άλλον πολιτευόμενο απόστρατο (αυτοπροσδιοριζόμενο ως «δημοκρατικό») που προτείνει τη λύση του χημικού ευνουχισμού (αντιγράφοντας ακροδεξιό-λαϊκιστή αρχηγό κόμματος) λες και ζούμε στον…μεσαίωνα! Υπεύθυνος τομεάρχης άλλου κόμματος ζητάει (στη συνέχεια του κρεσέντο λαϊκισμού και χυδαιότητας συναδέλφων του) να δοθούν στη δημοσιότητα όλα τα ονόματα (η εμπλοκή-συμμετοχή των οποίων ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί), ενώ η ανάκριση είναι σε εξέλιξη και διέπεται από την αρχή της μυστικότητας. Τόση σοβαρότητα. Και μετά απορούμε για το επίπεδο της πολιτικής και την ποιότητα της δημοκρατίας!
4. Στην ίδια λογική κινούνται και πολλοί χρήστες των social media. Συνταξιούχος αξιωματικός που αυτοπροβάλλεται ως ειδικός και αστυνομικός αναλυτής (sic) αναρωτιέται: «Γιατί ζητήθηκε να μην υπάρχουν κάμερες κατά την προσαγωγή των παιδοβιαστών στα Δικαστήρια; Μήπως επειδή έχει πολιτική ιδιότητα;» Και το ζήτημα είναι αν γνωρίζει στοιχειωδώς θεμελιώδεις διατάξεις και αρχές του νομικού μας πολιτισμού; Το ότι δεν εξήντλησε την ιεραρχική κλίμακα (ούτε τη μισή) δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι της αμάθειας-ασχετοσύνης του.
5. Ειδικότερα οι ρυθμίσεις του άρθρου 8 παρ.2,3 του ν.3090/2002 ορίζουν ότι: «2. Η μετάδοση από την τηλεόραση ή η κινηματογράφηση ή μαγνητοσκόπηση ή φωτογράφηση των προσώπων που οδηγούνται ενώπιον των δικαστικών ή εισαγγελικών ή αστυνομικών και λοιπών αρχών απαγορεύεται. 3. Όποιος παραβαίνει τις διατάξεις…τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 3 ετών και χρηματική ποινή 20.000 έως 200.000 ευρώ.»
6. Εξάλλου, όπως γίνεται δεκτό και στην 67/12-6-2002 Απόφαση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα: α. Επιτρέπεται η δημοσιοποίηση του ονόματος, της φωτογραφίας ή και άλλων στοιχείων του προσώπου που φέρεται αναμεμιγμένο σε εγκληματική δραστηριότητα, εφόσον το πρόσωπο αυτό καταζητείται νομίμως με σκοπό τη σύλληψη. β. Η ανακοίνωση από την Αστυνομία του ονόματος του συλλαμβανομένου αντίκειται καταρχήν στην ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 7 ν.2472/97), αφού εκφεύγει από το σκοπό της επεξεργασίας που είναι η εξιχνίαση εγκληματικών πράξεων. γ. Επιτρεπτή είναι η ανακοίνωση του ονόματος στον τύπο μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου κρίνεται ότι η ανακοίνωση αυτή εξυπηρετεί την εγκληματολογική πολιτική, δηλαδή την εξιχνίαση του εγκλήματος (όταν π.χ. συλλαμβάνεται ο ύποπτος ανθρωποκτονίας και επιδιώκεται η ανεύρεση και σύλληψη του άμεσου συνεργού, του οποίου λοιπά στοιχεία δεν γνωρίζει η αστυνομία ελπίζει όμως ότι θα ανεύρει με τη συνδρομή τρίτων που τυχόν θα προσδιορίσουν τον άγνωστο συνεργό, διότι γνωρίζουν τον συνεργάτη του συλληφθέντος). Επισημαίνεται ότι στις περιπτώσεις αυτές, με δεδομένο το τεκμήριο της αθωότητας, η αναφορά της λέξης «ένοχος» πρέπει να αποφεύγεται επιμελώς στα δελτία τύπου, συνεντεύξεις κ.λ.π. 7. Ειδικότερα με το άρθρο 79 του Ν.4139/2013, με τίτλο "δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων κατηγορουμένων", η οποία αφορά την δημοσιοποίηση από την εισαγγελική αρχή δεδομένων σχετικά με ποινικές διώξεις ή καταδίκες (άρα όχι δεδομένων πριν ή χωρίς να έχει ασκηθεί ποινική δίωξη), πρέπει η απόφαση του Εισαγγελέα να είναι αιτιολογημένη, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα του κατηγορούμενου να προσφύγει εντός 2 ημερών κατά της εισαγγελικής διάταξης, στην προϊσταμένη εισαγγελική αρχή, η οποία έχει άλλες 2 μέρες μέχρι να αποφανθεί. Μέχρι να εκδοθεί η τελική απόφαση, απαγορεύεται η δημοσιοποίηση των στοιχείων. Όλα τα παραπάνω τονίζονται, καθόσον αποτελούν πρόοδο και δημοκρατική κατάκτηση, η σημασία της οποίας πρέπει να γίνει αντιληπτή από όλους.
Νικόλαος Αθ. Μπλάνης
Αντιστράτηγος Αστυνομίας ε.α.
Επίτιμος Προϊστάμενος Κλάδου Οργάνωσης
και Ανθρώπινου Δυναμικού Α.Ε.Α./Υ.Δ.Τ.
Πτυχιούχος Νομικής Σχολής Αθηνών