Θυμάμαι πως, όταν ήμουν μικρός, ήθελα να γίνω πράκτορας του FBI ή ντετέκτιβ. Όπως καταλαβαίνετε όμως, δεν τα κατάφερα. Δεν ξέρω, πάντα με ενθουσίαζε η ιδέα να ψάχνω για εξωγήινους στη μέση του πουθενά, όπως ο Mulder στο X-Files, να κυκλοφορώ στους σκοτεινούς δρόμους της πόλης εξιχνιάζοντας εγκλήματα, σαν τον επιθεωρητή Μονταλμπάνο, ή έστω, τον Αστυνόμο Μπέκα. Άντε στην τελική, να ήμουν ιδιωτικός ντετέκτιβ σαν τον Sherlock Holmes. Τα χρόνια πέρασαν, αλλά ο ενθουσιασμός μου όσον αφορά τα εν λόγω επαγγέλματα δεν έχει μειωθεί. Κι αφού δεν κατάφερα να ακολουθήσω αυτόν τον δρόμο, αποφάσισα να δω πως είναι η ζωή για έναν ιδιωτικό ερευνητή στην Ελλάδα του 2016.
Θέλοντας να λύσω όλες μου τις απορίες, επισκέφτηκα τον Κώστα Σωτηρόπουλο, ιδιωτικό ερευνητή, στο γραφείο του στο κέντρο της Αθήνας. Πρόκειται για έναν άνθρωπο με πολύ μεγάλη εμπειρία στον χώρο μιας και υπηρετεί το επάγγελμα εδώ και περίπου 26 χρόνια. Για την επόμενη ώρα, κάναμε μια άκρως ενδιαφέρουσα κουβέντα σχετικά με τη φύση της δουλειάς του αλλά και το πως είναι να είσαι ντετέκτιβ στη χώρα μας.
VICE: Ως ιδιωτικός ερευνητής, τι είναι αυτό που κάνετε;
Κώστας Σωτηρόπουλος: Αναλαμβάνω το κομμάτι της έρευνας το οποίο θα πρέπει να στοιχειοθετηθεί και να δρομολογηθεί, είτε σε δικαστική διαμάχη, είτε σε προσωπικό επίπεδο, ώστε να μπορέσει να πάρει κάποιος συγκεκριμένες απαντήσεις. Εγώ, ασχολούμαι πολύ με το ποινικό κομμάτι, με δικηγόρους οι οποίοι απευθύνονται σε εμένα για στοιχεία σε υποθέσεις τους ώστε να μπορέσουν να εμπλουτίσουν τον φάκελο τους, με υποθέσεις που αφορούν ανήλικα παιδιά, ενώ έχω εξειδικευτεί στο κομμάτι των ναρκωτικών. Υπάρχει το επιχειρηματικό κομμάτι στο οποίο, οι επιχειρηματίες ζητάνε απαντήσεις, σχετικά με κάποια συνεργασία που μπορεί να θέλουν να κάνουν για παράδειγμα ή να ελέγξουν τους υπαλλήλους τους, κυρίως στο αν υπάρχει δολιοφθορά ή ζημιογώνες, για την επιχείρηση, πράξεις. Σαν γραφείο, εμείς, αναλαμβάνουμε και πιο σκληρές υποθέσεις, του ποινικού δικαίου, για παράδειγμα, αν κάποιος είναι άδικα στη φυλακή και ψάχνει τρόπους να το αποδείξει ή ακόμα και να βρούμε κάποιον που διώκεται ποινικά.
Υπάρχει κάποιο νομικό πλαίσιο το οποίο να με προστατεύει εμένα ως πολίτη από το να με παρακολουθεί ένας ιδιωτικός ερευνητής;
Υπάρχει και μάλιστα, είναι πιο πολύ προς όφελος του πολίτη, ειδικά στην Ελλάδα. Στο εξωτερικό, τα πράγματα είναι πολύ πιο ελεύθερα στο κομμάτι της έρευνας. Εμείς, πάντα κινούμαστε στα πλαίσια του νόμου ή για να το πω καλύτερα, προσπαθούμε να κινούμαστε στα πλαίσια του νόμου γιατί είναι λίγο δύσκολο να ξεχωρίσεις το «κάνω παρατήρηση» από το «κάνω παρακολούθηση». Η έννοια της λέξης αλλάζει νομικά αλλά ισχύει και σαν πράξη. Δηλαδή, κάθομαι κάπου και παρατηρώ τι γίνεται και το αναφέρω, σαν μαρτυρία. Υπάρχει μια πολύ καλή προστασία στον πολίτη και δεν επεμβαίνουμε πια τόσο πολύ ώστε να προσβάλλεται η ιδιωτική ζωή ενός ανθρώπου. Τουλάχιστον εμείς, σαν γραφείο, δεν έχουμε τέτοιες περιπτώσεις. Τώρα, όσον αφορά τα συναισθηματικά, υπάρχουν περιπτώσεις που πρέπει να ασχοληθείς για να ανακαλύψεις αν ο σύντροφος κάποιου έχει και άλλη σχέση. Εκεί, αν και δεν ασχολούμαι πολύ με αυτό το κομμάτι, ίσως θα πρέπει να κάνεις κάποια πράγματα πέρα από αυτό που ορίζει ο νόμος.
Εσείς, κινείστε ποτέ, έστω και οριακά, εκτός νόμου;
Θα σου φέρω για παράδειγμα μια περίπτωση που έτυχε σε εμάς. Ένα κοριτσάκι οκτώ χρονών έκανε μαθήματα πιάνου και υπήρχε η υποψία πως κάτι δεν πάει καλά με τον δάσκαλο. Διαπιστώσαμε λοιπόν με κάποιο τρόπο, χρησιμοποιώντας και κάποια τεχνολογικά μέσα, πως ο δάσκαλος ήταν παιδόφιλος και τη προσέγγιζε περίεργα στα μαθήματα. Γιατί να μην το αποτρέψουμε αυτό και να μείνουμε στο τι ορίζει ο νόμος; Εγώ, προτιμώ να πάω φυλακή και να υποστώ τις συνέπειες του νόμου. Αν έχω σώσει όμως ένα παιδί, δεν με νοιάζει. Μέχρι ενός σημείου, αναλαμβάνει και ο κάθε πολίτης τον νόμο στα χέρια του, με βάση τη λογική όμως, όχι να σκοτώσεις ή να χτυπήσεις κάποιον.
Εικονογράφηση του Jiro Bevis για το άρθρο του VICE Trailer
'Εχετε βρεθεί σε κάποια επικίνδυνη κατάσταση;
Ναι, έχω βρεθεί, όχι λόγω απροσεξίας αλλά επειδή, πολλές φορές είναι αναγκαίο να εμπλακείς ή να βρεθείς σε ένα σημείο της έρευνας το οποίο είναι επικίνδυνο. Πρέπει να συμμετέχεις αλλά να είσαι προσεκτικός. Θυμάμαι μια περίπτωση που ψάχναμε κάποιον που έκανε λαθρεμπόριο χρωμάτων και είχαμε βρεθεί σε ένα απομονωμένο σημείο κάποιου νησιού. Εκεί, παραλίγο να εμπλακούμε και να καταλάβουν τι γίνεται και τα συμφέροντα ήταν πάρα πολλά. Ευτυχώς, βοήθησε η τύχη, επειδή χρειάζεται να έχεις και τύχη σε αυτή τη δουλειά, και αποφύγαμε τα χειρότερα. Επίσης, σε μια άλλη περίπτωση, ψάχναμε ένα παιδάκι που είχε απαχθεί και το βρήκαμε στη Πάτρα. Και εκεί είχαμε πάει να εμπλακούμε σε μια κατάσταση, αλλά αν δεν συμμετέχεις στο σημείο, όσο απομονωμένο και να είναι ή αν δεν έρθεις σε επαφή με επικίνδυνους ανθρώπους, δεν θα έχεις και αποτέλεσμα.
Εμφανίζεστε δηλαδή σε υποθέσεις παριστάνοντας κάποιον άλλο;
Ναι, υπάρχουν ρόλοι και από εμένα, και από συνεργάτες. Σε αυτή τη δουλειά υπάρχει το σενάριο και πρέπει πάντα να είσαι έτοιμος για κάποια, πιθανή και αναπάντεχη αλλαγή σε αυτό.
Υποθέτω πως για να γίνει κάποιος ντετέκτιβ πρέπει να το αγαπάει πραγματικά.
Ναι, πρέπει να είσαι αποφασισμένος πως δεν έχεις ωράριο, πως θα είσαι συνεχώς με μια βαλίτσα στο χέρι, ότι δύσκολα θα κάνεις οικογένεια και άλλα πολλά. Είναι όμως ένα πολύ όμορφο επάγγελμα.
Εσείς, πως πήρατε την απόφαση να γίνεται ντετέκτιβ;
Καταρχάς, εγώ, ξεκίνησα πάρα πολύ μικρός, εντελώς τυχαία και από ανάγκη. Ήθελα να δουλέψω, βρήκα μια αγγελία σε εφημερίδα μέσω της οποίας ζητούσαν βοηθό ντετέκτιβ και βρέθηκα το 1988 δίπλα σε έναν άνθρωπο που για εμένα ήταν ο καλύτερος. Ξεκινήσαμε σχεδόν μαζί και κοντά του έμαθα το επάγγελμα. Όλο αυτό δούλευε στο μυαλό μου με έναν τρόπο κινηματογραφικό.
Πως γίνεται κάποιος ντετέκτιβ;
Τώρα, επειδή ο χώρος έχει γίνει πιο σκληρός στο να σε αποδεχτούν, οι προσβάσεις που πρέπει να έχεις είναι κάτι σαν σκυτάλη που τη παίρνεις από κάποιον και μαθαίνεις. Σήμερα, εν έτι 2016, περνάς κάποιες αυστηρές εξετάσεις (ψυχολογικές, αίματος, drug test) ανά τακτά χρονικά διαστήματα, πρέπει φυσικά να έχεις καθαρό ποινικό μητρώο και μπαίνεις σε έναν κύκλο ο οποίος είναι θεσμικός, είσαι μέσα σε αυτόν και δεν μπορείς να τον σπάσεις. Δεν γίνεται δηλαδή να αναλαμβάνεις να λύσεις τα προβλήματα κάποιου ανθρώπου και να είσαι παραβατικός. Πρέπει να υπάρχει υπευθυνότητα.
Υπάρχει κάποια σχολή ντετέκτιβ που να μπορεί κάποιος να σπουδάσει το επάγγελμα;
Όχι, αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα δεν υπάρχει σχολή. Υπάρχει η τεχνογνωσία, αυτό που μαθαίνεις δηλαδή από τον παλαιότερο.
Υπάρχει αυτό που λέμε «ταλέντο» στη συγκεκριμένη δουλειά ή είναι όλο θέμα μεθοδικότητας;
Υπάρχει ταλέντο, αρχικά, πρέπει να έχεις πειθώ, να μπορείς να πείσεις τον άλλο πως είσαι ο κατάλληλος για να αναλάβεις την υπόθεση του. Στη συνέχεια, πρέπει να είσαι και αποτελεσματικός, δηλαδή, να κάνεις αυτό που υποσχέθηκες, να το δει ο πελάτης και έτσι, να έχεις και εσύ την αμοιβή σου. Πολύ σημαντικό επίσης είναι πως, ότι έχεις μάθει από τους πελάτες, το παίρνεις μαζί σου και δεν πρόκειται να το πεις πουθενά. Τέλος, πρέπει να μπορείς να κρατήσεις μια ισορροπία στη ζωή σου επειδή, όλο αυτό, σου δημιουργεί κεραίες και σε κάνει καχύποπτο. Γνωρίζεις έναν άνθρωπο και σκέφτεσαι πίσω από αυτόν, είναι ένα δηλητήριο που μπαίνει μέσα σου και θέλεις να παρακολουθήσεις από μόνος σου. Δηλαδή, έχεις μπροστά σου τα εργαλεία και θέλεις να μάθεις τι κάνει ο άλλος, αυτό θέλει μια καθημερινή γυμναστική στον εγκέφαλο σου για να μην μπεις σε αυτή τη διαδικασία και ευτυχώς, εγώ, δεν το κάνω.
Δηλαδή δεν έχετε παρακολουθήσει ποτέ κάποια σύντροφο σας;
Όχι, δεν το έχω κάνει ποτέ, Έχω παρακολουθήσει μία φορά, αναγκαστικά, το παιδί μου για κάτι που ήθελα να μάθω.
Σας έχει προσεγγίσει ποτέ η αστυνομία;
Ναι, έχει γίνει. Έχει υπάρξει περίπτωση, πάρα πολύ παλιά, φαντάσου δεν υπήρχαν ακόμη κινητά. Είχε γίνει ένα έγκλημα τότε (πρέπει να ήταν το 1992), είχε σκοτώσει κάποιος μια κοπέλα στο παλατάκι Χαϊδαρίου. Είχε έρθει λοιπόν αυτός σαν πελάτης για να αναλάβουμε να βρούμε την αραβωνιαστικιά του. Μάλιστα, είχε έρθει μαζί με την οικογένεια της. Φεύγοντας, μετά από λίγο, ήρθε η ασφάλεια και με ενημέρωσε πως είχαν υποψίες πως ο δολοφόνος ήταν αυτός. Και έτσι ήταν.
Από περιέργεια, έχουν έρθει ποτέ για κάποιο λόγο αθλητικοί σύλλογοι για να τους βοηθήσετε σε κάτι;
Ναι, έχω συνεργαστεί με Αθλητικούς συλλόγους. Καταρχάς, θέλουν να γνωρίζουν για τη ζωή που κάνουν οι αθλητές πάνω στους οποίους έχουν επενδύσει. Αν δηλαδή ένας ποδοσφαιριστής που μπορεί να έχουν πληρώσει πολλά χρήματα για να τον φέρουν δεν τηρεί τα ωράρια και τον τρόπο ζωής που πρέπει, είναι σαν να επενδύουν σε ένα κουτσό άλογο. Επίσης, θέλουν να γνωρίζουν αν παράγοντες (και παίκτες) έχουν επαφές με άτομα που μπορεί να τους προσεγγίσουν με κάποιους συγκεκριμένους σκοπούς.
Πολιτικά κόμματα;
Κόμματα όχι, αλλά, πολιτικά πρόσωπα, αρκετά.
Τι μπορεί να ζητήσει ένα πολιτικό πρόσωπο από έναν ερευνητή;
Τους ενδιαφέρει το πως μπορεί να κινηθεί κάποιος (πολιτικός) αντίπαλος τους και επίσης, τους ενδιαφέρει να μάθουν για τους ανθρώπους που έχουν δίπλα τους γιατί συνήθως διαρρέουν πράγματα. Σε πολλά πολιτικά πρόσωπα, αναλαμβάνουμε, εγώ και το γραφείο μου, να κάνουμε έλεγχο, με ειδικά μηχανήματα, στον χώρο τους ή στην αίθουσα συνεδριάσεων που μπορεί να έχουν, ώστε να δούμε αν παρακολουθούνται. Έχουν αυτόν τον φόβο, πως μπορεί να παρακολουθούνται και να διαρρεύσει κάτι. Αυτή είναι μια αρκετά συνηθισμένη και παγιωμένη δουλειά.
Πόσο συχνά βρίσκετε κάτι;
Αρκετά συχνά. Στα επίπεδα των ανθρώπων που είναι πολιτικά πρόσωπα, όχι. Πιο πολύ σε περιπτώσεις του τύπου, να παρακολουθεί ένας σύζυγος τη γυναίκα του. Είχε έρθει μια φορά ένας 25χρονος ο οποίος ήθελε να κάνει έλεγχο στο δωμάτιο του και ανακαλύψαμε πως τον παρακολουθούσαν οι γονείς του.
Έχει υπάρξει περίπτωση που να καταστραφεί μια ολόκληρη υπόθεση, δικαστική ας πούμε, λόγω κακού χειρισμού από κάποιον ιδιωτικό ερευνητή;
Ναι, και σε εμένα προσωπικά έχει γίνει λάθος, αλλά όχι τόσο τραγικό. Λάθη γίνονται σε όλες τις δουλειές, είναι ανθρώπινα και απλώς προσπαθείς να περιορίσεις τις απώλειες σε ένα μικρό ποσοστό. Μετά από πολλά χρόνια, σε οποιαδήποτε εργασία, όχι μόνο στη δική μου, δύσκολα κάνεις μεγάλα λάθη. Έχεις μια εμπειρία η οποία λειτουργεί και σε προστατεύει. Ακόμα και στη δική μου τη δουλειά που υπάρχει το ρευστό κομμάτι όπου, τα πάντα μπορεί να αλλάξουν μέσα σε μια στιγμή, δεν το κάνεις εύκολα.
Είναι σημαντικό να έχεις μια συγκεκριμένη εικόνα αν είσαι ντετέκτιβ;
Κοίτα, αν είσαι μια κοπέλα, ξανθιά, με κόκκινο φόρεμα και ψηλά τακούνια και πας να κάνεις παρακολούθηση, δύσκολο. Πρέπει να περνάς απαρατήρητος, να είσαι αυτό που λέμε, μέσα στο κάδρο. Τώρα, να είσαι η κόκκινη πινελιά στον μαύρο πίνακα, δύσκολο.
Η τεχνολογία πόσο βοηθάει;
Είναι πάρα πολύ μπροστά, βοηθάει πάρα πολύ και πρέπει να ενημερώνεσαι καθημερινά για ότι νέο συμβαίνει. Μέρος των χρημάτων που βγάζω το επενδύω σε καινούρια μηχανήματα που μελλοντικά, θα μου αποφέρουν κέρδος.
Βγάζετε χρήματα από αυτή τη δουλειά;
Ναι, είναι μια δουλεία η οποία έχει τη ποιότητα του να μπορείς να βγάλεις χρήματα.
Έχετε φοβηθεί ποτέ;
Ναι, έχω φοβηθεί και αν δεν φοβόμουν θα θεωρούσα τον εαυτό μου ανόητο. Είναι φυσιολογικό, κάποιες φορές έχει κινδυνέψει και η ίδια μου η ζωή.
Θυμόσαστε κάποιες από αυτές;
Πολλές, έχουμε κάνει για παράδειγμα έρευνα για κάποιον ο οποίος ήταν μπλεγμένος με ναρκωτικά και ο φίλος του διωκόταν από την αστυνομία, άνθρωποι δηλαδή που οπλοφορούσαν. Περιπτώσεις που ψάχνεις κάποιον που είναι εγκληματίας αλλά στον βαθμό που δεν διστάζει να κάνει κακό, με έχουν απειλήσει, έχω βρεθεί σε περιπτώσεις με σατανιστές, άνθρωποι δηλαδή που όταν νιώθουν πως προσβάλονται ή απειλούνται, μπορούν να κάνουν κακό. Ναι, υπάρχουν περιπτώσεις που είναι σκληρές, όμως, επαναλαμβάνω πως δεν είναι τόσο επικίνδυνες αν προσέχεις. Παίζει βέβαια και το κομμάτι της τύχης.
Έχετε καταλάβει ποτέ ότι σας παρακολουθούν;
Ναι, υπήρξε μια ατυχής συσχέτιση του ονόματος μου με κάτι και με παρακολουθούσαν για ένα διάστημα.
Ποια είναι η πιο περίεργη υπόθεση που έχετε αναλάβει;
Θυμάμαι μια πολύ δύσκολη και περίεργη υπόθεση (που μάλιστα κράτησε περίπου τρία χρόνια), στην οποία εμπλέκονταν επώνυμοι και καταλήξαμε στα δικαστήρια. Είχαν πάει να θυσιάσουν μια κοπέλα στον Βόλο. Ενεπλάκην με άτομα που ασχολούνται με τον σατανισμό, αναγκάστηκα να πηγαίνω σε νησιά, μόνο και μόνο για να συναντήσω μια γιαγιά, απειλήθηκα και εν τέλει τον πιάσανε αυτόν - ήταν σε ένα νησί και να υποδυόταν τον παπά ενώ δεν ήταν. Γενικά, καταστάσεις, αλλόκοτες, σκοτεινές.
http://www.vice.com/